Հայաստանում ամերիկացի ու եվրոպացի դեսպանների հայտարարությունները՝ մեր երկրի էներգետիկ ոլորտում հնարավոր ներդրումների մասին, շարունակում են ակտիվորեն քննարկվել մամուլում: Այս քննարկումների հիմնական պատճառը Հայաստանում ԱՄՆ դեսպան Ռիչարդ Միլսի հայտարարությունն է առ այն, որ ամերիկյան ընկերությունները ցանկանում են ներդրումներ անել Հայաստանի վերականգնվող էներգետիկայի ոլորտում, և շուրջ 8 մլրդ դոլարի չափով ներդրումային համագործակցության հնարավորություն կա: Այս հայտարարությունը արվել է մայիսի 17-ին՝ վերականգնվող էներգետիկայի զարգացման թեմայով կազմակերպված համաժողովի ընթացքում: Ավելի ուշ խոսել է նաև Ֆրանսիայի դեսպան Ժան Ֆրանսուա Շարպանտիեն, թե ֆրանսիական ընկերությունները հետաքրքրված են Հայաստանի էներգետիկ ոլորտով և առաջիկա ամիսներին կհայտարարեն ներդրումային ծրագրերի մասին: Օրերս հարցին անդրադարձել է Հայաստանում Գերմանիայի Դաշնության դեսպանը ՝ հայտարարելով, որ վերականգնվող էներգետիկայի ոլորտը հայ-գերմանական հարաբերությունների հիմքերից մեկն է:
Շատ փորձագետներ հարցը դիտում են քաղաքական հարթության մեջ՝ իրենց վերլուծությունները հանգեցնելով ընդհուպ մինչև Հայաստանի ինքնիշխանության խնդիրը: Ավելի պարզ ասած՝ խոսքը Հայաստանի էներգետիկ ոլորտում Ռուսաստանի մենաշնորհային դիրքերի մասին է, որոնք Մոսկվան շատ հաճախ օգտագործում է իր քաղաքական ազդեցությունը ամրապնդելու նպատակով: Օրինակ, Եվրոպական ուսումնասիրությունների կենտրոնի ղեկավար Արթուր Ղազինյանը կարծիք է հայտնել, թե Միացյալ Նահանգներն ըստ էության «առաջարկել է հետ գնել Հայաստանի վաճառված ինքնիշխանությունը»: Իսկ «Ջեյմսթաուն» հիմնադրամի հոդվածագիր Արմեն Գրիգորյանն իր հոդվածում նշել է, թե «Հայաստանի կառավարությունը պիտի ընտրություն կատարի էներգետիկայի դիվերսիֆիկացման և Ռուսաստանին հավատարիմ լինելու միջև»:
Քաղաքական ի՞նչ ուղերձներ են պարունակում ԱՄՆ-ի, Ֆրանսիայի, Գերմանիայի դեսպանների հայտարարությունները Հայաստանի էներգետիկ ոլորտի զարգացման մասին՝ հաշվի առնելով Ռուսաստանի ազդեցությունն այս ոլորտում:
Հարցը «Առաջին լրատվական»-ի խնդրանքով մեկնաբանել է գերմանացի քաղաքագետ Ալեքսանդր Ռահրը՝ ասելով, թե ամերիկացիներն այսօր բավական ագրեսիվ են գործում էներգետիկ ոլորտում՝ փորձելով նվաճել եվրոպական շուկան:
«Ամերիկացիները նվաճում են կամ փորձում են նվաճել եվրոպական էներգետիկ շուկան: Նրանք այնտեղ տեսնում են գումար աշխատելու մեծ հնարավորություններ: Նրանք Եվրոպա են գալիս իրենց հեղուկ գազով, ատոմային էլեկտրակայաններով: Սա տնտեսական իմաստով ագրեսիվ քաղաքականություն է: Նրանք զգացին, որ թափուր տեղեր կան: Այսօր էներգետիկան վերակառուցվում է: Եվրոպայում հրաժարվում են նավթից, գազից: Էներգետիկ ոլորտում սկսվում է մի նոր դարաշրջան, և այս իմաստով՝ էներգետիկայի վերականգնվող աղբյուրները ավելի ու ավելի մեծ նշանակություն են ստանում: Ամերիկացիները հիմա այս դաշտում են խաղալու: Նրանք չեն ուզում պարտվել գլոբալ մասշտաբով: Հայաստանը ևս մտնում է եվրոպական շուկայի մեջ, ուստի ամերիկյան ընկերությունները ներդրումներ կանեն նաև ձեր երկրում: Իհարկե, սա կլինի մրցակցություն Ռուսաստանի հետ: Այնուամենայնիվ, Հայաստանը Եվրասիական տնտեսական միության անդամ է, և հավանաբար ամերիկյան խոշոր ընկերությունների համար դժվար կլինի մտնել այս շուկա»,- նշեց քաղաքագետը:
Նշանակում է՝ Ռուսաստանի քաղաքական լծակները թույլ չե՞ն տա ամերիկյան ընկերություններին մարտահրավեր նետել ռուսական ընկերություններին Հայաստանում:
Հարցին Ալեքսանդր Ռահրը պատասխանեց, թե թույլ տալու կամ թույլ չտալու խնդիր չկա, այս հարցերն այլ կերպ են լուծվում՝ փողով և լոբբիզմով. «Կարծում եմ, որ ռուսական լոբբին և Ռուսաստանի հնարավորությունները տեխնիկապես այնքան ամուր են՝ Հայաստանի հետ դաշնակցային հարաբերությունների շնորհիվ, որ նույնիսկ ամերիկացիների համար դժվար կլինի զրոյից ինչ-որ բան ստեղծել»:
Իսկ ընդհանրապես Ալեքսանդր Ռահրը նորմալ է համարում ամերիկացիների հետաքրքրությունը հայկական շուկայի նկատմամբ՝ ասելով, թե ամերիկյան ընկերությունները մտնում են թե՛ Հայաստան, թե՛ Ադրբեջան և թե՛ Վրաստան, և բացի այդ՝ ամերիկացիները անհանգստացած են Կովկասում ու Կենտրոնական Ասիայի երկրներում չինական ընկերությունների աճող ազդեցությամբ: Չինաստանն իր հերթին նախաձեռնել է առևտրատնտեսական խոշոր մի ծրագիր՝ «մեկ գոտի, մեկ ճանապարհ» կամ «նոր մետաքսի ճանապարհ» նախագիծը՝ փորձելով իրար միացնել ասիական ու եվրոպական շուկաները: