Հայաստանի արտաքին գործերի նախարարությունն այսօր հայտարարություն է տարածել՝ հաստատելով մի քանի օր առաջ ադրբեջանական լրատվամիջոցներում ի հայտ եկած այն տեղեկությունը, որ ապրիլի 27-ին Մոսկվայում տեղի կունենա Ռուսաստանի, Հայաստանի և Ադրբեջանի արտգործնախարարների հանդիպում: Հայաստանի ԱԳՆ-ն տեղեկությունը հաստատել է մի փոքր «շեղումով»՝ հանդիպումը տեղի կունենա ապրիլի 28-ին, ոչ թե 27-ին:
Հայաստանի ԱԳՆ հաղորդագրության մեջ նշվում է, որ քննարկվելու են Ղարաբաղյան կարգավորմանը վերաբերող հարցեր: Թե հատկապես ինչ հարցերի մասին է խոսքը՝ չի մանրամասնվում: Ներկայումս Ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորում, որպես այդպիսին, գոյություն չունի, և բանակցությունների բացակայության մասին դեռևս նախորդ տարվա դեկտեմբերին Ստեփանակերտում մշակույթի ոլորտի ներկայացուցիչների հետ հանդիպմանը հայտարարել էր Սերժ Սարգսյանը: Պաշտոնական Երևանը միաժամանակ հայտարարել է նաև, որ եթե հանդիպումների ընթացքում ձեռք բերված պայմանավորվածությունները չեն կատարվում, և Ադրբեջանը շարունակում է կրակել սահմանին, ապա այդ դեպքում չկա հանդիպումները շարունակելու իմաստ:
Դրան զուգահեռ՝ վերջին մի քանի ամիսներին հայտարարություններ են հնչել միջնորդ համանախագահների մակարդակով, որ պետք է կատարվեն Վիեննայի և Սանկտ Պետերբուրգի պայմանավորվածությունները, իսկ դա նշանակում է հրադադարի պահպանման միջազգային մեխանիզմների, վստահության մեխանիզմների ներդրում: Ֆրանսիայի հեռացող նախագահ Օլանդն էլ մարտին Փարիզում ընդունելով Սերժ Սարգսյանին՝ հայտարարեց, որ հրադադարի պահպանման մեխանիզմների ներդրումը կօգնի պատժել հրադադարը խախտող կողմին:
Այսպիսով, ահա այդ իրավիճակում և այդ խնդիրների հանրագումարում ինչ է նշանակում կարգավորում և կարգավորմանն առնչվող հարցեր, ի՞նչ պետք է քննարկեն Մոսկվայում Հայաստանի և Ադրբեջանի արտգործնախարարները ՌԴ արտգործնախարար Լավրովի հովանու ներքո կամ միջնորդությամբ: Ներկայումս իրատեսական չի լինի խոսել հնարավոր լավրովյան պլանների մասին: Ավելին, ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահները տարածաշրջանային վերջին այցի ընթացքում Հայաստանում հայտարարեցին, որ լավրովյան պլան, որպես այդպիսին, գոյություն չունի: Մյուս կողմից՝ խոսվեց այն մասին, որ սեղանին կան տարբերակներ: Դրա՞նք են քննարկելու Հայաստանի ու Ադրբեջանի արտգործնախարարները Մոսկվայում՝ Լավրովի միջնորդությամբ:
Եվ ինչպե՞ս են այդ քննարկումներին վերաբերվելու ԱՄՆ-ն ու Ֆրանսիան: Ֆրանսիան զբաղված է նախագահի ընտրությամբ, և այդ իմաստով բոլոր դեպքերում այդ երկիրն ունենալու է նոր նախագահ, ինչը հարց է առաջացնում, թե ինչքանով է փոփոխություն բերելու այդ հանգամանքը Արցախյան խնդրում Ֆրանսիայի պահվածքի հարցում: ԱՄՆ-ը կարծես թե ներկայումս ավելի գլոբալ խաղի մեջ է, և Արցախյան խնդիրը մնում է դրա ստվերում: Միաժամանակ դա չի կարող ինքնաբերաբար նշանակել, որ Վաշինգտոնը կարող է թույլ տալ գլոբալ խաղի համատեքստում անտեսել Արցախում որևէ բեկումնային կամ վճռորոշ փոփոխություն:
Բանն այն է, որ ներկայիս ստատուս քվոն մնում է գլոբալ խաղի ստվերում, որ սկսել է Թրամփի վարչակազմը, բայց եթե տեղի ունենա ստատուս քվոյի փոփոխություն կամ դրան տանող, դրան միտված որևէ էական զարգացում, ապա դա արդեն ստվերում մնալիք չէ և ինքնին ստանում է գլոբալ նշանակություն: Այդ դեպքում ԱՄՆ-ը չի կարող մնալ անմասն:
Հետևաբար պետք է ենթադրել, որ մոսկովյան հանդիպման հանդեպ թե Փարիզը, թե Վաշինգտոնը չեն ցուցաբերի մերժողական վերաբերմունք, և հակառակը՝ կարող են այն դիտարկել որպես ներկայիս թեկուզ հարաբերական կայունությունը պահելու հանգրվան: Հատկապես, որ Ռուսաստանն ինքն էլ ներկայումս անկասկած չի գտնվում այն վիճակում՝ հատկապես Սիրիայում ԱՄՆ անուղղակի հարվածը ստանալուց հետո, որ ի զորու լինի Արցախի խնդրում գնալ միանձնյա որևէ էական նախաձեռնության:
Այդուամենայնիվ, այս ամենով հանդերձ՝ Մոսկվայի որևէ նախաձեռնություն ինքնին ռիսկային է Հայաստանի համար, քանի դեռ այդ պետությունը չի հրաժարվել Թուրքիայի և Ադրբեջանի հետ, այսպես ասած, ռազմավարական գործընկերության գծից, քանի որ այդ գծում Հայաստանը Ռուսաստանի համար դիտարկվում է ոչ թե իբրև գործընկեր, այլ իբրև գործիք, և խնդիրներն ու ռիսկերն այստեղ չեն սահմանափակվում լոկ Արցախով: