Ինչպես հայտնի է, «Հաց բերողի»՝ Արթուր Սարգսյանի մահվան փաստով քրեական գործ է հարուցվել՝ ՀՀ քրեական օրենսգրքի 130-րդ հոդվածի 2-րդ մասի հատկանիշներով՝ բժշկական օգնություն ու սպասարկում իրականացնողների կողմից մասնագիտական պարտականությունները չկատարելը կամ ոչ պատշաճ կատարելը, որն անզգուշությամբ առաջացրել է բուժվող հիվանդի մահը։
Սրան զուգահեռ՝ հասարակության մի ստվար զանգված պահանջում է պատժել Արթուր Սարգսյանին երկրորդ անգամ կալանավորելու որոշում կայացրած դատավորին, քննիչին։ Այս օրերին Ազատության հրապարակում ցույց անող քաղաքացիների պահանջներից է նաև արդարադատության նախարար Արփինե Հովհաննիսյանի հրաժարականը։
Նախկին դատավոր Պարգև Օհանյանը «Առաջին լրատվական»-ի հետ զրուցում ընդգծեց՝ թեպետ գործի մանրամասներին ծանոթ չէ, սակայն որոշ խախտումներ, այնուամենայնիվ, ակնհայտ են. «Քննիչը որոշում է կայացնում՝ հսկող դատախազի ամենաքիչը տեղյակ լինելու պարագայում ներկայացվում է դատարան։ Ցավոք սրտի, չենք կարող չարձանագրել, որ դատարանները մեծ տոկոսով Հայաստանում բավարարում են կալանավորելու միջնորդությունը, ինչը օբյեկտիվ լինել չի կարող։ Միջազգային կոնվենցիաները կալանավորումն առհասարակ հռչակում են որպես բացառիկ խափանման միջոց։ Իսկ մեզ մոտ կալանավորումը, որպես կանոն, կիրառվում է, և դա ունեցավ իր հետևանքը»։
Բացի այդ, ըստ նախկին դատավորի՝ Հայաստանում շատ վատ վիճակում է գրավի կիրառման ինստիտուտը. «Գրավը որպես կալանավորման այլընտրանքային խափանման միջոց լայնորեն կիրառվում է արտասահմանում, և դրա շնորհիվ կալանավորները քչանում են, մեկուսարանները թեթև են լինում, ինչու չէ՝ սրանից օգտվում է նաև պետությունը։ Իսկ Հայաստանում այդ ինստիտուտը շատ վատ վիճակում է։ Օրենքը պահանջում է, որ դատարանը կալանավորման որոշումը կայացնելու հետ մեկտեղ անմիջապես որոշի գրավի կիրառման թույլատրելիության հարցն ու գրավի չափը։ Քաղաքակիրթ երկրներում բացառիկ դեպքերում է, երբ գրավը թույլատրելի չի դիտվում։ Իսկ այստեղ մարդուն միանգամից կալանավորելու որոշում կայացրին»։
Պարգև Օհանյանը հավելում է՝ կալանավորումն իր մեջ չպետք է պարունակի պատժի տարրեր. «Բայց Հայաստանում կալանավորումը դե ֆակտո կիրառվում է որպես պատիժ, և նախաքննական մարմինը դա չի էլ թաքցում՝ քանի որ այսպիսի բան է արել, կալանավորում ենք։ Մի քիչ մեր հասարակությանը բնորոշ մտածելակերպով ասեմ, հայտնի ֆիլմի հերոսի խոսքերով՝ «Вор должен сидеть в тюрьме»»։
Դիտարկմանը, թե երբ Հաց բերողին երկրորդ անգամ կալանավորելու որոշում եղավ, արդյոք արդադադատության նախարարությունն ունե՞ր այդ որոշումը բեկանելու որևէ լծակ, Պարգև Օհանյանն արձագանքեց. «Նախ անդրադառնանք Հաց բերողի կալանավորմանը։ Դատարանը բավարարեց քննիչի միջնորդությունը և խափանման միջոց ընտրեց կալանավորումը։ Հետո բաց թողեցին, պարզվեց՝ հիվանդությունն անհամատեղելի է։ Հետո ինչպե՞ս նորից կալանավորեցին, առողջացա՞վ արդյոք։ Իհարկե՝ ոչ։ Ի՞նչ փոխվեց, որ հիմք առաջացավ նրան կալանավորելու՝ դա պարզ չէ և հիմնավորված չէ։ Ինչ վերաբերում է արդարադատության նախարարությանը, բազմիցս ասել եմ՝ մեր համակարգը սխալ է, Սահմանադրությունն էլ, ցավոք, չլուծեց այդ հարցը։ Շատ երկրներում արդարադատության նախարարությունն ու դատախազությունը մի կառույց են։ Այսինքն՝ գլխավոր դատախազը համարվում է արդարադատության նախարարի տեղակալը, այսինքն՝ նույն մարդն է։ Միայն այս դեպքում արդարադատության նախարարությունը իրականում արդարադատության հետ գործ ունի, հակառակ պարագայում, այսինքն՝ մեր դեպքում ընդհանրապես գործ չունի։ Բացի այն, որ քրեակատարողական հիմնարկների կառույցը արդարադատության համակարգի մեջ է՝ ուրիշ ոչինչ»։
Ողբերգության հիմնական պատասխանատվությունն արդյոք ընկնո՞ւմ է դատախազության, քննչական մարմնի վրա՝ հարցին ի պատասխան Պարգև Օհանյանն ասաց. «Պատասխանատվություն դժվար է ասել, բայց համալիր է։ Նախևառաջ՝ կալանավորի հետ առաջին շփվողը քննիչն էր, դատախազը իր կաբինետից է որոշում կայացրել։ Այսինքն՝ սկսենք նրանից, որ կալանավայրի բուժպատասխանատուները պետք է զեկուցագիր գրեին կալանավայրի պետին։ Պետը գրություն գրեր քննիչին՝ որ այսպիսի վիճակ է, մարդը լավ վիճակում չէ։ Դրա հիման վրա քննիչը պետք է փորձաքննություն նշանակեր, փորձագետները ասեին, որ անհնար է նրա բուժումն անազատության մեջ։ Բայց մեզ մոտ նման պրակտիկա չկա, ինչն էլ հանգեցրեց այս իրավիճակին։ Կիրառելուց էլ կարող է ամիսներ տևի, իսկ մարդը սովամահ լինի»։
Մեր զրուցակիցը հավելում է՝ որքան դժվար է հացադուլ անելը, նույնքան դժվար է հացադուլից դուրս գալը, և Արթուր Սարգսյանին պետք է պատշաճ խորհուրդներ տրվեին՝ ինչպես դուրս գալ հացադուլից, ինչպես վերականգնվել, որն, ըստ երևույթին, չի արվել։
