Երևանում երեկ տեղի է ունեցել Հայաստան-Եվրամիություն ընդլայնված և համապարփակ գործընկերության համաձայնագրի նախաստորագրումը, որն ընդհանուր առմամբ անցել է համեստ մթնոլորտում: Հայաստանի Հանրապետության անունից համաձայնագիրը նախաստորագրել են գլխավոր բանակցող, արտաքին գործերի նախարարի տեղակալ Կարեն Նազարյանը, ինչպես նաև առևտրական հարցերով բանակցող, տնտեսական զարգացման և ներդրումների նախարարի առաջին տեղակալ Գարեգին Մելքոնյանը: Եվրոպական միության անունից նախաստորագրել են գլխավոր բանակցող, Եվրոպական արտաքին գործողությունների ծառայության Արևելյան գործընկերության, Ռուսաստանի, Կենտրոնական Ասիայի, տարածաշրջանային համագործակցության և ԵԱՀԿ հարցերով տնօրեն Լյուկ Դևինը, ինչպես նաև ԵՄ կողմի առևտրի հարցերով բանակցող, Եվրոպական հանձնաժողովի առևտրի գլխավոր տնօրինության ստորաբաժանման ղեկավար Պետրոս Սուրմելիսը:
Այդ ամենը տեղի է ունեցել արտաքին գործերի նախարար Էդվարդ Նալբանդյանի, այսպես ասած՝ «բարձր հովանու» ներքո, այսինքն՝ Նալբանդյանն է եղել արարողության ամենաբարձր ներկայացուցիչը: Գուցե, իհարկե, նախաստորագրությունն առանձնապես հանդիսավորություն չէր էլ պահանջում, բայց եթե համեմատելու լինենք Ասոցացման համաձայնագրի նախաստորագրումը, ապա այստեղ, իհարկե, եզրեր պարզապես չկան, քանի որ Ասոցացման համաձայնագրի նախաստորագրումը իրականացվելու էր Արևելյան գործընկերության գագաթնաժողովի մակարդակով, որ տեղի էր ունենալու 2013 թվականի նոյեմբերին՝ Վիլնյուսում: Բայց Հայաստանն ինչպես հայտնի է՝ շրջվեց այդ կետից դեռևս սեպտեմբերին, իսկ նախաստորագրեցին փաստաթուղթը Վրաստանն ու Մոլդովան՝ Վիլնյուսի գագաթնաժողովում: Ներկայումս կարիք և իմաստ չկա վերհիշել այդ իրադարձությունները, քանի որ դրանք առանց այդ էլ թարմ և հրատապ են հայաստանյան քաղաքականության օրակարգում:
Պարզապես այդ համեմատության ֆոնին ակնառու է Ասոցացման համաձայնագրի և ներկայիս Ընդլայնված ու համապարփակ գործընկերության համաձայնագրի մասշտաբների և քաղաքական կշիռների տարբերությունը: Եթե մեկի նախաստորագրումն ուղղակի միջազգային նշանակության իրադարձություն էր, ապա մյուսի նախաստորագրումը տեղի է ունենում բավական ցածր մակարդակում, գրեթե անաղմուկ: Ինչ խոսք, այն, որ Ասոցացման համաձայնագիրն իր ծավալներով և կշռով անհամեմատելի է ներկայումս նախաստորագրված փաստաթղթի հետ և վերջինիս նշանակությունն ավելի շուտ բարոյական է, քան պրակտիկ քաղաքական, ամենևին նորություն չէ: Այս ամենով հանդերձ, սակայն, այս համաձայնագրի առկայությունն անկասկած ավելի լավ է, անհամեմատ ավելի լավ, քան դրա բացակայությունը:
Եվ այս իմաստով իհարկե տեղի ունեցած իրադարձությունը չլինելով հիմնարար նշանակությամբ քաղաքական ակտ, այնուհանդերձ որոշակի քայլ է, որը շատ կարևոր է Եվրամիության հետ Հայաստանի Հանրապետության հարաբերության ուղենիշների հստակեցման և հարստացման տեսանկյունից: Խնդիրն այն է, որ նոր փաստաթուղթը ինքնին ոչ թե պետք է դիտվի ձեռքբերում, այլ դիտարկվի իբրև մեկնարկ, ուղեցույց ձեռքբերումների համար, որոշակի պատասխանատվության նախանշում թե՛ Հայաստանի, թե՛ Եվրամիության համար: Իհարկե փաստաթուղթը դեռ պետք է ստորագրվի և դեռևս պարզ չէ, թե ի վերջո, երբ դա տեղի կունենա, և արդյո՞ք նախաստորագրումն ընդամենը նախընտրական ժեստ չէր, որ Հայաստանի իշխանությունն անում է Եվրամիությանը՝ դրա դիմաց ընտրությունների վերաբերյալ դրական տրամադրվածության ակնկալիքով:
Այս համատեքստում առանցքային հանգամանքը հենց այն է, որ Հայաստան-ԵՄ նոր փաստաթուղթը չդառնա այն փաստաթղթերի նման, որոնք Հայաստանի իշխանության համար ընդամենն իրականությունը Հայաստանի հանրության համար որոշակի ֆորմալության շրջանակ բերելու նպատակ ունեն, դրա տակ ծածկելով այն իրականությունը, որում ապրում, աշխատում և մտածում է իշխանությունը, Հայաստանի համար դրանից բխող առայժմ ոչ այնքան արդյունքով, որքան հետևանքներով: Ասել կուզի չափազանց կարևոր է, որ Հայաստան-ԵՄ նոր փաստաթուղթը չդառնա ինքնախաբեության հերթական դրսևորումը, երբ կհայտարարվի, որ Հայաստան-ԵՄ հարաբերություններում «թղթերով ամեն ինչ կարգին» է, ինչպես Հայաստանում թղթերով ամեն ինչ կարգին է, օրինակ՝ կոռուպցիայի դեմ պայքարի հարցում: