«Առաջին լրատվական»-ի զրուցակիցն է «Թրանսփերենսի ինթերնեյշնլ հակակոռուպցիոն կենտրոն»- ի ծրագրի ղեկավար Վարուժան Հոկտանյանը:
-Պարոն Հոկտանյան, ԱՄՆ կոնգրեսական Ջեքի Սփիրը ցանկություն է հայտել, որ Հայաստանը կրկին ներառվի «Հազարամյանի մարտահրավերներ» ծրագրի շրջանակներում, խոսել էր նաև Հայաստան -Լոս Անջելես թռիչքի վերականգնման մասին, բայց մասնավորապես «Հազարամյակի մարտահրավերներ»– ի մասով եթե մի փոքր հետդարձ կատարենք, ապա ինչո՞ւ Հայաստանը դուրս եկավ այդ ծրագրից: Տեսնո՞ւմ եք առաջիկայում ծրագրում ներգրավվելու հնարավորություն:
-Հայաստանը ոչ թե դուրս եկավ, այլ դուրս մնաց այդ ծրագրից, որովհետև չբավարարեց որոշակի ցուցանիշների, եթե չեմ սխալվում 17 ցուցանիշներ կային՝ 3 խմբերում խմբավորված: Այդ ցուցանիշները պետք է բավարարեին որոշակի արժեքների: ՄԱԿ-ի դասակարգմամբ՝ Հայաստանը ազքատ երկիր չէ, այլ միջինից ցածր եկամուտ ունեցող երկիր է, այդ երկրների շրջանում պետք է ունենար այնպիսի գործակիցներ, որոնք բավարար լինեին այդ ծրագրում ընդրգկվելու համար: Եվ փաստորեն այնպես ստացվեց, որ 2008-ի Մարտի 1-ից հետո մեկ բաղադրիչը դադարեցվեց, իսկ հետո Հայաստանն ընդհանրապես դուրս հայտնվեց: Կարծեմ 17 ցուցանիշներից 3-ից ոչ ավել ցուցանիշներ կարող էին չբավարարել մինիմալ արժեքներին այդ ծրագրում ներգրավվելու համար, բայց Հայաստանում այդ ցուցանիշները երեքից ավելի էին, և այդպիսով՝ Հայաստանը դուրս մնաց:
Հետագայում արդեն, երբ երկրորդ փուլը սկսվեց, նախկին խորհրդային հանրապետություններից Վրաստանը ներգրավվեց, Հայաստանը չներգրավվեց նորից նույն պատճառներով: Որքան գիտեմ՝ այդ ցուցանիշներին բավարարելու սկզբունքը դեռևս ուժի մեջ է:
-Այսինքն՝ առաջիկայում Հայաստանի ներգրավվածությունը կարելի է ասել բացառվա՞ծ է:
-Միայն կոռուպցիայի վերաբերյալ չէր, շատ այլ ցուցանիշներ էլ կային, և կոռուպցիայի վերաբերյալ ցուցանիշը Հայաստանը շարունակաբար չէր բավարարում: Եվ այդ պայմաններում այն ժամանակ ես նայում էի այդ ցուցանիշները, հիմա քանի որ Հայաստանը չկա այդ ծրագրում, ես չեմ նայում, բայց եթե միայն կոռուպցիայի մասով նայենք, առաջընթաց չկա, մյուս ցուցանիշներով չգիտեմ առաջընթաց կա, թե ոչ: Ես որքան հիշում եմ, երբ որ Վրաստանը անցավ, Հայաստանը մերժվեց, նշվեց կոռուպցիան, որպես գլխավոր հիմնահարցը:
Եվ գիտեք, որ ԱՄՆ դեսպանատունը և պաշտոնական շրջանակները բավականին լուրջ հետամուտ են եղել այդ հարցին, որպեսզի նվազեցվի կոռուպցիան Հայաստանում: Ենթադրում եմ, որ այս ամսվա կեսերին երբ որ Վաշինգտոնում այդ ներդրումային մեծ համաժողովը տեղի ունենա, այդ հարցը նորից կբաձրացվի, որովհետև ոչ մի ներդրող այստեղ չի գա, ոչ մի «Հազարամյանկի մարտահրավերներ» չի իրականացվի, քանի դեռ կոռուպցիայի մակարդակները մնում են այսպիսին. իսկ դրանք բարձր մակարդակներ են:
Հարցազրույցն ամբողջությամբ՝ տեսանյութում:
