Թուրքիայում սահմանադրական փոփոխությունների հանրաքվեի նախնական արդյունքները վկայում են, որ Էրդողանի նախաձեռնությունը դառնում է իրականություն, և Թուրքիան խորհրդարանական պետությունից վերածվում է ուժեղ նախագահական կառավարմամբ պետության:
Միևնույն ժամանակ, սակայն, հանրաքվեի արդյունքները վկայում են, որ այս անցումը բավական սահմանային է, և հասարակության 51 տոկոսից քիչ ավելին է դրան հավանություն տալիս, իսկ 48 տոկոսից ավելին դեմ է անցմանը: Այսինքն՝ Թուրքիայի անցումը կամ Էրդողանի անցումը տեղի է ունենում շատ բարակ լարի վրայով, և ամեն պահի դրա վրայից ընկնելու հավանականությունը բավական մեծ է:
Սա հուշում է, որ Թուրքիան թևակոխում է քաղաքական անկայունության մի նոր փուլ, առնվազն ներքին, այսպես ասած՝ խորքային անկայունության մի նոր փուլ, և Էրդողանը նստում է նախագահական գահին, որը, սակայն, ըստ էության վառոդի տակառի վրա է: Առավել ևս, որ Թուրքիայի հանրաքվեի արդյունքը բավական հակասական է ընկալվում նաև միջազգային ասպարեզում, մասնավորապես՝ Եվրոպայում: Այնտեղ դիվանագիտական շրջանակները հանրաքվեի նախնական արդյունքներին մոտենում են զուսպ, թեև Թուրքիային կոչ են անում հետագա քայլերում լինել հավասարակշռված՝ հաշվի առնելով կողմ և դեմ քվեարկողների խիստ բարակ տարբերությունը, այսինքն՝ լարի բարակությունը:
Առավել կոշտ են եվրոպական, այսպես ասած, ոչ իշխանական քաղաքական շրջանակները, մասնավորաբար՝ Եվրամիության առաջատար Գերմանիան, որտեղ կոչ են անում ընդհուպ դադարեցնել Թուրքիայի հետ ԵՄ անդամակցության բանակցություններն ու ֆինանսավորումը: Այս իմաստով ակնհայտ է, որ Թուրքիան թևակոխում է նաև Արևմուտքի հետ անկայուն և լարված հարաբերության նոր փուլ: Ինչպիսին կլինեն Անկարայի հարաբերությունները նոր իրավիճակում ԱՄՆ-ի և Ռուսաստանի հետ՝ դեռ այնքան էլ պարզ չէ:
Այս ամենի հանրագումարում է նաև որոշակիորեն տեսանելի կամ կանխատեսելի դառնալու, թե ինչ կարող է սպասվել հայ-թուրքական հարաբերության տիրույթում: Հարաբերություն, որպես այդպիսին, իհարկե՝ գոյություն չունի, բայց գոյություն չունի ուղիղ հարաբերություն, մինչդեռ անուղղակիորեն Հայաստանն ու Թուրքիան անմիջականորեն առնչվում են առնվազն երեք կարևոր ուղղություններով՝ Հայոց ցեղասպանության միջազգային ճանաչման գործընթաց, ռուս-թուրքական հարաբերություն և Արցախի խնդիր՝ հաշվի առնելով ադրբեջանա-թուրքական կապը:
Ինչ է փոխվելու այս ուղղություններում Թուրքիայում կառավարման մոդելի փոփոխության, ըստ էության՝ քաղաքական իրավիճակի փոփոխության ֆոնին՝ հատկապես նկատի առնելով այն, որ Հայաստանում էլ տեղի է ունենում տրամագծորեն հակառակ շարժը, և նախագահական կառավարման մոդելից Հայաստանն անցում է կատարում խորհրդարանական կառավարման մոդելի, և այդ անցումն առերևույթ տեղի է ունենում կայունության պայմաններում, կայունության էլ ավելի ամրապնդման պայմաններում:
Այս երկու շարժերն, իհարկե, ուղիղ կապ չունեն միմյանց հետ, անգամ անկախ հայ-թուրքական ուղիղ կապի բացակայությունից: Միջազգային ասպարեզում Հայաստանի և Թուրքիայի դերակատարումները համեմատելի չեն, հետևաբար համեմատելի չէ ներքին գործընթացներում առկա վիճակը երկու սուբյեկտների միջազգային դերակատարման մասով: Սակայն, այնուհանդերձ, երկուստեք արտաքին քաղաքական ազդեցությունն անխուսափելի է:
Այդուհանդերձ, Թուրքիայում տեղի ունեցող գործընթացների ուղղակի ազդեցություն Հայաստանի առումով քիչ հավանական է, և առավել կարևոր է հասկանալ, թե Հայաստանի հարցը, Հայաստանին առնչվող հարցերը ինչ տրանսֆորմացիայի կենթարկվեն այլ կենտրոնների հետ Թուրքիայի հարաբերության օրակարգում՝ ներառյալ նաև մերձավորարևելյան զարգացումները:
Սակայն մի բան անժխտելի է՝ Թուրքիան, չնայած Հայաստանի հետ ուղիղ հարաբերության բացակայությանը, Հայաստանի աշխարհագրական հարևանն է, և այնտեղ աղմկոտ որևէ զարգացում՝ բառի բուն և պատկերավոր իմաստով, մեծ հավանականություն ունի արձագանքել Հայաստանի հետ սահմանին, ընդ որում՝ թե՛ դրական, թե՛ բացասական իմաստով: Հայաստանն անկասկած պետք է պատրաստ լինի ցանկացած, ընդհուպ անհավանական թվացող սցենարի՝ հաշվի առնելով նաև այն, որ հայ-թուրքական սահմանը ոչ միայն միջպետական, այլև աշխարհաքաղաքական հանգուցային սահման է ռազմաքաղաքական մի շարք իմաստներով:
