«Կովկաս» ինստիտուտի տնօրեն, քաղաքագետ Ալեքսանդր Իսկանդարյանը «Առաջին լրատվական»-ի հետ զրույցում ներկայացրել է իր կարծիքը 4-օրյա պատերազմի մասին:
«Ապրիլի սկզբի 4 օրերը ցույց տվեցին, որ հայկական և ադրբեջանական զինված ուժերի միջև հավասարակշռությունը պահպանված է: Չնայած չի կարելի այն համարել բացարձակ, քանի որ վերջին 3 տարիներին Ադրբեջանը իր ֆինանսական ներուժի հաշվին, ինչը չունի Հայաստանը, համալրել է իր զինանոցը, ինչի հաշվին էլ ուժերի հավասարակշռությունը փոքր-ինչ խախտվել է հօգուտ Ադրբեջանի:
Դրա վառ ապացույցն են Ադրբեջանի զինված ուժերում առկա կամիկաձե անօդաչու սարքերը, որոնք շատ կարևոր հոգեբանական առավելություն են տալիս: Այդ սարքերը թույլ են տալիս պայքարել զուտ ֆինանսական միջոցներով, դրանք մեծ վնաս են հասցնում հայկական զինված ուժերին՝ միևնույն ժամանակ ադրբեջանական կողմից բացառելով մարդկային կորուստները: Եվ կարելի է ասել, որ Ադրբեջանը օգտվել է պահից:
Ուժերի հավասարակշռությունը, սակայն, սկսել է վերականգնվել, Հայաստանը սկսել է համալրել իր զինանոցը, դրա մասին են վկայում Ռուսաստանի հետ կնքված որոշ պայմանագրեր:
Հիմա հայկական կողմը կփորձի վերականգնել ուժերի հավասարակշռությունը, բայց մեծ հաշվով, կարելի է ասել, այդ հավասարակշռությունը կա, բայց այն միայն պայմանավորված չէ զինատեսակներով, այլ աշխարհագրական դիրքով, բարձունքների առկայությամբ, ռազմական պատրաստվածությանբ:
Այս 4-օրյա ռազմական գործողությունների ընթացքը ցույց տվեց, որ ուժերի հավասարակշռությունն այնքան էլ խախտված չէ: Քանի որ մամուլում հակառակի մասին է խոսվում, ես ասեմ, որ, օրինակ, ուժերի հավասարակշռություն չկար ռուս-վրացական պատերազմի ժամանակ, երբ ռուսները հասան Թբիլիսի, բայց այն չգրավեցին՝ զուտ այն պատճառով, որ չկար այդպիսի քաղաքական պահանջ: Այ, այդտեղ կար ուժերի հավասարության զգալի տարբերություն, իսկ մեզ մոտ բոլորովին այլ պատկեր է:
Ուժերի հավասարակշռության պահպանումը կախված է ոչ միայն Ռուսաստանից, որ երկու կողմերին էլ միաժամանակ զենք է վաճառում, այլ միանշանակ նաև Հայաստանից ու Ադրբեջանից: Հայաստանը դրա համար մեծ ջանքեր է գործադրում. դա 200 մլն-ի պայմանագիրն է՝ «Իսկանդեր»-ներով, «Սմերչ» տեսակի համալիրներով զինուժի համալրմամբ:
Սակայն այստեղ հետաքրքիրն այլ է. Ադրբեջանի գումարները վերջանում են, և այն հավելյալ հնարավորությունները, որ ուներ Ադրբեջանը, այլևս չի ունենա: Սա փոխում է իրավիճակը, և թե ինչ ուղղությամբ այն կփոխվի՝ ցույց կտա ժամանակը: Հայաստանն այդ ընթացքում անկասկած շարունակելու է համալրումը: Եվ հետաքրքիր է հետագա ընթացքը՝ այն իմաստով, որ կրկին կօգտվի՞ արդյոք Ադրբեջանը այն առավելությունից, որն ունի այս պահի դրությամբ, և որը կարող է հետագայում չունենալ:
Հասկանո՞ւմ եք՝ չի կարելի հավատալ այն էյֆորիային, որը կա ադրբեջանական մամուլում, այնտեղ ամեն ինչ տնային տնտեսուհիների համար է: Ռազմական փորձագետները տեսնում են, թե իրականում ինչ է կատարվում: Ադրբեջանը օգտագործել է իր ողջ ներուժը, որոնք կային տեղերում, իսկ Հայաստանը ընդհակառակը՝ օգտագործել է շատ ավելի քիչ ռեսուրս: Եվ այն մի քանի հենակետերը, որոնք Ադրբեջանը կարողացավ գրավել, դա միայն հանկարծակի հարձակման արդյունք էր, և դա ոչինչ չէր նշանակում մեծ հաշվով, որովհետև այդ ամենը տևեց մեկ օր, հետո ադրբեջանցիները ստիպված եղան հետ քաշվել:
Ինձ մոտ այս պահին դեժավյու է նախորդ պատերազմի ժամանակից. 91 թվականին երբ ԽՍՀՄ-ը փլուզվում էր, Ադրբեջանին փոխանցվել էր գրեթե 4 անգամ ավելի շատ զինտեխնիկա, ինչից հետո սկսվեց պատերազմ, որի ընթացքում հայկական ուժերն ավելի արդյունավետ էին գործում, ինչի արդյունքում էլ զինտեխնիկայով համալրվում էր հայկական բանակը, և հենց դրա շնորհիվ էր նաև, որ հայկական կողմը կարողացավ այն ժամանակ հաղթել: Դրա նման մի բան, իմ կարծիքով, կատարվելու է նաև հիմա»: