Որն է Սերժ Սարգսյանի 2015թ. փետրվարի 12-ի ելույթի, որտեղ ըստ էության նախագահը քաղաքականապես և անձնական վիրավորանքներով ոչնչացրեց Հանրապետական կուսակցության իրական այլընտրանք ԲՀԿ-ի ղեկավարին, և Սերժ Սարգսյանի 2016թ. փետրվարի 12-ի ելույթի նպատակը, որտեղ Սերժ Սարգսյանը հանդես եկավ Սահմանադրության փոփոխությունների կենսագործման վերաբերյալ ծավալուն մտքերով։ Երկու ելույթների հիմնական ասելիքը 2018-ից հետո Սերժ Սարգսյանի իշխանության ղեկին՝ մեկը միջոցի, մյուսը ձևի մասին է։
Հայտնի է, որ վերարտադրության խնդիրը Հայաստանում անձնավորված չէ, այլ համակարգային: Օրինակ` 2008 թվականին էլ բացառվում էր Ռոբերտ Քոչարյանի վերարտադրությունը, և նա հեռացավ, սակայն հարց է առաջանում՝ ինչի՞ց զրկվեց Ռոբերտ Քոչարյանը 2008 թվականից հետո: Միայն նախագահի պաշտոնից, մինչդեռ այդ պաշտոնում գտնվելու տարիներին կուտակած ֆինանսական կարողությունները և քաղաքական ազդեցությունը մնացին նրա մոտ: Այսինքն` Ռոբերտ Քոչարյանը չվերարտադրվեց, սակայն վերարտադրվեց այն համակարգը, որում նա իրեն անվտանգ է զգում: Այս տեսանկյունից, Սերժ Սարգսյանը 2018-ին չի վերարտադրվի, սակայն հարցն այն է, թե արդյո՞ք կվերարտադրվի այն համակարգը, որում նա իրեն անվտանգ կզգա:
Շատ հավանական է, որ Սերժ Սարգսյանը, ի տարբերություն Քոչարյանի, 2018-ին նախագահի պաշտոնը լքելուց հետո հավակնի, ասենք, ԱԺ նախագահի կամ վարչապետի պաշտոնին: Բայց սա արդեն կրկին Սերժ Սարգսյանի վերարտադրությունը չէ, այստեղ արդեն համակարգն է դեր ունենալու, որովհետև սրանք պաշտոններ են, որ ենթադրում են այլ սահմանադրական լիազորություններ և հիերարխիկ այլ հարաբերություններ իշխանության ներսում: Այստեղ է, որ վերարտադրություն հասկացությունն օգտագործելիս մենք պետք է առավելագույնս կոնկրետացնենք, թե ինչ ենք հասկանում դրա տակ՝ ինչ սուբյեկտների: Հակառակ դեպքում, արտահայտությունը դառնում է լղոզված, անպատասխանատու, անարժեք և մշտապես կարելի է մանևրել դրա շուրջ:
Վերարտադրությունը դա իշխանության անօրինական զավթումն է: Սակայն արդյո՞ք վերարտադրությունը դա միայն գործողության բնույթ ենթադրող հասկացություն է: Հազիվ թե, որովհետև Հայաստանում հաստատված է իշխանական մի համակարգ, որը ճյուղավորված և սերտաճած է մինչև հասարակության շարքային շերտեր, այսինքն` բազմաստիճան համակարգ է, որն ունի իր սոցիալական որոշակի բազան, տնտեսական բազան, որն ունի իր կենցաղային բազան, որն ունի իր «ընտանեկան» բազան՝ ի դեմս ներհամակարգային բազում խնամիությունների:
Այս պայմաններում վերարտադրության մասին անորոշ, ընդհանրական հայտարարությունները միայն նոր դաշտ են բացում մանիպուլյացիաների համար: Երբ սրանք հստակվում են, սահմանվում, ներկայացվում հանրությանը, ապա բնականաբար սրանով անուղղակիորեն սահմանվում են քաղաքական նոր չափանիշներ և չափորոշիչներ` և՛ տվյալ գործընթացի, և՛ ընդհանրապես քաղաքական հետագա զարգացումների համար: Այսինքն` ձևավորվում է ակամա մրցակցություն հանրության առաջ: Այսինքն` մրցակցություն ոչ թե զուտ միմյանց միջև, այսինքն` ուժեղի ու թույլի պայքար, այլ մրցակցություն հանրության առաջ, և հանրային կշիռն է մեծանում, հասարակությունը սկսում է համեմատել, թե ինչով են տարբերվում ՀՀԿ-ից մյուսները, ինչքան է այդ տարբերության խորությունը, ինչպիսին է բնույթը, իսկ որ հարցերում է նմանությունը, ինչ երևույթներ են կապ հանդիսանում ՀՀԿ-ի և մյուս սուբյեկտների միջև, ինչքանով են առանցքային այդ կապերը ընդհանրապես Հայաստանում ձևավորված ներքաղաքական ստատուս քվոյի երկու տասնամյակի շարունակականության տեսանկյունից:
Երբ այս հարցերն առաջանում են հստակ սահմանումներով, երևույթների և սուբյեկտների պարզ բնորոշումով ու սահմանագծումով, ակնհայտ է դառնում, որ Հայաստանում չի կարող վերարտադրություն չլինել, քանի որ Հայաստանում ներկայումս գործում է մի ամբողջական համակարգ, շաղկապված մի ամբողջական զանգված:
