«Առաջին լրատվական»-ի զրուցակիցն է դերասանուհի Լալա Մնացականյանը:
– Տիկին Մնացականյան, ՀՀԿ համագումարից առաջ 7000 քաղաքացի մեկ գիշերում անդամագրվել է ՀՀԿ-ին: Շատերը զուգահեռներ են անցկացնում խորհրդային անցյալի և ներկայի միջև: Ի՞նչ տպավորություն Դուք ստացաք:
– Եթե 7000 հոգի որոշել է ինքնակամ հանրապետական դառնալ, դա իրենց որոշելիքն է: Կարող է այդ թիվը հասնել 7000-ի՝ հաշվի առնելով այն, որ Կարեն Կարապետյանը թիմ ունի, և իրենց ընտանիքներով կարող են 7000 հոգի կազմել: Կոմունիստական կուսակցության ժամանակ էլ բռնի չէր կատարվում կուսակցականացումը, մարդիկ համաձայնում էին գնալ ստրկության: Չեմ կարող ասել՝ բռնի ուժով են հանրապետականացրել, պարզապես մարդիկ հասկանում են, որ եթե այդ շարքերում ես, ավելի բարեկեցիկ կյանք կարող ես ունենալ, դրա համար գնում են ավելի բարեկեցիկ, հանգիստ կյանքի:
– Առհասարակ դրական սպասումներ կա՞ն, որ նոր կառավարությունը իր առջև դրած խնդիրները կկարողանա լուծել:
– Որպեսզի նոր հարցերը կարողանաս լուծել, դու պետք է կարողանաս հին վատից ազատվել, իսկ մենք դեռ այդ հին վատից չազատված՝ ի՞նչ նոր հարցերի մասին կարող ենք խոսել: Ասում են՝ պետք է վատ անցյալդ հեռացնես, մոռացնես ինչ-որ չափով, որ գնաս դեպի ապագա: Մենք վատ անցյալը մեզ հետ քարշ տալով՝ դեպի ո՞ւր ենք գնում: Եթե նախարարին ազատում ես աշխատանքից, որը կաշառակերությամբ է զբաղվել և նա որևէ պատիժ չի կրում, ես այլևս ոչնչի չեմ հավատում:
– Այսինքն՝ պատասխանատվության ինստիտուտը չի գործո՞ւմ մեզանում:
– Հիմա եթե պատասխանատվության ինստիտուտը չի գործում, ասում են՝ դե մի քանի միլիարդ կերել է, սխալվել է, ինչ անենք, բայց հարցն այդպես չի լուծվում: Պետք են ռադիկալ լուծումներ, որ կարողանանք առաջ գնալ: Մեզ մոտ սխալ անողին պատժում են պաշտոնանկ անելով, բայց սա հարցի լուծում չէ: Եվ միշտ կստացվի այնպես, որ աշխարհը կգնա առաջ, իսկ մենք կդոփենք տեղում և կգոռանք՝ ուր է գլորվում այս աշխարհը, բայց ինքներս ոչինչ չենք անի: Իսկ ի վերջո ոչինչ այստեղ չի կատարվում, ամբողջը մեր աչքին «թոզ փչելու» համար է:
– Եթե իշխանությունը որևէ դրական փոփոխություն չանի, չի վտանգի՞ հաջորդ ընտրություններին իր հաղթելու հնարավորությունը:
– Չգիտեմ՝ ինքն ինչպես և ինչ է վտանգում, բայց եթե մինչև ընտրությունները երկրում մնա իր ընտրազանգվածը, մարդիկ չարտագաղթեն, կարծում եմ՝ ընտրությունները կլինեն, որովհետև Հայաստանում արդեն չի մնում այն ժողովուրդը, որն իրենից ինչ-որ ուժ կներկայացնի: Գուցե սա արվում է միտումնավոր, որ մարդիկ արտագաղթեն և տեր չկանգնեն իրենց հողին, գուցե սա շատ նպատակային է արված, որովհետև արտագաղթն այն ծավալների է հասնում, որ մենք դա զգում ենք արդեն ինստիտուտների վրա: Եթե նախկինում կուրսերը շատ էին, հիմա դատարկվում են, հանդիսատեսի այդ քանակը չկա, դուրս եկեք փողոց, ամբողջը կենտրոնացված է Երևանում, մարզերը դատարկվում են: Գուցե վերջում կմնան այդ 7000 հոգին, որոնք էլ իրենց կընտրեն:
