Հայաստանում շարունակվում է հուլիսի 17-ից ծավալվող դրաման, որի բնույթը թե՛ ռազմական է՝ զինվածության, զենքի առկայության իմաստով, թե՛ քաղաքական, թե՛ քաղաքացիական, թե՛ մարդկային, թե՛ պետական: Հուլիսի 17-ին ծավալված իրադարձությունները իրենց մեջ խտացրել են հայկական պետականության քառորդ դարի ամբողջ պերճանքն ու թշվառությունը: Այսօր ողջ Հայաստանը հետևում է, թե ինչպես է հանգուցալուծվելու այդ դրաման:
Բոլորի ցանկությունն այն է, որ հանգուցալուծումը լինի անարյուն և առանց բախումների, առանց համապետական ցնցումների: Սա չի քննարկվում, սա չի կարող քննարկվել: Միաժամանակ, հասարակությունն ականատես է լինում իշխանության և զինված խմբի միջև բավականին ծանր, բավականին հակասական քննարկումների, բանակցությունների, որոնք կարծես թե ընթանում են բարակ լարից կախված: Երբ տպավորություն է, որ ինչ որ բան հաջողվում է և մոտ է իսկապես անարյուն հանգուցալուծումը, առանց հաղթանակ, թե պարտություն դիլեմայի, ի հայտ է գալիս մեկ այլ հանգամանք, երբ թվում է, որ մի փոքր էլ ու կպայթի աղետը:
Հուլիսի 23-ին իրավիճակը նոր զարգացում ունեցավ պատանդների լիովին ազատ արձակումով: Դա լիովին նոր իրավիճակ է, ի հայտ եկավ նոր տարր՝ լրագրողների և զինված խմբի շփման կոմունիկացիան: Միաժամանակ ի հայտ եկավ նաև նոր դիմակայության գիծ, բարեբախտաբար քաղաքական դիմակայության, բայց բավական խորը շերտեր պարունակող: Խոսքը Նիկոլ Փաշինյանի գործողությունների վերաբերյալ զինված խմբի կոշտ գնահատականի մասին էր: Դա ըստ էության առաջ է բերում որոշակի դիմակայություն՝ ՊՊԾ գունդ-Խորենացի փողոց, որը կարող է արտահայտվել հենց Խորենացիում, երբ կարող են առաջանալ իրարամերժ հոսանքներ:
Միևնույն ժամանակ հետաքրքրական է, որ իշխանություն-զինված խումբ բանակցության մեջ Արցախի հերոս Վիտալի Բալասանյանի ներգրավվածությունից զատ, ինչի մասին հայտնի դարձավ դեռևս հուլիսի 21-ին, հուլիսի 23-ին հանկարծ պարզ դարձավ, որ այդ գործընթացում է նաև Գառնիկ Իսագուլյանը, որը Հայաստանում ԼՂՀ ներկայացուցչության խորհրդականն է, և որը Ռոբերտ Քոչարյանի ազգային անվտանգության հարցերի նախկին խորհրդականն էր, ու ներկայումս այն քաղաքական գործիչներից, ովքեր գրեթե բացահայտորեն ընդունում են Ռոբերտ Քոչարյանի քաղաքական շրջանակի հետ իրենց ասոցիացիան: Սա նշանակո՞ւմ է արդյոք, որ գործընթացում ներգրավվում է նաեւ երկրորդ նախագահը, այն բանից հետո, երբ հուլիսի 22-ին հանդես էին եկել առաջին եւ երրորդ նախագահները:
Իրադարձությունների զարգացումը կարծեք թե մտնում է նոր գիծ, նոր փուլ: Առանց պատանդների իրողությունը էապես փոխում է նաև զինված խմբի կարգավիճակը: Սրան զուգահեռ, հետաքրքրական է դառնում և այն, որ ռուսական քարոզչական տիրույթից ավելի ու ավելի բարձր են հնչում կատարվողի համար «արևմտյան» ծրագրի մասին դատողությունները, ակնհայտորեն անհանգստություն հայտնելով իրավիճակի խաղաղ զարգացման կապակցությամբ: Սա ևս ըստ էության ցուցիչ է, որ իրավիճակը մտնում է տրամաբանության մի նոր փուլ, երբ Հայաստանում ձևավորվում է ընդհանրապես նոր քաղաքական ստատուս-քվո, համենայն դեպս նկատելի են դրան տանող միտումները: Ընդ որում, ոչ միայն նոր ստատուս-քվո, այլ նաև հնարավոր նոր բովանդակությամբ և շեշտադրումներով, ինչը կարող է մի շարք իրողություններ, ըստ որում ներքին և արտաքին, դնել այսպես ասած ժամկետանց վիճակում: Մյուս կողմից, իհարկե, ակնհայտ է, որ այս տրամաբանությունը միաժամանակ նաև բերում է քաղաքական տարբեր նոր շահերի, հետևաբար նաև շահարկումների նոր դաշտի ձևավորման և անշուշտ, ինչպես որ խաղաղ հանգուցալուծումը խիստ ցանկալի է, այդպես էլ այդ հանգուցալուծումը, այդ խաղաղությունը չի կարող լինել ինքնանպատակ, երբ արդյունքը կլինի միմիայն այն, որ իշխող համակարգը հերթական անգամ «կպլստա», «Սասնա ծռեր»-ի տղաների անձնազոհ արարքի հաշվին ընդամենը գալով ներքին նոր պայմանավորվածությունների:
Ըստ այդմ, խաղաղ հանգուցալուծում հասկացությունը պետք է ենթադրի նաև անխուսափելիորեն հանրային շահն արտահայտող օրակարգ, բովանդակություն: Եվ այստեղ է, որ պետք է երևա հանրությունը, այդ բովանդակությունը, այսինքն բովանդակային, ոչ թե մանիպուլյացիոն խաղաղությունը ապահովելու համար: Աստիճանաբար երևում են բոլորը, բացում կամ կիսաբացում են խաղաքարտերը, բայց իրավիճակը միշտ կախված է մնալու թելից, մինչև չերևա հասարակությունը, բայց այսպես ասած որակյալ հասարակությունը, որի պատկերացումները չեն սահմանափակվում հայհոյանքներով և ոստիկանության հետ բախումներով, և որը միաժամանակ ինքն է թելադրելու քաղաքական սուբյեկտներին՝ ոչ թե նրանք իրեն:
