Քաղաքականությունից դե ֆակտո հեռացող Լևոն Տեր-Պետրոսյանը, կամա թե ակամա, ալիբի տվեց քաղաքական այն համակարգին, որի քաղաքակրթական ռեաբիլիտացիան տեղի չունեցավ անգամ խորհրդարանական ընտրություններում: Ընտրություններ, որ պատմական պետք է լինեին՝ գոնե ֆորմալ առումով, որովհետև խորհրդանշում էին կառավարման համակարգի փոփոխություն, բայց նաև շատ ավելի կարևոր մի հանգամանք` հատկապես հայաստանյան իրականության համար. դա իշխանության փոխանցման, համակարգային տրանսֆորմացիայի բազմափուլ, բազմաշերտ գործընթացն է, որը ժողովրդավարության պայմաններում պետք է ուղեկցվեր հրապարակային դրսևորումներով, քաղաքական, ֆինանսատնտեսական խմբերի շահերի բախումներին մասնակից դարձներ հասարակությանը` գործընթացի լեգիտիմությանը ոչ միայն ֆորմալ բնույթ, այլ նաև բովանդակություն հաղորդելու համար:
Հայաստանը հեռու է ժողովրդավարությունից, նույնիսկ դրա սաղմնային վիճակից: Քաղաքական համակարգը` իր փակվածությամբ ու որոշումների կայացման ստվերային մեխանիզմներով, ապրիլի 2-ը վերածեց ծիսական միջոցառման, որի լեգիտիմությունը դեգրադացվեց ու նույնացվեց «անաղմուկ ընտրության» խոտոր բանաձևին: Ուզենք թե ոչ, հենց սա է լեգիտիմության եվրասիական բանաձևը, այն կանոնը, որ դրված է նաև Հայաստանի քաղաքական հարաբերությունների կայունության հիմքում, առանցքում: Այս չափանիշով են մեզ գնահատում նաև Վաշինգտոնից կամ Բրյուսելից, որոնց նշած «մեկ քայլ առաջ»-ը ոչ թե ժողովրդավարության գնահատման չափանիշ է, այլ Հայաստանի քաղաքական համակարգի ախտորոշում բելառուսական կամ ղազախական իրողությունների հետ համեմատության համատեքստում: «Անաղմուկ ընտրության» բանաձևը միայն ֆորմալ առումով է վերաբերում ընտրությունների կազմակերպմանը, բայց դա, առաջին հերթին, փիլիսոփայություն, ապրելակերպ, համակեցության բանաձև է՝ համակարգն ամբողջացնող թևերի, քրեական և նոմենկլատուրային օլիգարխիաների, «ցեղվածների» ու «բարգավաճողների», Երևանում հարստացածների ու Ստամբուլի արյունը տենչողների, չիմաստնացած ավագների ու «կոմսոմոլացած» նժդեհական ջահելների, հարազատ և օտարածին «առվակների» համար:
«Անաղմուկը» հասարակության մեկուսացման բազմաշերտ գործընթացի կոդն է: Ապրիլի 2-ը հենց հասարակության օտարման օրն էր. մեկը դա արեց տանը մնալով, նրա հարևանը քաղաքացիականությունից հրաժարվեց տասը հազար դրամով կամ աշխատանքից չզրկվելու ահից, երրորդը՝ լռեց: Այս ֆոնին ձևավորվեց «անաղմուկի» կոնսենսուսը, գաղափարախոսությունը, որի արտաքին դրսևորումն այն է, որ մենք անհատապես չգիտենք այն խորհրդարանը, որ մեկ ամիս առաջ ընտրել ենք: Դրա համար եմ ասում, որ Տեր-Պետրոսյանի թիմը ալիբի տվեց հատկապես իշխանությանը, մեկ ամսվա «պահուստային ժամանակ», որպեսզի ապրիլի 2-ը հարմարեցվի իշխանության վերարտադրության այն մոդելին, որը պատկերացնում է Սերժ Սարգսյանը` իր համար, կամ գոնե նախապատվելի սցենարի հունով:
«Ազգ-բանակը», «Ներդրումների ակումբը» գեղեցիկ կարգախոսներ են, բայց խաբուսիկ է դրանց դիտարկումը հանրային կյանքի կազմակերպման կամ տնտեսական նոր հարաբերությունների մշակույթի արմատավորման տիրույթում: Դրանք գաղափարական, կազմակերպչական մեխանիզմներ են, որոնք պետք է քաղաքակրթական տեսք տան իշխանության վերարտադրությանը կամ փոխանցմանը: Բայց համակարգին` ոչ միայն աղմուկի բացակայություն, այլ նաև ժամանակ էր պետք, որպեսզի ապրիլի 2-ի վրայից մինչև վերջ «քերի» հասարակության «մատնահետքը» և ընտրություն կոչվածը հարմարեցնի այն իրականությանը, նոր ստատուս քվոյին, որ ձևավորվելու է 2018թ-ի ապրիլից հետո: Այդ ժամանակը, կամա թե ակամա, իշխանությանը տվեց Տեր-Պետրոսյանի ՀԱԿ-ը` ՍԴ-ում ընտրությունների արդյունքները վիճարկելով: Նոր խորհրդարանի կազմը` իր ֆորմալ, կարճաժամկետ ֆունկցիա ունեցող մեծամասնությամբ և այն իրական մեծամասնությամբ, որ ստվերից դուրս կգա 2018-ի ապրիլից հետո, ձևավորել է Սերժ Սարգսյանը` Ծառուկյանի, Կարեն Կարապետյանի ու նրա միլիարդատեր «ինվեստորի», ՀՅԴ-ի հետ ստվերային համաձայնություններով: Ահա սա է «անաղմուկի» մոգական ուժը, գաղափարախոսությունը:
