Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության պաշտպանության նախկին նախարար Սամվել Բաբայանը ոչ միայն վերադարձել է Հայաստան, այլ հասցրել է հայտարարել նաև, որ անելիք ունի Ղարաբաղում: Թե ինչն է այդ անելիքը՝ դեռևս պարզ չէ, անգամ հրապարակված Սամվել Բաբայանի բացառիկ հարցազրույցից:
Բանն այն է, որ այդ հարցազրույցում Սամվել Բաբայանը խոսում է վերջին օրերին հրատապ՝ գործնականում ամեն ինչից, միաժամանակ չի արտահայտում որևէ բանի վերաբերյալ սկզբունքային և հստակ դիրքորոշում: Նրա հայտարարությունները Հայաստանի ուժեղ լինելու, ուժեղ տնտեսության, ուժեղ բանակի և այլնի մասին տեղավորվում են հռչակագրային այն շրջանակներում, որոնք կիրառական են Հայաստանի ներքաղաքական առօրյա կյանքում միջին վիճակագրական ցանկացած գործչի պարագայում՝ նույնիսկ իշխանական:
Մյուս կողմից՝ կասկած չկա, իհարկե, որ Բաբայանը հռչակագրերի համար չէ, որ Մոսկվայից վերադարձել է Հայաստան: Առավել ևս, որ այստեղ կարծես թե ուներ ֆինանսական խնդիրներ, որի մասին գրում էր մամուլը տարիներ առաջ: Այսօր էլ մամուլում գրվում է, որ Սերժ Սարգսյանը լուծել է այդ խնդիրները: Եթե դա համապատասխանում է իրականությանը, ապա կնշանակի, որ Սամվել Բաբայանի վերադարձի «հովանավորը» Սերժ Սարգսյանն է: Միևնույն ժամանակ Բաբայանն իր հարցազրույցում բավական զգալի ռևերանսներ է անում Ռուսաստանին՝ ասելով, որ Ռուսաստանն ուզում է Հայաստանի հետ շատ լավ հարաբերություններ ունենալ, ավելի լավ, քան Վրաստանի և Ադրբեջանի հետ:
Ինչ խոսք, Հայաստանում ֆինանսական խնդիրներից հետո Մոսկվայում ապաստանած գործչից այլ մոտեցում սպասելը միամտություն կլիներ, հատկապես եթե նկատի առնենք այն, որ անգամ Հայաստանում գործող քաղաքական ուժերի ճնշող մեծամասնությունն է հանդես գալիս նույն մոտեցումներով: Եվ այս տեսանկյունից էլ Սամվել Բաբայանը դեռևս «օրիգինալ» չէ: Ընդհանուր առմամբ միակ «օրիգինալությունը» առայժմ այն է, որ տարիներ առաջ Հայաստանում ակտիվ գործունեության փորձ ծավալող գեներալը ներկայումս մտադիր է գործել արդեն Լեռնային Ղարաբաղում:
Ինչպես հայտնի է, Բաբայանը Հայաստանում «Դաշինք» կուսակցությամբ փորձեց մասնակցել 2007 թվականի ընտրություններին, սակայն չհայտնվեց խորհրդարանում, հետո փորձեց միավորվել ՀՌԱԿ-ի և «Ազգային վերածննդի» հետ, սակայն չստացավ նաև 2012-ի խորհրդարանական մուտքի հեռանկար և ի վերջո՝ այդ անհաջող փորձերից հետո հանգրվանեց Մոսկվայում:
Բաբայանի վերադարձի թեման ակտիվացավ 2015 թվականի Լեռնային Ղարաբաղի խորհրդարանական ընտրությունների ընթացքում, սակայն քաղաքացիական նախաձեռնությունը մնաց անավարտ, Բաբայանը չվերադարձավ:
