Գերմանիան հայտարարել է, որ մտադիր է ակտիվացնել տարածաշրջանային կոնֆլիկտների, այդ թվում՝ Ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման գործընթացը՝ որպես ԵԱՀԿ նախագահող պետություն: Նախագահությունը ստանձնելու արարողության ժամանակ Գերմանիայի արտգործնախարար Շտայնմայերը հայտարարել է, որ իրենք ցանկանում են ԵԱՀԿ տարածաշրջանում երկարաժամկետ հեռանկարում հասնել անվտանգության և խաղաղության ու ամրապնդել են ԵԱՀԿ հնարավորությունները՝ հակամարտությունները լուծելու համար: Խոսելով Լեռնային Ղարաբաղի մասին՝ նախարարն ասել է, որ Գերմանիան աջակցելու է ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահներին և ակտիվացնելու է հիմնախնդրի լուծմանն ուղղված ջանքերը:
Թեմայի շուրջ «Առաջին լրատվական»-ի զրուցակիցն է Բեռլինի Անվտանգության և միջազգային հարաբերությունների գերմանական ինստիտուտի փորձագետ Ուվե Հալբախը: Ըստ նրա՝ Գերմանիան մինչ օրս չի ունեցել իր մասնավոր մոտեցումները Ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման վերաբերյալ, բայց այդ պասիվ դերակատարությունը կարող է փոխվել ԵԱՀԿ-ում Գերմանիայի նախագահությամբ:
– Պարոն Հալբախ, Գերմանիան, Ձեր կարծիքով, ի՞նչ քայլեր պիտի ձեռնարկի Ղարաբաղյան հակամարտության խաղաղ կարգավորման գործընթացն ակտիվացնելու և նոր էսկալացիան կանխելու համար:
– ԵԱՀԿ նախագահության համատեքստում Գերմանիայի հիմնական մոտեցումը հակամարտության կարգավորմանը ընդհանուր հանձնառությունն է՝ լուծելու ԵԱՀԿ տարածաշրջանի ձգձգված կոնֆլիկտները՝ ներառյալ Լեռնային Ղարաբաղի վաղեմի հակամարտությունը: Արտաքին գործերի նախարար Ֆրանկ Վալտեր Շտայնմայերը հայտարարել է, որ Գերմանիան առավելագույնս օգտագործելու է ԵԱՀԿ-ի ներկայիս բանակցային ձևաչափերն ու մեխանիզմները այս հակամարտությունը լուծելու համար՝ առանց նշելու կոնկրետ նոր քայլեր, որոնք պիտի ակտիվացնեն խաղաղության գործընթացն ու կանխեն նոր էսկալացիան:
– Որքանո՞վ է Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության կարգավորումը առաջնահերթություն Գերմանիայի համար՝ որպես Եվրամիության առաջատար երկիր:
– Այս հակամարտությունը մինչ օրս սահմանափակ դեր է խաղացել Եվրամիության համար, որն ակնարկում էր այն փաստը, որ հիմնական միջնորդը ԵԱՀԿ-ն է: Գերմանիան մեծացրել է իր ուշադրությունը Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության վրա այս կազմակերպությունում իր նախագահության կապակցությամբ:
– Կարծում եք՝ Գերմանիան կներգրավվի՞ Մինսկի խմբի գործընթացում:
– Գերմանիան արդեն իսկ Մինսկի խմբի անդամ է, բայց նա չի առաջադրել իր մասնավոր դիրքորոշումը Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության կարգավորման համար: Սկսած 1997 թվականից՝ Մինսկի խմբի հիմնական խաղացողները եռանախագահներն են՝ Միացյալ Նահանգները, Ֆրանսիան և Ռուսաստանը: Այս պասիվ դերակատարությունն այժմ կարող է փոխվել ԵԱՀԿ-ում Գերմանիայի նախագահությամբ: Բայց ինչպես արդեն ասացի՝ մենք դեռևս սպասում ենք, որ Բեռլինը կոնկրետ նշի, թե մասնավորապես ի՞նչ նոր քայլեր են արվելու:
– Իսկ ընդհանրապես ի՞նչ շահեր ունի Բեռլինը մեր տարածաշրջանում՝ Հարավային Կովկասում, քաղաքական, տնտեսական և հատկապես էներգետիկ առումով:
– Գերմանիան, որպես Եվրամիության ծանրքաշային, Հարավային Կովկասում եվրոպական մոտեցումն առաջ տանողն է ԵՄ Արևելյան գործընկերության քաղաքականության շրջանակներում:
– Մենք գիտենք, որ Գերմանիան ժամանակին բավական ազդեցիկ է եղել Կովկասում, հատկապես սերտ հարաբերություններ է ունեցել Վրաստանի հետ: Ինչո՞ւ նա այդքան ակտիվ չէ հիմա:
– Պատճառներից մեկն այն փաստն է, որ Գերմանիան Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո չի ունեցել աշխարհաքաղաքական խաղացող դառնալու նկրտում: Նա խուսափում էր հատուկ տարածաշրջաններում տեղի ունեցող «Մեծ խաղերից» կամ «Նոր մեծ խաղերից»: Այս պիտակները կրկին հայտնվեցին Խորհրդային Միության փլուզումից հետո և կիրառվեցին Կովկասում և Կենտրոնական Ասիայում միջազգային զարգացումների պարագայում: Գերմանիայի մոտեցումը Հարավային Կովկասին նախ «աշխարհաքաղաքականապես» զսպված էր, իսկ հետո այն դրվեց այս տարածաշրջանի հանդեպ Եվրամիության ավելի լայն մոտեցման հիմքում:
– Ինչպե՞ս իրադարձությունները կզարգանան շփման գծում այս տարի: Դուք սպասո՞ւմ եք նոր, ավելի վտանգավոր բախումներ, էսկալացիա՝ հատկապես հաշվի առնելով Ադրբեջանում այսօր ստեղծված իրադրությունը:
– Հարավային Կովկասի հակամարտությունները կոչվել են «սառած կոնֆլիկտներ»: Այդուհանդերձ, ակնհայտ է, որ մենք չպետք է հույսը դնենք դրանց «սառած» լինելու վրա: Եվ սա վերաբերում է հատկապես Հայաստանի և Ադրբեջանի հակամարտությանը Լեռնային Ղարաբաղի շուրջ, որտեղ իրավիճակը շփման գծում, սկսած 2014թ. ամռանից, նույնիսկ ավելի լարված է, քան նախկինում: Լարվածության աճն ուղեկցվում է երկու երկրներում քաղաքական և սոցիալ-տնտեսական ճգնաժամերով: Հատկապես մտահոգիչ է ներկայիս իրադրությունը Ադրբեջանում: Այս թեմայով ամենավերջին հոդվածները կոչվում էին «Ադրբեջան-2016. բոլոր նախադրյալները կատարյալ փոթորկի համար» (Թոմաս դը Վաալ), կամ՝ «Ադրբեջան. ժողովրդի զայրույթը» (Ալեքսանդրա Յարոշևիչ): Նման զարգացումները միջազգային հանրությանը ստիպում են ավելի մեծ ուշադրություն դարձնել այս չլուծված հակամարտության վրա՝ չնայած Մերձավոր Արևելքում զարգացող դրամատիկ իրադարձություններին:
