Friday, 29 03 2024
13:15
Ուկրաինան հայտնել է էներգետիկ օբյեկտներին ուղղված ռուսական զանգվածային հարվածների մասին
Ոստիկանության Նոր Նորքի բաժին ներխուժելու դեպքով քրեական վարույթի շրջանակներում խուզարկություններ են անցկացվում շուրջ 4 տասնյակ վայրերում
Առցանց անմաքս առևտրի շեմը նվազում է
Հորը բռնության ենթարկելու, հարևանի կնոջը սպանելու համար մեղադրվողը տեղափոխվել է հոգեկան առողջության կենտրոն
«National Geographic»-ը «գինու» շրջագայություն է իրականացրել Հայաստանում
Կաթնամթերքի արտադրամասի արտադրական գործունեության կասեցումը վերացվել է
«Երևանի ավտոբուս» ՓԲԸ տնօրենն աշխատանքից ազատման դիմում է ներկայացրել
ՍԱՏՄ-ն ներկայացրել է ձվի արտադրության և իրացման շուկայի վերահսկողության միջանկյալ արդյունքները
ՌԴ իշխանությունները հայտնել են Բելգորոդի երկնքում 15 թիրախ ոչնչացնելու մասին
-
12:40
Գործ ունենք դավաճանական շղթայի հետ, որը կառավարում է Ռուսաստանը
12:30
ԱՄՆ կառավարությունը 60 մլն դոլար է հատկացրել փլուզված Բալթիմորի կամրջի վերակառուցման համար
-
12:20
Հայաստանը ազատագրական պայքար է մղում, ոչ թե՝ վեկտոր փոխում
12:15
Բելառուսներին այսօրվանից արգելված է անօդաչու թռչող սարքեր ունենալ
Լուրերի օրվա թողարկում 12։00
Մեքենան գլորվել է ձորը, վարորդը մահացել է
Լավրովի անփառունակ տապալումը
Փորձել են առանց հայտարարագրման բջջային հեռախոսներ ներկրել
11:45
Որքա՞ն տարածք են ռուսները գրավել այս տարի Ուկրաինայում
Հալեպի վրա Իսրայելի հարձակման հետևանքով զոհվել է 36 մարդ. Al Hadath
11:15
Ռուսական խոշոր հարձակումը կլինի մայիսի վերջին
Բեգլարյանը սպառնացել է նորակառույցի սեփականատերերին իր առանձնատուն բացվող տեսարանի համար
«Միրզոյանի հետ վերջին անգամ շփվել եմ Սկոպյեում․ մենք էինք նախաձեռնել այն». Լավրով
Հայաստանի և Ադրբեջանի խորհրդարանների ղեկավարներն առաջիկայում կրկին կհանդիպեն
«Հայկական ղեկավարությունը սկսում է արտահայտել այնպիսի գաղափարներ, որոնցով Փաշինյանը ձևավորել էր իր «Ելք» շարժումը». Լավրով
«Փաշինյանը միշտ մեզնից խնդրել է չմոռանալ Լեռնային Ղարաբաղի կարգավիճակի հարցը». Լավրով
10:45
«Բրյուսելի հանդիպումը կկենտրոնանա Հայաստանի տնտեսական կայունության վրա». Միլլեր
«Երեկոն Վլադիմիր Սոլովյովի հետ» և «Կիրակի երեկոն Վլադիմիր Սոլովյովի հետ» հաղորդումները Հայաստանում արգելափակվել են
Թումանյան փողոցում ծառի ճյուղն ընկել է էլեկտրական լարերի վրա
Սուրեն Պապիկյանը հետևել է «Բաղրամյան» զորավարժարանում անցկացված զորախաղերին
10:15
Նավթի գներն աճել են. 28-03-24

Մոսկվան ԼՂ և հայ-թուրքական հարցերի փաթեթային լուծման նախագի՞ծ է առաջարկել

Մերձավոր Արևելքի և Կովկասի հարցերի փորձագետ Ստանիսլավ Տարասովը առաջիկայում հետաքրքիր զարգացումներ է կանխատեսում՝ կապված ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման և նաև Հայաստանի ու Թուրքիայի հարաբերությունների կարգավորման հարցի հետ:

Փորձագետը, «Առաջին լրատվական»-ի հետ զրույցում անդրադառնալով վերջին օրերին տեղի ունեցած հանդիպումներին, մասնավորապես, Հայաստանի ու Ֆրանսիայի նախագահների, Ռուսաստանի և Թուրքիայի նախագահների միջև, ինչպես նաև Հայաստանի նախագահի՝ մարտի 14-15-ը կայանալիք երկօրյա պաշտոնական այցին և ՌԴ նախագահի ղեկավարության հետ կայանալիք բանակցություններին, կարծիք հայտնեց, որ Ռուսաստանը առաջարկել է փաթեթային ձևով քննարկել ղարաբաղյան և հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորման խնդիրները: Տարասովի խոսքերով՝ պատահական չէ, որ Պուտին-Էրդողան հանդիպումից անմիջապես հետո Հայաստանի արտաքին գործերի և պաշտպանության նախարարները հայտարարեցին, որ Հայաստանը պատրաստ է կարգավորել իր հարաբերությունները Թուրքիայի հետ:

«Կարծում եմ՝ կարող են առաջարկել այդպիսի փոխզիջումային սցենար, որով Ալիևը և Էրդողանը կփրկեն իրենց ճնշումներից՝ գնալով Սերժ Սարգսյանի հետ սեպարատ բանակցությունների, ավելի ճիշտ ասած՝ մի քանի շրջան՝ Լեռնային Ղարաբաղի անկախությունը ճանաչելու կամ էլ Ղարաբաղի միջանկյալ կարգավիճակի փոխարեն»,- նշեց Ստանիսլավ Տարասովը:

– Պարոն Տարասով, ի՞նչ կարող եք ասել Հայաստանի նախագահի մոսկովյան այցի մասին: Ի՞նչ հարցեր են, Ձեր կարծիքով, քննարկելու Հայաստանի և Ռուսաստանի ղեկավարները և ի՞նչ անդրադարձ կլինի ղարաբաղյան հարցին:

– Նախ, Հայաստանի նախագահը գնում է Մոսկվա Փարիզից հետո, իսկ Փարիզում նա շատ կարևոր հայտարարություն է արել, որ Ֆրանսիան, որպես Մինսկի խմբի համանախագահող, կարող է պատժամիջոցներ կիրառել հակամարտող այն կողմի նկատմամբ, որը խախտում է 1994-95 թթ. համաձայնագրերը Լեռնային Ղարաբաղում անժամկետ զինադադարի և զինադադարի ամրապնդման մասին: Ի դեպ, սա առաջին լուրջ հայտարարությունն է այս խնդրի մասին: Սա առաջին հանգամանքն է:

Երկրորդն այն է, որ Սերժ Սարգսյանը կլինի Մոսկվայում Պուտինի և Էրդողանի հանդիպումից անմիջապես հետո: Վերջիններս տետատետ հանդիպում են ունեցել: Պաշտոնական տեղեկությունները անդրկովկասյան մի քանի բազային հարցերի մասին շատ հակասական է: Թուրքիայի նախագահն ասում էր, թե Թուրքիան ու Ռուսաստանը քննարկել են Անկարա-Բաքու-Մոսկվա միություն ստեղծելու նախագիծը, իսկ ռուսական կողմը, ի միջի այլոց, արհամարհեց այդ առաջարկությունը: Ավելին, խոսելով սիրիական հակամարտության կարգավորման մասին՝ Թուրքիան չհիշատակեց Իրանի անունը, իսկ ռուսական կողմը խոսեց գործընթացին Իրանի մասնակցության մասին:

– Եվ ի դեպ, Թուրքիան առաջին անգամ չի խոսում նմանատիպ ձևաչափի ստեղծման մասին:

– Այո, դա նշանակում է, որ բանակցող երկրներից մեկը բարձրացրել է ինչ-որ խնդիր, հրապարակայնացրել է այն (խոսքը Թուրքիա-Ադրբեջան-Ռուսաստան դաշինքի մասին է), իսկ Ռուսաստանը, բնականաբար, պետք է ինչ-որ կերպ մեկնաբաներ դա: Հատկապես հաշվի առնելով այն, որ Էրդողանը խոսում էր ղարաբաղյան կարգավորման մասին, ենթադրում ենք, որ ռուսական կողմը իր նախագիծն ունի և առաջարկել է համալիր կերպով քննարկել Անդրկովկասի գործընթացները՝ Հայաստանի և Թուրքիայի հարաբերությունների կարգավորման հետ միասին:

Մենք լուրջ ուշադրություն են դարձրել այն հանգամանքի վրա, որ Հայաստանի արտգործնախարար Նալբանդյանը այդ հանդիպումից (Պուտին-Էրդողան) անմիջապես հետո, ընդունելով կարծեմ Հունաստանի արտաքին գործերի նախարարին, հայտարարեց, թե Հայաստանը պատրաստ է կարգավորել հարաբերությունները: Այդ հայտարարությունը արտաքնապես մոտիվացված չէր: Հայաստանի պաշտպանության նախարարը, ելույթ ունենալով Միջազգային բանավեճի «Վալդայ» ակումբի երևանյան նիստին, ճիշտ նույն ձևով հանկարծ բարձրացրեց նույն հարցը՝ հայտարարելով, թե Հայաստանը պատրաստ է կարգավորել հարաբերությունները Թուրքիայի հետ:

– Կարծում եք, թե սա ինչ-որ նախաձեռնությո՞ւն է:

– Այո: Թուրքիան կորցրել է տարածաշրջանային խաղացողի կարգավիճակը՝ չգնալով Երևանի հետ հարաբերությունների նորմալացման: Սա հանգեցնում է այն մտքին, որ Հայաստանի ղեկավարությունը, ըստ երևույթին, գիտի ավելին, քան մոսկվացի վերլուծաբանները, և նրանք գործում են այն ուղղությամբ, որպեսզի փաթեթային ձևով քննարկեն առաջին հերթին հայ-ադրբեջանական հակամարտության կարգավորորումը, երկրորդը՝ հայ-թուրքական հարաբերությունները:

Թուրքիան այսօր շրջափակման մեջ է Եվրոպայի կողմից և աշխարհաքաղաքական շատ բարդ իրադրության մեջ է, ամենայն հավանականությամբ պարտվում է քրդական հարցում, որովհետև Արևմուտքն աջակցում է քրդերին: Այս իրավիճակում Թուրքիայի կողմից գրագետ քայլ կլիներ Հայաստանի հետ կոնտակտի մեջ մտնելը, իսկ ավելի կոնկրետ՝ ցյուրիխյան արձանագրությունները հաստատելը, որպեսզի հանգստացնի, այսպես ասած, քրիստոնյա Եվրոպային:

Բայց հարցը միայն Հայաստանի ու Թուրքիայի հարաբերությունների կարգավորումը չէ, որովհետև մի կողմից ձևավորվում է ռազմաքաղաքական դաշինք Մոսկվայի ու Անկարայի միջև, մյուս կողմից՝ Հայաստանը ՀԱՊԿ-ի ու Եվրասիական միության անդամ է, երրորդը՝ Ռուսաստանը այսօր ռազմականապես ներկա է Սիրիայում և նաև ռազմաբազա ունի Հայաստանում: Իրավիճակը կարող է այնպես դասավորվել, որ Ռուսաստանը իր մերձավորարևելյան գործունեության մեջ օգտագործի իր ռազմաբազան Հայաստանում, և այս առնչությամբ անհրաժեշտ է փաթեթային համաձայնություն Ղարաբաղի հարցով:

Սերժ Սարգսյանը հիմա Մոսկվայում է, իսկ Իլհամ Ալիևը Փարիզում է, և կարծում եմ, որ կարող են առաջարկել այդպիսի փոխզիջումային սցենար, որով Ալիևը և Էրդողանը կփրկեն իրենց ճնշումներից՝ գնալով Սերժ Սարգսյանի հետ սեպարատ բանակցությունների, ավելի ճիշտ ասած՝ մի քանի շրջան՝ Լեռնային Ղարաբաղի անկախությունը ճանաչելու կամ էլ Ղարաբաղի միջանկյալ կարգավիճակի փոխարեն: Ես այստեղ այլ համատեքստ չեմ տեսնում:

– Կարծում եք՝ Պուտինը և Էրդողանը քննարկե՞լ են նմանատիպ տարբերակ:

– Դա չի կարելի բացառել: Ռուսաստանը և Ադրբեջանը բարիդրացիական հարաբերություններ ունեն, իսկ Ռուսաստանը և Հայաստանը՝ ռազմավարական գործընկերություն, մենք միասնական ռազմաքաղաքական բլոկի ու Եվրասիական միության անդամ ենք, Հայաստանը մեր ռազմավարական գործընկերն է: Առավել ևս հաշվի առնելով հայերի պատմական ներկայությունը Մերձավոր Արևելքում՝ ուշ թե շուտ ստիպված կլինեն լուծել հայկական հարցը Թուրքիայի հետ: Եվ հետո աշխարհաքաղաքական կոնֆիգուրացիան փոխվում է, շատ հնարավոր է, որ Թուրքիան մտավախություն ունի, թե Հայաստանի սահմանակից շրջաններում կարող է ստեղծվել քրդական պետություն, և քրդական գործոնի դեմ հանդես գալու համար ցանկալի կլիներ հարաբերություններ հաստատել Հայաստանի հետ ու չեզոքացնել քրդական ազդեցությունը հայերի միջոցով:
– Բայց չէ՞ որ մենք նմանատիպ քայլ չենք տեսնում Թուրքիայի ղեկավարության կողմից:

– Հրապարակային քաղաքականության մեջ նման քայլեր չեն երևում, բայց եթե նայեք իրադարձությունների ժամանակագրությունը, ամեն ինչ պարզ կլինի: Մեծ քաղաքականության մեջ հենց այնպես ոչինչ չի լինում: Ինչո՞ւ պարոն Նալբանդյանը հանկարծ հիշեց Թուրքիայի հետ հարաբերությունների մասին, առանց որևէ շարժառիթի: Ինչո՞ւ է Հայաստանի պաշտպանության նախարարը, կրկին առանց արտաքին շարժառիթի, բարձրացնում նույն հարցը: Նմանատիպ գործիչները հենց այնպես հայտարարություններ չեն անում:

– Եվ Դուք կարծում եք, որ սա ուղղակիորեն կապված է ղարաբաղյան հարցի հետ:

– Իհարկե, առանց ղարաբաղյան խնդրի լուծման՝ հնարավոր չէ կարգավորել հայ-թուրքական հարաբերությունները և հայ-ադրբեջանական հարաբերությունները: Հավանաբար դիտարկվում է ինչ-որ փաթեթային նախագիծ:
– Բայց դա ավելի շատ թուրքական ընկալում է, թե առանց ղարաբաղյան հարցի լուծման՝ Թուրքիայի ու Հայաստանի հարաբերությունները չեն կարող կարգավորվել:

– Ոչ, դա Բաքվի ընկալումն է: Ցյուրիխյան արձանագրություններում որևէ կետ չկա Ադրբեջանի հետ կապի մասին: Թուրքիան ու Հայաստանը 2009 թ. հոկտեմբերին ստորագրեցին այդ արձանագրությունները, և իրավական տեսանկյունից այնտեղ որևէ կերպ չէր մատնանշվում ղարաբաղյան հարցը: Բաքուն հետո դա կապեց ղարաբաղյան հարցի հետ և ստիպեց Անկարային կապել այս երկու խնդիրները: Եթե խոսենք միջազգային իրավունքի տեսանկյունից, Հայաստանը ու Թուրքիան կարող են ինքնուրույն սկսել կարգավորման գործընթաց, առանց ղարաբաղյան հարցի:

Բաժիններ
Ուղիղ
Լրահոս
Որոնում