Եվ ահա, քառօրյա պատերազմից հետո նա վերադառնում է, բայց՝ ԼՂՀ: Ինչո՞վ է տարբերվելու Բաբայանի գործունեության արդյունքը Հայաստանում նրա քաղաքական գործունեությունից, կլինի՞ ավելի հաջող, թե՞ ոչ: Բնականաբար, ժամանակը ցույց կտա: Եվ ժամանակը ցույց կտա ընդհանրապես, թե Բաբայանն ինչ մոտեցումներով է հանդես գալու արդեն կոնկրետ հարցերի և առավել ևս՝ Ղարաբաղյան կարգավորման հեռանկարների, մասնավորապես՝ տարածքների հարցում:
Սրանից բացի, հետաքրքրական է նաև, թե արդյո՞ք Հայաստանի ներքաղաքական կյանքին չմիջամտելը նրա վերադարձի շուրջ Հայաստանի իշխանության հետ պայմանավորվածությունների արդյունք է: Հետաքրքրական է նաև, թե արդյո՞ք այդ պայմանավորվածության մեջ ներկայացվածություն ունի Ռոբերտ Քոչարյանը: Վերջին հաշվով ուշագրավ է, որ Բաբայանի վերադարձի մասին խոսակցություններ ծավալվեցին քառօրյա պատերազմից գրեթե անմիջապես հետո, սակայն դրանք փաստորեն միս ու արյուն ստացան և իրականություն դարձան այն բանից հետո, երբ Ռոբերտ Քոչարյանը այցելեց Ղարաբաղ և հանդիպեց Բակո Սահակյանի հետ: Ընդ որում, հետաքրքրական է, որ Քոչարյանի գրասենյակը այդ հանդիպումից հետո հայտարարեց, որ Քոչարյանը պարբերաբար միշտ էլ այցելում է և նաև շփումներ է ունենում զինվորականության հետ:
Սամվել Բաբայանն էլ հայտարարում է, որ թեև եղել է Մոսկվայում, սակայն մշտապես տեղեկացված է եղել Ղարաբաղյան իրավիճակից: Այս կոնտեքստում նրա տեղեկացվածությունը հակադրվելու՞, թե՞ լրացնելու է Քոչարյանի տեղեկացվածությանը:
Հարցերն իսկապես շատ են, որոնց պատասխանները հավանաբար կսկսեն տեսանելի լինել առաջիկայում, երբ Բաբայանը սկսի իր ազդարարած «անելիքը» Լեռնային Ղարաբաղում, նաև կլինեն դրա վերաբերյալ ընդգրկուն արձագանքներ թե՛ իշխանական, թե՛ այլ քաղաքական և ռազմական սուբյեկտներից:
Մի բան երևի թե ակնհայտ է՝ Բաբայանը բավական խարիզմատիկ գործիչ է, և նա պետք է որ լավ պատկերացնելով դրա հանրային էֆեկտը՝ պատկերացներ նաև, որ առանց իշխանության տրամադրությունները շոշափելու Ղարաբաղ վերադառնալն ու անելիքների մասին հայտարարելը կնշանակի ուղիղ առճակատում Սերժ Սարգսյանի հետ: Միաժամանակ, նրա հարցազրույցում արտահայտված մոտեցումները հուշում են, որ նա չունի առճակատման մտադրություն: Բաբայանը հայտարարում է, թե պետք է մի կողմ դնել ատելություն սերմանող մոտեցումները: Հետևաբար պետք է ենթադրել, որ նա գտնվում է պայմանավորվածությունների որոշակի համակարգում:
Հետագա զարգացումները ցույց կտան՝ խոսքը ընդամենը խաղի կանոնների՞, թե՞ որևէ կոնկրետ բովանդակության շուրջ պայմանավորվածության մասին է: Ինքնին հարց է նաև բովանդակության հնարավոր շրջանակը՝ Ղարաբա՞ղ, թե՞, այդուհանդերձ, Ղարաբաղով՝ Հայաստան, կամ գուցե նույնիսկ՝ Հայաստանից էլ դուրս:
Լուսանկարը՝ Photolure-ի
