Հաջողելու համար Կարեն Կարապետյանը պետք է դուրս գա վատ շրջապատից

«Առաջին լրատվական»-ը զրուցել է «Հանրապետություն» կուսակցության առաջնորդ Արամ Զ. Սարգսյանի հետ:

 

-Պարոն Սարգսյան, կառավարության հրաժարականից հետո գրեթե ձևավորվել է նոր կառավարությունը՝ բացառությամբ պաշտպանության և արտաքին գործերի նախարարությունների։ Ձեր կարծիքով այս փոփոխությունները դրական ինչ-որ ֆոն կարող են ստեղծել մինչև 2017 թվականի խորհրդարանական ընտրությունները, թե՞ դրանք իմիտացիոն փոփոխություններ են։

-Կառավարության փոփոխության մասով թե՛ վարչապետը, թե՛ գործող նախագահը բազմաթիվ տեսակետներ ասացին։ Օրինակ՝ Սերժ Սարգսյանը  հայտարարել էր, որ Ազգային համաձայնության կառավարություն է ստեղծելու։ Նախարարները նշանակված են և նրանցից ազգին ծանոթ էր միայն Արմեն Ամիրյանը։ Թե ինչով են նոր նշանակված նախարարները ազգային, ազգին ծանոթ, պարզ չէ։ Սա, փաստորեն Ազգային համաձայնության կառավարություն չէր։ Եվ հետո, Կարեն Կարապետյանը հայտարարեց, որ համակարգային փոփոխություն է անելու, բայց եթե մարդն ասում է, որ համակարգային փոփոխություն է անելու, պետք է ասի, թե գործող համակարգն ինչպիսին է պատկերացնում։ Օրինակ՝ ես այս համակարգը համարում եմ հետամնաց և եվրասիական։ ՀԱԿ-ը համարում է քրեաօլիգարխիկ։ Ժիրայր Սեֆիլյանը՝ դավաճանական։ Կարեն Կարապետյանն ինչպիսին է համարում այս համակարգը, որը պատրաստվում է փոխել։ Քանի այս գնահատականը տրված չէ, համակարգային փոփոխությունների մասին խոսելն անհեթեթ է։ Այս համակարգը, որի մեջ մենք կանք՝ քրեաօլիգարխիկ է։ Այդպիսին է Ռուսաստանը, Ղազախստանը և մյուսները։ Մենք վատ շրջապատի մեջ ենք։ Ու հիմա, եթե Կարեն Կարապետյանն ուզում է փոփոխություն անել՝ պետք է այդ վատ շրջապատից դուրս գալ։ Այդպես է նաև ընտանիքում։ Ու քանի այդ վիճակից մենք դուրս չենք եկել, որևէ փոփոխություն չի կարող լինել, անկախ նրանից, թե եկած նոր մարդն ինչպիսին է։ Օրինակ՝ վարչապետը գյուղատնտեսության մասով ասաց, որ գործող համակարգը ժանգոտած է, բայց այնպես է խոսում դրա մասին, կարծեք թե ինքը ԱՄՆ-ի Սիլիկոնային հովտից է եկել, կամ Արժույթի միջազգային հիմնադրամից։ Այն համակարգը, որտեղից ինքը եկել է, ամենաժանգոտածն է, ամենահետամնաց համակարգը։ Քանի դեռ իրերն իրենց անուններով չեն կոչվել, բան չի փոխվի։ Իսկ գլոբալ առումով ես այստեղ տեսնում եմ հետևյալը։ Երկրում տնտեսության վիճակը վատ է, աղքատության տոկոսը գնալով ավելանում է և ապագայում դրա բարելավման ձևերը չեն երևում։ Դրա համար մեղավորը Սերժ Սարգսյանը չէ, դրա մեղավորը նախկին վարչապետերն են, որոնց փոխելով Սերժ Սարգսյանը փորձում է վիճակը բարելավել։ Այ այսպիսի իմիտացիոն գործընթաց է գնում, որով փորձ է արվում մաքրել նախագահին, մեղքը բարդել վարչապետերի վրա։ Բայց իրականում այդ ամենի մեղավորը, պատասխանատուն Սերժ Սարգսյանն է։ Օրինակ՝ Կարեն Կարապետյանը դեռ ոչ մի բան չի ասել, թե Ղարաբաղյան հարցում կարգավորման ինչպիսի տարբերակ է տեսնում։ Նա դրա մասին չի խոսում, քանի որ համարում է, որ ինքը մենեջեր է, բայց երկրի վարչապետը չպետք է մենեջեր լինի, դա լրիվ ուրիշ՝ քաղաքական պաշտոն է։ Նա դա չի ասում, քանի որ իրեն Սերժ Սարգսյանը վարչապետ է նշանակել, որպեսզի Սերժ Սարգսյանի նախընտրական ծրագրերն իրականացնի։ Ու եթե չի հաջողի, ապա կստացվի, որ Սերժ Սարգսյանը չի հաջողել, քանի որ սխալ ծրագիր ու սխալ կադրային քաղաքականություն է վարել։ Մենք պետք է ռեալ նայենք խնդիրներին։

-Պարոն Սարգսյան, Դուք նախկինում ասել էինք, որ Կարեն Կարապետյանի նշանակումը Մոսկվայից էր։ Հիմա էլ խոսում եք վատ շրջապատի, եվրասիական սինդրոմի մասին։ Հիմա մենք այս նշանակումով կարո՞ղ ենք դուրս գալ այդ վատ շրջապատից, թե՞ ավելի խորն ենք ամրապնդում մեր կապերը այդ շրջապատի հետ։

-Ես Կարեն Կարապետյանին որպես քաղաքական անձ չեմ ընկալում ու այդպես չեմ էլ գնահատում։ Ինքն ապաքաղաքական անձնավորություն է, այդպիսին եղել է նաև նախկինում։ Այն անձանց, որոնց նշանակել է, նրանք էլ են ապաքաղաքական։ Գիտեք, ես արտադրությունում աշխատելով շփվել եմ ոլորտի, մարդկանց հետ, ովքեր աշխատում են միջնորդի կարգավիճակում՝ արտադրող-բանկ-առաքող, արտադրող-բանկ-սպառող։ Այդ մարդկանց շրջանում, բացառությամբ հատուկենտ մարդկանց, ազնիվ մարդ չեմ տեսել։ Այն մարդիկ, ովքեր նշանակվել են, այս մարդկանցից են։ Նրանք մեջտեղում լինելով ավելի շատ են աշխատում, քան արտադրողը, քան սպառողը։ Այս մարդիկ շատ վտանգավոր են։ Նրանք երբեք ոչինչ չեն արտադրել կամ սպառել։ Նրանք կառավարել են ուրիշի արտադրածը։ Համարել, որ կառավարման այս մոդելը պրոֆեսիոնալների մոդել է, պրոֆեսիոնալների կառավարություն է, շատ հեռու է իրականությունից։ Ես դրան չեմ հավատում։ Դա միանշանակ այդպես չէ։ Կարեն Կարապետյանը քաղաքական մարդ չի, քաղաքական նկրտումներ չունի և նշանակվել է ուղղակի գործ անելու համար։

Ինչ վերաբերում է ուժային նախարարություններին, միանշանակ դրանք նախագահինն են։ Այն օրվանից, երբ Ռոբերտ Քոչարյանը փոխեց Սահմանադրությունը, հարմարեցրեց իրեն, որովհետև իր ժամանակ խնդիր էր առաջանում վարչապետի հետ։ Վարչապետն առաջարկում էր, նախագահը՝ ընտրում։ Քոչարյանը վերցրեց ու սեփականացրեց ուժային նախարարներին նշանակելու գործառույթը։ Իսկ այն վարչապետը, որը զրոյական ազդեցություն ունի երկրում ուժային նախարարությունների վրա, ինքը քաղաքական, տնտեսական որևէ խնդիր չի կարող լուծել, առավել ևս պայքարել կոռուպցիայի դեմ։ Կարեն Կարապետյանը լուծելու է այն խնդիրները, որոնք հաճելի են Մոսկվային։ Ինքը միշտ այդպիսի խնդիր է լուծել, դրա համար էլ Մոսկվան նրան պաշտոն է տվել։

-Իսկ կառավարության փոփոխությունից հետո ինպիսի՞ն կլինի մեր հարաբերությունները Արևմուտքի հետ։ Նոր նախարարը դեռ նշանակված չէ, բայց ընդհանրապես անձի փոփոխությամբ ինչ-որ բան կախված կլինի՞ ԵՄ-ի հետ մեր հարաբերւոթյունների բարելավման մասով։

-Իհարկե, ո՛չ։ Ճիշտ է, անհատները պատմության մեջ խնդիրներ լուծում են, բայց ոչ այն անհատները, ովքեր ունեն թիմ։ Մեր ԱԳ նախարարի ազդեցությունը արտաքին գործընթացների վրա եղել է չնչին և սպասել, որ նախարարի փոփոխությունից ինչ-որ բան կփոխվի, դժվար է։ Պետք է տեսնել, թե ինչ խնդիրներ են դրվում հիմա։ Հիմա թիվ մեկ խնդիրը պետք է դրվի Ղարաբաղյան հարցով մեր արտաքին քաղաքականությունը։ Մենք պետք է տեսնենք, թե ինչ խնդիրներ պետք է լուծվեն և համապատասխանաբար այդ պահանջները դնենք նոր արտգործնախարարի առաջ։ Այս առումով բազմաթիվ հանգամանքներ կան։ Շատ լավ է, որ զորահանդեսն արեցինք և ինչ-որ բաներ հասկացրեցինք։ Բայց տպավորություն է, թե արհեստական մրցակցություն է։ Տեղի է ունենում պարզ զենքի «գռդոն»։ Տեսեք՝ Արևմուտքն ասում է, որ Հայաստանն ու Ադրբեջանը պատերազմի մեջ են, դրա համար մենք զենք չենք վաճառի ոչ Հայաստանին, ոչ Ադրբեջանին։ Մնացածներին էլ խորհուրդ ենք տալիս դա չանել։ Արևմուտքն ասում է, որ պետք է մշտադիտարկման մեխանիզմներ տեղադրվեն և կոնֆլիկտը խաղաղ ճանապարհով լուծվի։ Ինչ է ասում Ռուսաստանը։ Ասում է՝ բերեք մեր ամենաուժեղ զենքերը վաճառենք կողմերին և նրանք այդ զենքերն ունենալու պարագայում կխուսափեն իրար հետ կռվելուց։ Ու արդյունքում մեզ ու Ադրբեջանին վաճառում է այնպիսի զենքեր, որոնք ստեղծված չեն Հայաստանի ու Ադրբեջանի կռվի համար, այլ ԱՄՆ-ի և Սովետական Միության համար։ Մարդիկ կան, որ հիմա դա ուզում են ներկայացնեն հայ-ռուսական բարեկամության շրջանակներում։ Զենք վաճառելով բարեկամություն չեն անում։ Այս առումով մեր արտաքին քաղաքական ոլորտում լուրջ հետևություններ անել է պետք։ Հակառակ դեպքում խայտառակ վիճակում ենք հայտվում։ Խայտառակ հայտարարություններ են արվում «Իսկանդեր»-ների հետ կապված, դրանց ձեռք բերման միջոցների հետ կապված։

-Իսկ Դուք հավատո՞ւմ եք, որ մենք «Իսկանդեր»-ն ավելի շուտ ենք ունեցել, քան հայտարարվում էր։ Եվ հետո Ռուսաստանի այս հանկարծակի բարիանալը Հայաստանի նկատմամբ ինչո՞վ է պայմանավորված։ Ի՞նչ հետին մտքեր կան։

-Գիտեք, եթե մենք նայենք Ռուսաստանի վերաբերմունքը Հայաստանի ու Ադրբեջանի մասով՝ միշտ զիգզագ է։ Սումգայիթում թողնում է մեզ ջարդեն, ապա մեզ է աջակցում։ Նույնն էլ Ղարաբաղի դեպքում է՝ կռվում է, գրավում է Շահումյանը, հետո շուռ է գալիս պարտվողի կողմը։ Ապրիլյան պատերազմի ժամանակ նույն սցենարն էր։ Այս սպառազինության մրցավազքը և երկու կողմին բարեկամ երևալու գործընթացն է, որ տանում ենք։ Նրանց մոտ չկա արտաքին քաղաքական ծրագիր, գործում են օրվա պլանով, մերոնց պես։ Եվ հետո, եթե մենք այդ «Իսկանդեր»-ները ավելի վաղ ունեինք, ապա ասեմ, որ դա չէր կարող Ադրբեջանի համար կաշկանդող հանգամանք լինել պատերազմ չսկսելու համար։

-Իսկ «Իսկանդեր»-ը ազատորեն օգտագործելու ազատություն մեզ կտա՞ Մոսկվան։

-Մոսկվայի տված ազատությունները շատ հարաբերական են։ Տեխնոլոգիական այս ժամանակահատվածում ամեն ինչ հարաբերական է։ Որքան ռուսական «Սմերչը» Ղարաբաղում ընկավ ու չպայթեց, այնքան էլ ռուսական այլ սպառազինություն կարող է նույն ճակատագիրն ունենալ։ Տեխնոլոգիական այս դարում այնպիսի հնարավորություններ են ստեղծվում, որ Ռուսաստանը հանգիստ այդ զենքը մեզ վրա վաճառում է։ Իսկ թե որքանով այդ զենքը կաշխատի, կկրակի, պարզ չէ, քանի որ դրանք աշխատելուց արգելափակելու հնարավորություն ունեն։ Նույնը եղավ ադրբեջանական «Սմերչի» պարագայում։ Դրանք ընկան և չպայթեցին։ Այստեղ երկու բան կա․ կամ Ռուսաստանը դադարել է որակյալ զենք արտադրել, կամ իմ նշած արգելափակման համակարգը կա։ Նույնն էլ մեր դեպքում է լինելու։ Ռուսաստանը երբեք մեզ թույլ չի տա օգտագործել այդ զենքը։ Եվ ընդհանրապես այդ զենքերը մեր տարածաշրջան լցնելը շատ վտանգավոր է։

-Պարոն Սարգսյան, ամփոփելով կուզեմ անդրադառնալ նաև մեր ներքաղաքական գործընթացներին, ուժերի դասավորություններից մինչև ապագա խորհրդարանական ընտրություններ։ Մեր քաղաքական ուժերը այդ պրոռուսական սինդրոմից կարո՞ղ են ազատվել։ Եվ հնարավո՞ր է՝ խորհրդարանական ընտրություններից հետո ԱԺ-ում այլ պատկեր տեսնել։

-Ասել, որ մեր հանրությունը տեսնում է այդ ռուսական հետքը, գործընթացները, դժվար է։ Հատկապես զորահանդեսից հետո, երբ ասվեց, որ Ռուսաստանը մեզ այդքան զենք է տվել։ Բայց հանրության շրջանում կա մի ստվար շերտ, որը տարբեր գնահատականներով սկսում է 20-40-50 տոկոսից։ Եթե Հայաստանում որևէ քաղաքական ուժ կարողանա այս խմբին հավաքել նույն գաղափարախոսության շուրջ, մտնել ընտրապայքարի մեջ, ապա հավատացեք, որ հաղթող է։ Չկա որևէ ուժ, որ գաղափարական հենքի վրա այդքան պոտենցիալ ունենա։ Մեր քաղաքական ուժը իր առաջ խնդիր է դրել համախմբելու այդ խմբին։ Մենք տեսնում ենք, որ ցանկացած երկրում փոփոխությունները լինում են հետընտրական պրոցեսների ընթացքում։ Պետք է նայել, թե որ հետընտրական պրոցեսներն էին այլ երկրներում, որ բերեցին հաջողությունների։ Եթե մենք կարողանանք ամբողջացնել այս ամենը, ապա ճիշտ գործողությունների պարագայում մենք հաղթանակի հնարավորություն ունենք։ Ես այս անգամ գնալու եմ մինչև վերջ այս ճանապարհով, և փոփոխություններ եմ բերելու Հայաստան։ Թե չէ կատարվող բոլոր փոփոխությունները իմիտացիոն են։ Իրականությունից կտրված։ Մենք այս վիճակը երկար հանդուրժեցինք։ Հիմա ռադիկալ փոփոխություններ են պետք։ Մենք պետք է դուրս գանք եվրասիականությունից։ Քանի դուրս չենք եկել դրանից, ապա այդ ճահիճը մեզ ևս 5-10 տարի կկլանի, իսկ մենք այդքան ներուժ այլևս չունենք։ Երկիրն ավերվում է։ Եվ ես պայքարելու եմ, գիտեմ մարդկանց ովքեր պայքարելու են և քայլեր են անելու։ Մնացածը մեր համագումարին։