– Իշխանությանը այլընտրանքային ուժ տեսնո՞ւմ եք արդյոք: Քաղաքացիական հասարակությունը ի՞նչ վիճակում է: Մի ժամանակ Դուք էլ այդ պայքարների կիզակետում էիք:
– Ես ընդդիմադիր ուժ մի քանիսի մեջ եմ տեսնում, բայց այդ մի քանիսը ոչինչ չեն կարող անել, իսկ ես նայում եմ կուսակցությունների գործունեությանը, որոնք հայտարարում են, թե կուսակցություն են և ընդդիմադիր են, հետո նայում եմ իրենց գործողություններին և հասկանում, որ ընդդիմադիր չեն: Ի վերջո այն երկիրը, որն ուժեղ ընդդիմադիր ունի, առաջ է գնում: Խելքը հասնող իշխանավորը պետք է իմանա, որ ինքը ճիշտ ընդդիմադիր պետք է ունենա, որ երկիրն առաջ տանի: Ընդդիմադիրը այն հակազդող ուժն է, որ ազդակ է հաղորդում, որպեսզի գնաս առաջ և ինչ-որ բան անես: Ընդդիմադիրն այն չէ, որ սազն առնի, քո գովքն անի: Հարցն այն է, որ մենք ինչպիսի երկիր ենք ուզում, եթե մենք ուզում ենք ստրկական երկիր՝ այլ հարց է: Եվ հիմա մենք այդ գործընթացների մեջ ենք: Եթե մենք իսկապես ուզում ենք ունենալ այնպիսի երկիր, որ աշխարհի քարտեզի վրա լինի, մենք ուրիշ գործողություններ պետք է անենք դրա համար: Մենք հիմա անում ենք գործողություններ, որ մեզ տանում են դեպի ճորտատիրական երկիր:
– Տիկին Մնացականյան, մշակվում է ռուսաց լեզվի նոր հայեցակարգ: Ինչո՞ւ այս թեման հիմա նորից ակտուալացավ:
– Եթե արդեն խոսում ենք, որ պետք է ամրագրենք մեր երկրորդ պետական լեզուն՝ ռուսերենը, սա նշանակում է ամրապնդել ճորտատիրությունը: Իսկ ինչու ոչ անգլերեն լեզուն: Ռուսերեն խոսում է 300 միլիոնը, անգլերեն խոսում է հինգ միլիարդը, պետական լեզու դարձնենք անգլերենը, զուգահեռ կինտեգրվենք աշխարհին, ռուսերեն լեզու իմանալով՝ աշխարհի հետ չենք ինտեգրվի, այլ Ռուաստանի հետ կինտեգրվենք: Սա նշանակում է՝ ուզում ենք դառնալ Ռուսաստանի կցորդ, դրա համար իմանում ենք նրա լեզուն: Եկեք պետական լեզու դարձնենք չինարենը, չինացիներն էլ են շատ: Մենք ունենք մեկ պետական լեզու՝ հայերենը, իսկ մնացած լեզուները, իհարկե, պետք է անցնենք դպրոցում, և որքան շատ, այնքան լավ: Այո, ես ավարտել եմ անգլիական թեքումով դպրոց և իմ ռուսերենը բավական բավարար հիմքերի վրա է:
– Առանց այն էլ մենք կարծեք թե ռուսաց լեզվին մեծ կարգավիճակ ենք տալիս, հաշվի առնելով այն, որ մեր դպրոցներում ռուսաց լեզուն չի դիտարկվում որպես օտար լեզու:
– Այո, այստեղ ես վտանգ եմ տեսնում, որ մենք կամաց-կամաց մտնում ենք Ռուսաստանի կազմի մեջ: Եվ ես շատ կուզենայի իմանալ, մտավորականները, մշակույթի գործիչները, որոնք պատրաստվում են հանդիպել Սերժ Սարգսյանին, ի՞նչ հարցադրումներ են անելու նրա առաջ, արդյոք այդ հարցադրումները վաղօրոք որոշված չեն լինելո՞ւ, ի՞նչ հարցեր պետք է տալ, թե՞ նրանք տալու են այն հարցերը, որոնք իրենց՝ որպես մտավորականների հետաքրքրում են:
