Ակնհայտ դարձավ, որ Ռուսաստանը մեր բարեկամը չէ կամ էլ առնվազն, ինչպես անուղղելի ռուսամոլներն են արդեն խոստովանում, մեզ այնքան է բարեկամ, ինչքան Ադրբեջանին: Ռուսաստանը Ադրբեջանին զինել է մեր վրա հարձակվելու համար: Մենք ենթադրում էինք, որ մեզ էլ կզինի Ադրբեջանից պաշտպանվելու համար, մանավանդ որ՝ արդեն հրապարակել էր մեզ ու Ադրբեջանին տրվող զենքի ցուցակը, և մենք տեսել էինք, որ մեզ տրվում է նրանց տրվող զենքից պաշտպանվելու զենքի տեսականի:
Ադրբեջանին զենքը տրվեց, մեզ՝ ոչ: Ավելին՝ դեսպանատան երկրորդ քարտուղարի շուրթերով ասվեց, որ մինչև Ղարաբաղը չճանաչենք, մեզ զենք չի տրվի: Այսինքն՝ մի անգամ խաբեցին, ասացին՝ բարեկամ ենք, բայց զենքը տվեցին Ադրբեջանին, հետո էլի խաբեցին, ասացին՝ ձեզ էլ կտանք, բայց չտվեցին, հետո էլի խաբեցին, Ադրբեջանին դրդեցին մեզ վրա հարձակվել, հետո էլի խաբում են, ասում են՝ Ղարաբաղը ճանաչեք, որ տանք: Հոմերոսը զգուշացնում էր ընծաներ բերող դանայացիներից:
Իսկ ինչո՞ւ են մեզ անընդհատ խաբում, այս ինչ հեշտ խաբվող իշխանություն ունենք, որին անընդհատ խաբում են ու դեռ տեղ ունեն խաբելու:
Հիմա մոդայիկ է դարձել խոսել աշխարհաքաղաքական շահերից: Ու հանկարծ սկսել են հասկանալ, որ մեր ու Ռուսաստանի շահերը չեն համընկնում: «Աշխարհաքաղաքական շահերի» մասին քաղաքական գործիչները խոսում են դեմքի այնքան լուրջ արտահայտությամբ, որ հասկանում ես՝ իրենք էլ են հասկանում, որ աշխարհաքաղաքական շահ ասածը մեկ օրվա չէ, էսօրվա չէ, փոքր-ինչ հավերժ բան է: Բա էդ դեպքում, ա՛յ խելոքներ, ինչո՞ւ մտաք Ռուսաստանի մեջ, կամ ավելի ճիշտ՝ թույլ տվեցիք, որ Ռուսաստանն այնքան մտնի մեր մեջ, որ էլ բաժանել չի լինում: Էն ժամանակ չէի՞ք հաշվել «աշխարհաքաղաքական շահը»: Ու մեկ էլ բերում են Վրաստանի օրինակը, Ուկրաինայի օրինակը. տեսա՞ք՝ ինչ եղավ, երբ փորձեցին բաժանվել:
Բայց ամենևին միասնական շահերի մասին չէ խոսքը, այլ այն մասին, որ Ռուսաստանը պատժում է, միևնույն է, պատժում է, ինչքան ավելի շատ է դիֆուզվել քո մեջ, այնքան ավելի դաժան է պատժում:
Հիմա գնալով ակնհայտ է դառնում, որ Ռուսաստանից սպասելիք չունենք՝ ՀԱՊԿ-ը մեզ չի պաշտպանի, ԵԱՏՄ մտնելուց միայն տնտեսապես կորցրեցինք, զենքն էլ չեն տալիս: Մնում է քննարկել ռուսական ռազմական բազայի հարցը, որը, ըստ մեր միֆի, մեզ պետք է պաշտպանի Թուրքիայից (ու նաև Ադրբեջանի՞ց): Սակայն սա միայն մեր միֆն է, իսկ ռուս պաշտոնյաներն ասում են, որ այդ բազան ամենևին Հայաստանը պաշտպանելու համար չէ, այլ «տարածաշրջանային կայունության»:
Ու էլի ասում են՝ ախր ո՞նց բաժանվենք, հո դա մի օրում չի լինում: Քանի՞ օր պահանջվեց ԵԱՏՄ մտնելու համար: Եվրամիության հետ ասոցիացիան էր, որ տարիներով քննարկում էինք, ԵԱՏՄ հո մի օրում մտանք:
Ասում են՝ ՀԱՊԿ-ից չի կարելի դուրս գալ, որովհետև մեզ անհրաժեշտ է անվտանգության համակարգ, ու ճիշտ են ասում: Բայց միանգամից 2 հարց՝ իսկ ՀԱՊԿ-ը մեզ համար անվտանգության համակա՞րգ է, և երկրորդը՝ եթե ՀԱՊԿ-ից դուրս չգանք, ոչ մի այլ համակարգի մեջ չե՞նք կարող մտնել:
Ու մանավանդ՝ ռազմական բազան: Հիմա, երբ պարզ դարձավ, որ բազան մեզ ոչ ոքից չի պաշտպանելու, կրկին կիսաձայն սկսեցին փսփսալ, թե «զենքի պահերով լիքը խնդիրներ են լուծվում»: Նախ՝ հիմնականը չի լուծվում, քանի որ Ռուսաստանը մեր գնած զենքը մեզ չի տալիս, հետո էլ՝ սա ճիշտ և ճիշտ նման է 2013թ. «սև սեպտեմբերի 3-ից» հետո փսփսոցներին, թե ԵԱՏՄ մտնելով՝ մենք անվտանգության խնդիրներ ենք լուծում: Հիմա կարո՞ղ ենք պահանջել, որ փսփսոցները դադարեցնեն և պարզ ու հստակ ասեն՝ ի՞նչ անվտանգության հարց էին լուծում ԵԱՏՄ-ով և հիմա ի՞նչ զենքի հարց են լուծում բազայով:
Ակնհայտ է, որ մեզ ոչ ոք զենք չի տա, քանի դեռ ԵԱՏՄ-ՀԱՊԿ-ում ենք: Այսինքն՝ Ռուսաստանը Ադրբեջանին զինել է, իսկ մեզ համար էլ ստեղծել է պայմաններ, որ մնանք անզեն: Ու դժվար է ասել՝ ակամա եղավ, որ մենք դարձանք մատաղացու Պուտինի 90%-անոց ռեյտինգի համար, մենք դարձանք Ռուսաստանի աշխարհաքաղաքական հավակնությունների իրականացման զոհը:
Ու հարցը՝ ինչպե՞ս հեռանալ Ռուսաստանից, պետք է նորովի ձևակերպել՝ ինչպե՞ս փրկվել Ռուսաստանից, ու պատասխանն էլ է կարծես ակնհայտ՝ միանգամից, քանի որ Ռուսաստանի հետ անցկացրած ամեն օրը ավելի է թուլացնում ու թունավորում Հայաստանը: