Այն, ինչ տեղի ունեցավ երեկ գիշերը Սարի թաղում, հնարավոր է բնորոշել մեկ բառով՝ խայտառակություն: Սակայն դա կլիներ իրավիճակի մեղմ նկարագրություն, մեղմասացություն, որովհետև Սարի թաղում տեղի ունեցողը լոկ ինչ-որ միջադեպ կամ դրվագ չէր, այլ մի ամբողջ պետական կառավարման համակարգի հսկա կառույցի՝ ոստիկանության գործողություն՝ քրեական տարրերի ակնհայտ ներգրավմամբ, որոնք պարզապես այնպիսի գրոհ էին սկսել քաղաքացիների և լրագրողների դեմ, որ կարծես հայկական դիրքերը գրոհում էին ադրբեջանցի դիվերսանտներ:
Եվ քանի որ սա պետական կառույցի գրոհ էր այդ պետության քաղաքացիների դեմ, և քանի որ քաղաքացին դա պետությունն է, տեղի ունեցածն այլ բան չէր, քան ոստիկանության գրոհ պետության դեմ:
Տասնյակ ծեծված քաղաքացիներ, լրագրողներ, խոշտանգված մարդիկ, անգամ տներ ներթափանցած հրոսակներ, տներում ոստիկանական հատուկ միջոցների կիրառում և անգամ մանկահասակ երեխաների վնասվածքներ, սթրես, հետապնդումներ, թաղային խուժանի ներգրավում և այլն: Եվ այս ամենը տեղի է ունենում Հայաստանի Հանրապետության անկախության 25-րդ տարում, երբ մենք բոլորս պատրաստվում ենք տոնել այն սեպտեմբերին:
25 տարի անց, տոնի փոխարեն, մենք ստիպված ենք արձանագրել ոստիկանության ամենաթողությունը, ոստիկանապետության «պերճանքն ու թշվառությունը»: Եվ բանն այստեղ միայն ոստիկանությունը չէ: Այն գործիք է, դրսևորում, իսկ խնդիրը, իհարկե, համակարգն է՝ իր ամբողջ բաղադրիչներով: Առանց այդ ամբողջականության Հայաստանի իշխանությունն ունակ չէ ապավինել այդպիսի ոստիկանության: Ոստիկանությունն այդպիսինն է այդ համակարգային հավաքականության, օլիգարխիայի, քրեական տարրերի ամբողջության ուժով: Այդ հավաքական ուժն է ոստիկանությունը վերածել հասարակության դեմ թրի ու վահանի, համակարգային զրահի:
25 տարի առաջ ԽՍՀՄ փլուզումից հետո Ղարաբաղյան պարտադրված և դժվարին պատերազմ հաղթող և անգամ այդ պատերազմի մեջ ժողովրդավարական հեռանկարների ահռելի պոտենցիալը չկորցնող, աշխարհին ի ցույց դնող և նաև հենց այդ պոտենցիալը Ղարաբաղյան հաղթանակի գրավական դարձնող նորաստեղծ պետականությունը ներկայումս վերածվել է ոստիկանական սրի և վահանի հետևում պաշտպանվող քրեապետության: Մինչդեռ աշխարհաքաղաքական բուռն և փոթորկալից փոփոխությունների ներկայիս շրջափուլում Հայաստանին օդ ու ջրի նման կրկին անհրաժեշտ է այն զենքը, որը 25 տարի առաջ էր նաև պետականության հաղթանակի գրավական՝ ժողովրդավարությունը, մարդու իրավունքների և ազատությունների, քաղաքացու պաշտպանվածության ազատությունը, նաև այդ առումով պետականության հանդեպ նրա վստահության ու հավատի ամրությունը, վաղվա օրվա և հայկական պետականության ամուր կապը, որը թույլ կտա կուտակել այնպիսի էներգիա, որի շնորհիվ Հայաստանը կարող է պաշտպանված և մրցունակ լինել ներկայիս աշխարհաքաղաքական բարդ ժամանակահատվածում:
Դա երբեք ուշ չէ, նույնիսկ այն բանից հետո, ինչ տեղի է ունեցել Սարի թաղում: Որովհետև Սարի թաղում կոտրում էին մարդկանց ձեռքերն ու ոտքերը, բայց քաղաքացիների կամքը դրանից միայն անկոտրում է: Եվ դա ևս մեկ անգամ ցույց է տալիս, թե ինչն է Հայաստանի հույսն ու հարստությունը:
Սրանք լոկ մխիթարանքի արձանագրումներ չեն, թեև հասարակական-քաղաքական պայքարի արդյունավետության ներկայիս ցուցիչները այլ բանի մասին խոսել թույլ չեն տալիս: Սակայն, այնուհանդերձ, սրանք լոկ մխիթարանքի արձանագրումներ չեն, պարզապես մենք շարունակաբար ունենք այդ ռեսուրսի ՕԳԳ-ի խնդիր: Սարի թաղում հերթական անգամ դրսևորվեց այդ խնդիրը, թեև այնպես չէ, որ մինչ այդ աննկատ էր:
Սարի թաղում իշխող համակարգը հերթական անգամ օգտվեց այդ ռեսուրսի ցածր ՕԳԳ-ից, գուցե այդ ռեսուրսի կազմակերպիչների ցածր ՕԳԳ-ից, եթե չասենք՝ հնարավոր դիտավորություններից, երբ առաջնայինը լինում են ինչ-ինչ շահեր սպասարկելու միտված ինչ-ինչ մտադրություններ՝ հասարակության հաշվին, և ոչ թե հասարակության շահերն ու պետության շահերը:
Այս ամենը, սակայն, քննարկումների հարց են: Բայց առանց այս խնդիրների համապարփակ քննարկումների և լուծումների՝ ոստիկանական մահակի ու վահանի հետևում պատսպարված քրեական համակարգը շարունակելու է իր ոճը, հասարակության հետ հարաբերվելու իր ներկայիս ձևը, քանի դեռ ունի դրա հնարավորությունը, և քանի դեռ կարող է անցկացնել դա:
