Thursday, 28 03 2024
Սուրեն Պապիկյանը ծանոթացել է նաև ՀՀ ռազմարդյունաբերության նորագույն նմուշներին
Հանրակրթության նոր չափորոշիչի ներդրմանը զուգահեռ դասարաններում կկրճատվի աշակերտների թիվը. Անդրեասյան
ՔՊ նիստում քննարկվել են եվրոպական կուսակցական միությունների գաղափարախոսությունները
«Դժվարին որոշում եմ կայացրել` չհավակնել Բարձրագույն դատական խորհրդի դատավոր անդամի թափուր տեղին». Վազգեն Ռշտունի
«Ռուսաստանը հաջողության է հասնում այնտեղ, որտեղ դրա կարիքն ունի»․ Պուտին
Հրազդանում մթնոլորտային օդում փոշու պարունակությունը գերազանցել է սահմանային թույլատրելի կոնցենտրացիան
Վլադիմիր Վարդանյանը կմասնակցի Մարդու իրավունքերի եվրոպական դատարանի դատավորների ընտրության հանձնաժողովի նիստին
Ծեծի է ենթարկել իր անչափահաս դստերը և փորձել սեռական հարաբերություն ունենալ նրա հետ
Այն, ինչ կներվի Բաքվին, չի ներվի Երևանին. Կրեմլը բաց է խաղում
ԵՄ ներկայությունը Բաքվին հանգիստ չի տալիս
Ադրբեջանը «կլրջացնի՞» ՀԱՊԿ-ի հետ ընկերությունը
Ազատագրվել ռուսական կախվածությունից. եվրաինտեգրման առաջնահերթությունները
Դիմակներն այլևս հանված են. Մոսկվան հանձնում է իր ամենաարժեքավոր ագենտին
Տղամարդը դանակահարել է նախկին կնոջն ու նրա քրոջը
Հայաստանը «դիվերսիֆիկացնում է» քաղաքականությունը, Ռոսատոմը մոդեռնիզացնում է Մեծամորի ԱԷԿ-ը
Գործակալ հիշեցնող Շահրամանյանը
Բաքվի խոշոր «խաղադրույքը»
Կլիմայի փոփոխության բացասական ազդեցությունը նկատելի է գյուղատնտեսության և տնտեսության մի շարք այլ ճյուղերում. փոխնախարար
Ռուսաստանում տեղի ունեցած ահաբեկչության գործով նոր կասկածյալ է հայտնվել
Արմեն Գևորգյանը ԵԽԽՎ դիտորդական առաքելության կազմում կհետևի Հյուսիսային Մակեդոնիայի նախագահական ընտրություններին
Մի համագործակցության խրոնիկա
Հայաստանը չունի ավելի ուժեղ զենք, քան միջազգային իրավունքը. չկրակելը խելամիտ չէ
Սասունցի Դավթի դարաշրջանը չէ. ԱՄՆ-ից ակնկալիքներին զուգահեռ պետք է ամրապնդել պետությունը
Երևանում ծառի ճյուղը թեքվել և ընկել է էլեկտրական լարերի վրա. փրկարարները մասնատել են ծառի ճյուղը
21:40
Ղազախստանի դեսպանատունը խորհուրդ է տվել լքել Օդեսայի և Խարկովի մարզերը
Վիճաբանություն և ծեծկռտուք՝ անչափահասների մասնակցությամբ․ կա վիրավոր
Քանի՞ մարդ է թունավորվել Հայաստանում
«Հայաստանի և Ռուսաստանի հարաբերություններում ստեղծված իրավիճակը լավատեսություն չի ներշնչում»․ Լավրով
Բաքվի անհիմն մեղադրանքն ու խորամանկ խաղը Բրյուսելից առաջ
«Կրոկուսի ահաբեկչության հեղինակներն Ուկրաինայից զգալի գումարներ և կրիպտոարժույթներ են ստացել»․ ՌԴ ՔԿ

Ղարաբաղը մերն է, իրավունքները՝ Ադրբեջանինը. Ո՞ր երկիրը կճանաչի Արցախը և ինչ կհետևի դրան

ՀՀ արտաքին գործերի նախարար Էդվարդ Նալբանդյանը Ստեփանակերտում Արցախի նախագահ Բակո Սահակյանի և ՀՀ դեսպանի հանդիպումից հետո հայտարարել է, որ մինչև տարեվերջ մեկ երկիր աշխարհում կճանաչի Արցախի անկախությունը:

Թեման «Առաջին լրատվական»-ի հետ հարցազրույցում մեկնաբանել է Ռազմավարական և ազգային հետազոտությունների հայկական կենտրոնի տնօրեն, քաղաքագետ Մանվել Սարգսյանը:

 

– Պարոն Սարգսյան, ո՞ր երկիրը կարող է առաջինը ճանաչել Արցախը, ինչի՞ հիման վրա է նման հայտարարություն արվում:

– Այդ հայտարարության մեջ անգամ զարմանք առաջացրեց այն, որ Հայաստանի արտգործնախարարն ընդհանրապես խոսում է Ղարաբաղի միջազգային ճանաչման մասին: Տարիներ շարունակ ես հետևել եմ գործընթացին, և կարելի է ասել՝ ճանաչման հարցը սարսափ էր առաջացնում ոչ միայն Հայաստանի քաղաքական վերնախավում, այլ արտգործնախարարի մոտ: Եվ սխալ է ասել, թե որևէ ռազմավարություն կա հասնելու Ղարաբաղի միջազգային ճանաչմանը: Հիմա մեկ հայտարարությունից դժվար է այդպիսի եզրակացության գալ: Նալբանդյանին ո՞վ է հավատում: Չգիտեմ՝ ինչ նպատակներով է արել, բայց եթե արտաքին գործերի նախարարությունը իսկապես հասկացել է, որ ստրատեգիան (ռազմավարությունը) ղարաբաղյան խնդրով պիտի լինի Լեռնային Ղարաբաղի միջազգային ճանաչումը, դրան արդեն կարելի է ավելի լուրջ վերաբերվել: Նա պիտի մեկնաբանություններ տա՝ նման աշխատանքներ կատարվել են, չեն կատարվել: Ավանդական քաղաքականությունը, որը եղել է, հակառակն է՝ Հայաստանը որևէ քայլ չի անում, որպեսզի չխանգարի բանակցային գործընթացին: Ոչինչ չանելու կոնցեպտ էր: Բացատրություններ պիտի տրվեն՝ ինչի՞ հետ է դա կապված, ինչո՞ւ է դա արդիական դարձել և հատկապես ի՞նչ երկիր է, որ ուզում է ճանաչել Արցախը:

– Բայց բանակցային գործընթաց այսօր, ըստ էության, չկա: Այդ մոտեցումը հնացած չէ՞:

– Հենց դա եմ ասում՝ ուզում եմ, որ իրենք մեկնաբանեն՝ սա նշանակո՞ւմ է հայկական քաղաքականության վերանայում, թե՞ ոչ: Դժվար է մեկ հայտարարության հիման վրա նման եզրակացություններ անել:

– Իսկ ինչո՞ւ այդ երկիրը Հայաստանի Հանրապետությունը չէ, հատկապես հիմնախնդրի շուրջ ստեղծված նոր իրողությունների պայմաններում:

– Ըստ ավանդական կոնցեպտի, բնական է, որ դա չի կարող լինել Հայաստանը, որովհետև ավանդական կոնցեպտը դա է՝ չանել որևէ բան, որը խանգարում է բանակցություններին, իսկ բանակցություններն ասում են, որ Ղարաբաղի կարգավիճակի խնդիրը համաձայնությամբ պիտի լուծվի: Դա է դրվածքը, որը հնչեցրել է Մինսկի խումբը: Մարդիկ տասնամյակներ շարունակ հետևում էին այդ գծին: Երբ նման բան է հայտարարվում, անմիջապես սկսում ես զգալ, որ դա Հայաստանին չի վերաբերում:

– Այսինքն՝ Արցախը ՀՀ-ի կողմից ճանաչելու հարցը ավելի շատ մարտավարական գործիք է ազդելու Ադրբեջանի վրա՝ ոչ թե ռազմավարություն:

– Ինտրիգը դրա մեջ է՝ այստեղ սկզբունքների որևէ վերանայում կա՞ր, թե՞ նույն նպատակով է արվում հայտարարությունը: Ընդհանրապես նրանք հասկանո՞ւմ են՝ ինչ է նշանակում միջազգայնորեն ճանաչման կուրս:

– Բայց Դուք համոզված եք, որ դա ղարաբաղյան հարցի լուծման միակ ճիշտ ճանապարհն է:

– Դա ոչ թե ղարաբաղյան հարցի լուծումն է, այլ ցանկացած կոնֆլիկտ լուծվում է այն ժամանակ, երբ իրավունքներ են ճանաչվում: Երբ չի ճանաչվում, կոնֆլիկտը երբևէ չի լուծվում: Կոնֆլիկտի հիմնական բաղադրիչներից մեկն այն է, որ ավելի քան 20 տարի Ադրբեջանի հսկողությունից դուրս գտնվող տարածքը միջազգայնորեն ճանաչվում է որպես Ադրբեջանի տարածք: Երբ ասում են՝ ստատուս քվո, դրա էությունը հենց դա է, որ տարածքի տերը մեկն է, իսկ իրավունքները մեկ ուրիշինն է, այստեղից էլ կոնֆլիկտն է: Ադրբեջանը ամեն օր ասում է, այսօր էլ նորից կրկնեց՝ «մենք իրավունք ունենք կիրառել մեր ողջ զինանոցը հայերի դեմ»: Ի տարբերություն Հայաստանի՝ Ադրբեջանի ամեն բառի մեջ իրենց իրավունքն է նշված, միջազգայնորեն ճանաչված իրավունքը: Հայաստանի իրավունքները որո՞նք են՝ կապված Ղարաբաղի հետ: Ոչ ոք դրա մասին չի խոսում: Սա է կոնֆլիկտի խնդիրը: Պարզ չէ՞, որ արդեն իսկ իրավունքների վերանայման ճանապարհն է խնդրի լուծումը:

– Այս համատեքստում արժի հիշատակել ՀՀ նախագահ Սերժ Սարգսյանի վերջին հայտարարությունը հիմնախնդրի կարգավորման վերաբերյալ, որը նա արել է Կարնեգի հիմնադրամի Բրյուսելի գրասենյակում ունեցած ելույթի ընթացքում: Նա նշել է, որ «եթե Ադրբեջանն իրապես մտահոգված է Լեռնային Ղարաբաղում ստատուս քվոյի փոփոխությամբ, ապա միայն մի տարբերակ կա փոխելու այն՝ դա Լեռնային Ղարաբաղի ժողովրդի ինքնորոշման իրավունքի ճանաչումն է:»

Այո, վերջապես հասկացել-գտել են ինչ-որ իրավունք, հասկացել են, որ այնտեղ միջազգայնորեն ճանաչված իրավունք կա: Առնվազն 2007 թվականից Ղարաբաղի ժողովրդի ինքնորոշման իրավունքը ճանաչվե՛լ է, առաջարկվել է Ադրբեջանին, որ նա ճանաչի: Հիմա նոր-նոր Հայաստանում սկսել են հասկանալ, որ մենք էլ ինչ-որ իրավունքներ ունենք, և սկսել են դրա մասին խոսել: Բայց դրա հիման վրա գոյություն ունի՞ քաղաքականություն:

– Այսպիսով, գլխավոր խնդիրը ոչ թե այն է, թե ինչ իրավունքներ ունես, այլ թե որքանով ես հստակ ձևակերպում և ներկայացնում քո իրավունքը:

– Իրավունքն առաջին հերթին դու ես ձևակերպում, երկրորդը՝ հասնում ես նրան, որ այն ճանաչվի: Քաղաքականության իմաստը սա է: Ղարաբաղի ժողովուրդը 1991 թ. իր իրավունքը ձևակերպել է պարզ ու հստակ: Նրանք արդեն պաշտպանում են իրենց անկախությունը:

– Ադրբեջանի կողմից ևս մի լայնածավալ հարձակման դեպքում կարո՞ղ է սկսվել Ղարաբաղի միջազգային ճանաչման գործընթաց՝ որպես Ղարաբաղի ժողովրդի անվտանգության երաշխավորման ձև: Ինչպե՞ս կարձագանքի աշխարհը, եթե լինի ևս մի հարձակում, որը չի արդարացնի Ադրբեջանի սպասելիքները:

– Նախորդ տարվա ապրիլից հետո մենք նկատեցինք, որ ճանաչման խնդիրը առավել արդիական դարձավ միջազգային տարբեր կառույցներում: Սենատորներ, կոնգրեսմեններ Միացյալ Նահանգներում, պատգամավորներ Եվրոպական խորհրդարանում և այլ կառույցներում բարձրացրել են այդ հարցը, որ ժամանակն է ճանաչել: Դա արդեն սկսվել է և շարունակվում է: Այն հանգամանքը, որ մեծ ուշադրություն եղավ Արցախում տեղի ունեցած սահմանադրական հանրաքվեի նկատմամբ, արդեն իսկ խոսուն փաստ է: Այն ամենը, ինչ կատարվում է Ղարաբաղում, միջազգային մեծ հնչեղություն է ստանում: Սա է խնդիրը: Էլ չեմ ասում ԱՄՆ-ի, Ավստրալիայի մի քանի նահանգների կողմից Արցախի անկախության ճանաչումը: Այս ամենը միտումներ են, որոնք ի հայտ են եկել և ուժեղացել են Ապրիլյան պատերազմից հետո: Չէ՞ որ Հայաստանում որևէ բան այդպես էլ չեղավ՝ բացի հոխորտանքից, որ մենք էլ կճանաչենք: Հիմա էլ մի քանի այդպիսի հայտարարություններ ինտրիգ են ստեղծում՝ վերջապես այս մարդիկ հասկացե՞լ, թե՞ ոչ, որ խնդրի լուծման ճանապարհը դա է: Խնդիրը միայն երկրի ղեկավարությունը չէ: Ընդհանրապես դա անլուրջ մոտեցում է Հայաստանի քաղաքական խավի համար վերջին 25 տարիներին: Մարդիկ անգամ քմծիծաղ են տալիս, երբ ասում ես, որ խնդրի լուծումը դա է: Սա է խնդիրը Հայաստանում: Արդեն ավանդույթ է դարձել մտայնությունը՝ ընդունել այն, ինչ տվել են: Չընդունենք՝ վաղը լինելու է ավելի վատ, վերջում ամեն ինչ կորցնելու ենք: Այդ մոտեցումը խորքային համոզմունք է դարձել բազմաթիվ մարդկանց համար, և լուրջ-լուրջ քննարկում են ու խորապես համոզված են, որ սա է ճանապարհը:

Բաժիններ
Ուղիղ
Լրահոս
Որոնում