Խորհրդարանական ընտրություններն ավարտվեցին և հայաստանյան ներքաղաքական կյանքը բառի բուն և պատկերավոր իմաստով վերադարձավ Երևան: Խոսքը ոչ միայն խորհրդարանականին կարճ ժամանակ անց հաջորդած Երևանի քաղաքապետի ընտրության մասին է, այլ այն մասին, որ խորհրդարանական քարոզարշավի ընթացքում տարբեր մարզեր այցելող և Հայաստանում շրջող քաղաքական ուժերը իրենց գործունեությունը դարձյալ կենտրոնացրին ու ծանրացրին Երևանում: Եվ անկասկած է, որ այստեղ խնդիրը միայն Երևանի քաղաքապետի ընտրությունները չեն, և եթե դրանք անմիջապես չհաջորդեին անգամ խորհրդարանական ընտրություններին, միևնույն է, «Երևան վերադարձը» լինելու էր անխուսափելի: Այն, որ հայաստանյան ներքաղաքական կյանքը կենտրոնացած է Երևանում, զգալիորեն օբյեկտիվ է, ի վերջո այստեղ է կենտրոնացած հանրապետության թե մարդկային, թե տնտեսական ներուժի ահռելի մասը, և դրան զուգահեռ նաև այստեղ են պետական կառավարման ինստիտուտները, զուտ, այսպես ասած, ֆիզիկական իմաստով:
Մյուս կողմից սակայն, եթե Երևանը Հայաստանի կեսն է և գուցե մի քիչ ավելին, ապա Հայաստանի կեսը կամ կեսից ընդամենը քիչ պակասը Երևանից դուրս է: Մինչդեռ, զուտ քաղաքական գործընթացի հասցեականության առումով այդ «համամասնությունն» անգամ պահպանված չէ, և քաղաքական գործընթացի կենտրոնացվածության տեսանկյունից Երևան-մարզեր հարաբերակցությունը, մեղմ ասած, հեռու է 50/50 կամ անգամ 60/40 լինելուց, և ճնշող գերակշռությամբ «հօգուտ» Երևանի է: Ընդ որում, այդ ամենով հանդերձ անհրաժեշտ է արձանագրել նաև, որ խնդիրը չի կարող ենթակա լինել զուտ թվաբանական կամ տոկոսային չափումների: Խնդիրը իրականում շատ ավելի խորը սոցիալ-հոգեբանական է, ինչը իր ազդեցությունն է թողնում նաև Հայաստանում ներքաղաքական կյանքի արդյունավետության վրա, նաև մի շարք ընտրական իրողությունների, խեղումների ձևավորման վրա: Ընդ որում, այդ իրավիճակը էապես շահեկան է իշխանության համար, քանի որ վարչական ռեսուրսի առումով իշխանությունն այսպես թե այնպես ունի իր զգալի տարածվածությունը Երևանից դուրս էլ:
Եվ այստեղ այդ ռեսուրսի հակակշռումը չի ստացվում, քանի որ չկա քաղաքականության ներկայություն, քաղաքական մյուս ուժերի մասնակցություն մարզերում, մարզային քաղաքական գործունեություն: Իսկ այդ հակակշիռը կարող է զգալիորեն փոխել ուժերի հարաբերակցությունն ու նաև ընտրական գործընթացի այսպես ասած բնույթը: Դա չի նշանակում, որ իշխանությունը կզրկվի իր ընտրակեղծարարության տեխնոլոգիաներից, և տեղի կունենա ընտրության միջոցով իշխանափոխություն: Բայց կլինի իրավիճակի փոփոխություն ճահճացման փոխարեն: Ի վերջո, պատահական չէ, որ համապետական ընտրությունների համապատկերում ոչ իհարկե վճռորոշ, ճակատագրական, սակայն նկատելի տարբերություն է Երևանի և մարզերի առումով: Ակնհայտ է, որ Երևանում քաղաքական պայքարը շատ ավելի մոտ է իրականին, քան մարզերում: Հետևաբար, քաղաքական գործունեության ընդլայնումն ու ապակենտրոնացումը կարող են բերել նաև մարզերում պատկերի որոշակի փոփոխության և նոր իրավիճակի, որն իհարկե Հայաստանում հրաշքներ չի գործելու, բայց գոնե կլինի մի գործ:
