«Առաջին լրատվական»-ի զրուցակիցն է Տարածաշրջանային հետազոտությունների կենտրոնի տնօրեն Ռիչարդ Կիրակոսյանը:
-Պարոն Կիրակոսյան, Եվրամիության արտաքին քաղաքականության և անվտանգության հարցերով բարձր ներկայացուցիչ Ֆեդերիկա Մոգերինին արդեն տարածաշրջանում է. այսօր նա Բաքվում է, վաղը կայցելի Երևան: Որո՞նք են, Ձեր կարծիքով, այս այցի գլխավոր նպատակները:
-Ֆեդերիկա Մոգերինին այս անգամ այցելեց Ադրբեջան և Հայաստան, քանի որ մինչ այդ նա արդեն եղել էր Վրաստանում: Երեք կարևոր դիտարկում կարելի է անել: Առաջինը, սա ցույց է տալիս, որ Հայաստանի ռազմավարական նշանակությունը մեծացել է Եվրամիության համար։
Սա նաև ցույց է տալիս Եվրամիության ռազմավարական նշանակությունը Հայաստանի համար հատկապես այսօր, երբ Հայաստանը փորձում է վերականգնել Եվրամիության վստահությունը:
Երրորդ և ամենահետաքրքիր հանգամանքն այն է, որ սա վերջինն է Հայաստանի և Եվրամիության միջև այցելությունների և հանդիպումների երկար շարքի վերջում, այդ շարքն ընդգրկում էր նաև Շվեդիայի արտգործնախարարի այցը Երևան: Սա ցույց է տալիս, որ Հայաստանն այժմ փրկում է Արևելյան գործընկերությունը և շատ առումներով ավելի դրական զարգացում է իրենից ներկայացնում, քան այսօրվա այցը Ադրբեջան, որտեղ Եվրամիությունը և ընդհանրապես Արևմուտքը շատ քիչ լծակներ ունեն, և Ադրբեջանի հետաքրքրությունն էլ Եվրամիության հանդեպ մեծ չէ:
-Որքանո՞վ այս այցը կնպաստի Հայաստանի և Եվրամիության միջև նոր փաստաթղթի ստորագրման շուրջ բանակցությունների գործընթացին:
-Ինչպես գիտենք, Հայաստանի և Եվրամիության միջև բանակցությունները սկսվել են դեկտեմբերի 7-ին՝ նոր իրավական շրջանակային փաստաթղթի ստորագրման նպատակով: Հայաստանի պատվիրակությունը արտաքին գործերի նախարար Նալբանդյանի գլխավորությամբ Բրյուսել էր այցելել հունվարի վերջին, հետևաբար այս այցը խթանելու է Հայաստանի իշխանություններին՝ գործելու փոքր-ինչ ավելի ջանասիրաբար և ավելի արագ:
Բանակցությունների այս փուլում Հայաստանն ավելի մեծ ջանքեր պիտի գործադրի: Խնդիրը կամ գործընթացի հետաձգման պատճառը մասամբ էկոնոմիկայի նախկին նախարարն էր: Բարեբախտաբար, էկոնոմիկայի նոր նախարարի նշանակումով բանակցությունները նոր, թարմ մեկնարկ կստանան և հույս ունեմ՝ կընթանան ավելի մեծ տեմպով։
-Այսինքն՝ Ձեր կարծիքով, համաձայնագրի կետերը քննարկվելո՞ւ են Երևանում։
-Մի մոռացեք՝ Մոգերինին այստեղ է միայն մեկ օրով։ Նույքան ժամանակով նա այցելել է Ադրբեջան։ Մենք ինչ-որ կոնկրետ բան չպետք է ակնկալենք համաձայնագրի մասով, բայց սա ավելի լայն գործընթացի կարևոր ցուցադրություն է, ուստի սա նոր հնարավորություն է արագացնելու բարեփոխումները Հայաստանում՝ հատկապես սահմանադրական փոփոխությունների կենսագործումից հետո, և կենտրոնանալու Հայաստանի ընտրական համակարգի բարեփոխումների վրա, որովհետև Հայաստան-Եվրամիություն հարաբերությունների ապագան ավելի շատ քաղաքական ասոցացմանն է վերաբերում, քան տնտեսությանը։
-Իսկ ավելի լայն իմաստով որքանո՞վ է սա կապված տարածաշրջանային վերջին իրադարձությունների հետ։ Հատկապես ուզում եմ խոսել երեք հիմնական ուղղությունների մասին՝ զարգացումներ Իրանի շուրջ, ռուս-թուրքական դիմակայություն և Լեռնային Ղարաբաղի հարց։
-Մոգերինիի այցը նաև այն մասին է, որ Հայաստանը շատ դրական դեր է խաղում Իրանի՝ բավական հաջող վերաինտեգրման գործընթացում։ Եվ դա հաղթանակ է նաև Եվրամիության համար։ Ինչ վերաբերում է ռուս-թուրքական ճգնաժամին, շատ առումներով սա Պուտինի և Էրդողանի անձնական բախումն է։ Հայաստանը շատ զգույշ էր և թույլ չտվեց օգտագործվել ոչ Մոսկվայի, ոչ էլ Անկարայի կողմից միմյանց դեմ։ Սա նաև ցույց է տալիս, որ Հայաստանի և Թուրքիայի հարաբերությունների կարգավորման հեռանկարը մնում է դրական։ Հայաստանը արել է այն, ինչ կարողացել է, և անգամ ավելին է արել Թուրքիայի հետ հարաբերությունները կարգավորելու համար։ Թե՛ Եվրամիությունը, թե՛ Միացյալ Նահանգները ընդունում են սա։
Երրորդ բաղադրիչը Լեռնային Ղարաբաղն է։ Եկեք անկեղծ լինենք. Ադրբեջանը շատ վտանգավոր կերպով անպատասխանատու է, անկանխատեսելի և անհուսալի իր գործողություններում։ Եվ Ադրբեջանի ուղերձները, հուսահատությունն ու ռազմական հարձակումները ուղղված են ոչ միայն Հայաստանին կամ Լեռնային Ղարաբաղին, այլև Եվրամիությանը և միջազգային հանրությանը։ Աշխարհառազմավարական առումով սա նշանակում է, որ Հայաստանը և այս տարածաշրջանը այժմ ավելի կարևոր են դարձել։ Լինելով Ղրիմի և Կենտրոնական Ասիայի միջև՝ Հարավային Կովկասը չի կարող անտեսվել։