Այսօր տեղի է ունեցել «Հայաստան» համահայկական հիմնադրամի հոգաբարձուների խորհրդի և տեղական մարմինների 25-րդ համատեղ նիստը: 1992 թվականից գործող հիմնադրամը, օգտագործելով Հայաստանի և Սփյուռքի ներուժը, ի սկզբանե նպատակ ուներ այն ծառայեցնելու ի շահ Հայաստանի պետականության հզորացման: Սփյուռքի ներուժը ցայսօր դեռ նպատակային ու ամբողջական չի օգտագործվել, հրապարակախոս Սարգիս Հացպանյանը հիմնադրամի գործունեության խոցելի կողմերը դեռ 15 տարի առաջ է բացահայտել:
«Հիմնադրամը հիվանդ ծնված երեխա է, հղիության շրջանում առողջ չի ապրել, 3 նախագահների օրոք այդ կառույցը չի գործել»։
Ամեն տարի 6-10 միլիոն դոլար հավաքելը, այն էլ մի քանի մեծ բարերարների շնորհիվ, մեծ ձեռքբերում չէ, կարծում է երկար տարիներ Կանադայում Հայաստանի արտակարգ և լիազոր դեսպանի պաշտոնը զբաղեցրած Արա Պապյանը: Սա նշանակում է, որ հիմնադրամի հանդեպ չկա համաժողովրդական վստահություն և աջակցություն:
Հայաստան հիմնադրամը լուրջ փորձության մեջ է, տարեցտարի անկում է ապրում, կառույցի ներսում թափանցիկություն չկա։
Հացպանյանը հիշում է՝ 1996 թվականին Մարտակերտի շրջանի գյուղերից մեկում հրետակոծված դպրոցը վերականգնելու նպատակով հարցում է արել «Հայաստան» հիմնադրամին՝ որքա՞ն գումար է հարկավոր դպրոցը վերականգնելու համար: Հիմնադրամի Արցախի տնօրինության պատասխանն ապշեցրել է հրապարակախոսին: Հացպանյանը որոշել է ծրագիրը կյանքի կոչել, շրջանցելով հիմնադրամին. դպրոցը վերականգնվել է հիմնադրամի ներկայացրած գումարից 4 անգամ պակաս գնով:
Վերջին տարիներին Սփյուռքի հայկական ներուժը ավելի է մեծացել, սակայն դրա հետ չի աճել սփյուռքահայերի նվիրատվության չափը: Պատճառը հասարակության վստահության պակասն է փողը տնօրինող պետական խողովակների հանդեպ: Երեք իշխանություններից հիասթափված Հայաստանից արտագաղթած հայերը լուրը սփյուռքահայերին են հասցրել՝ նրանց հետ ազնիվ չեն վարվում:
«Հիմնադրամը 6-10 միլիոն դոլար է հավաքում ամեն տարի, այն էլ մի քանի մեծ բարերարների շնորհիվ, դա պարզապես խղճուկ գումար է: Սա նշանակում է, որ չկա համաժողովրդական վստահություն և աջակցություն հիմնադրամի հանդեպ: Ընկերներ ունեմ, որ պատրաստ են փող տրամադրել, բայց որ պետական կառույցի հաշվեհամար եմ ասում, ասում է՝ չեմ տա, կտամ կոնկրետ հասցեատիրոջը: Երբ Սփյուռքից Հայաստան օգնություն են տրամադրում, չեն ուզում, որ դա իրականացվի պետական խողովակներով, չեն վստահում»,- հավելեց Հացպանյանը:
Սագիս Հացպանյանը հիմնադրամի միջոցով Սփյուռք-Հայաստան ներուժը նպատակային օգտագործելու ճանապարհ է տեսնում, հիմնադրամը բարեփոխելու միայն մեկ միջոց։
