«Առաջին լրատվական»-ի զրուցակիցն է «Ժառանգություն» կուսակցության փոխնախագահ, «Նոր Հայաստան» հանրային փրկության ճակատի վարչության անդամ Արմեն Մարտիրոսյանը:
– Պարոն Մարտիրոսյան, անդրադառնանք ԱԱԾ պետի քննչական վարչության պետի տեղակալի հայտարարությանը, որում նա մասնավորապես նշել էր. «Վնասազերծվել է խումբ, որն ունեցել է հստակ նպատակներ, ունեցել է հստակ մշակված ծրագրեր: Ընտրված են եղել հանցագործության թիրախներն ու կատարման եղանակները: Նրանց կազմակերպված հանցագործությունները միտված են եղել քաղաքացիների, պետական, քաղաքական անձանց, իշխանության առանձին ճյուղերի ու պետական առանձին մարմինների դեմ»: Արդյո՞ք այս հայտարարությունից հետո էլ անփոփոխ են ձեր՝ ընդդիմադիր դաշտի ներկայացուցիչների կողմից հնչող այն պնդումները, թե այս ամենը բեմականացված էր և ուղղված էր խոչընդոտելու դեկտեմբերի 1-ին ձեր հրավիրած հանրահավաքը:
– Ես ասել եմ, որ չեմ գնահատի՝ դա իրական վտանգ էր, թե ոչ, բայց այն, ինչ տեղի ունեցավ դրա շուրջ՝ դա միանշանակ անընդունելի էր, և հիմա էլ այն կարծիքին եմ, որ այնտեղ կար քաղաքացիներին ահաբեկելու տարր, որի նպատակն էր քաղաքացիական անհնազանդության գործողությունների նկատմամբ վախ սերմանել, համատարած «ոչ» է երկրում, այդ պրոցեսի նկատմամբ որոշակիորեն վերահսկողություն սահմանել և քաղաքացիներին վախի մթնոլորտում պահելով՝ փորձել «այո» կորզել:
Այն տեսաժապավենը, որ մենք տեսել ենք, բավականին խոցելի կետեր ունի: Առաջին՝ որոշ պրոֆեսիոնալների հավաստմամբ՝ հետևակային մեքենան գործողության մեջ է դրվում, երբ որ լիկվիդացնում են տվյալ խումբը, մենք լիկվիդացում չենք տեսնել: Երկրորդ՝ ես բանակում ծառայել եմ, բայց մասնագետ չեմ, մի գնդապետ ինձ ասաց. «Ես զարմացա այդ ժանգոտված պահունակների վրա, դրանք օգտագործվող զենքի պահունակներ չէին»: Երրորդ՝ բացահայտումը գիշերն է եղել, բայց, չգիտես ինչու, առավոտյան լրագրողների ներկայությամբ նոր բերման են ենթարկում: Երբ տեսա բազմոցին նստած աղջիկների հանգիստ դեմքերը, ուղղակի շշմել էի: Սթրեսային պահերին միշտ հուզումներ են լինում, և դեմքին դա երևում է: Այնպես էին նստած, կարծես սուրճի սեղանի շուրջ նստած լինեին:
– Եվ այս ամենի արդյունքում ի՞նչ եզրակացության եք հանգում:
– Ես դեռ եզրակացություն չեմ ուզում անել: Անկախ նրանից՝ դա իրական հանցախումբ էր, թե ոչ, մի քանի անթույլատրելի կետեր եղան: Եթե համաշխարհային թրենդի մեջ է փորձում իշխանությունը մտնել, որպեսզի սահմանադրական «այո»-ն ձեռք բերի, թեկուզ պետական շահի գնով, դա անթույլատրելի է: Իսկ սա պետական շահի գնով կարող էր լինել, այսինքն՝ մի երկիր, որ իր տնտեսության գերակա ճյուղ է համարում տուրիզմը, հիմա ամբողջ աշխարհով մեկ հայտարարում է, որ այստեղ ահաբեկիչներ կան:
– Բայց պետական ատյաններից որևէ մեկը չի հայտարարել, որ խումբն ահաբեկչական է:
– Եթե այդպես չէր, այն, ինչ տեղի ունեցավ լրատվական դաշտում՝ վկայում է այն մասին, որ միանշանակ եղել է իշխանությունների կողմից ուղղորդում: Մենք այդ գործողության մասին չպետք է իմանայինք որևէ կայքից, դա պետք է լիներ հնարավորինս անաղմուկ, միայն քիչ թվով մարդիկ պետք է իմանային: Եթե իրական ցանց է, կարող են շոշափուկներ լինել, ինչո՞ւ են դրա մասին բարձրաձայնում:
– Այս ամենը մասնագիտական ոչ պրոֆեսիոնալ մոտեցո՞ւմ էր, թե՞ խորքային այլ նպատակներ ունի:
– Դրան չեմ անդրադառնա: Ես չեմ քննարկում՝ սա իրակա՞ն էր, թե՞ բեմականացում, բայց դրա շուրջ եղածն արդեն միանշանակ անընդունելի է: Ոչ թե ամենաառաջինը եղավ ԱԱԾ հայտարարությունը, այլ կայքերից մեկում եղավ հայտարարություն, ըստ որի՝ ահաբեկիչների են բռնել: Բացի դրանից՝ չէր կարելի այս ամենը մտցնել «այո»-ի և «ոչ»-ի մեջ, եթե նույնիսկ դա իրական էր:
– ԱԱԾ քննչական ծառայության պետի տեղակալն արդեն հերքել է, պաշտոնապես հայտարարել է, որ որևէ քաղաքական ուժի հետ կապ չկա:
– Չէր էլ կարող լինել: Հայաստանում տեղեկատվական այդպիսի հոսք կարող է տեղի ունենալ միայն իշխանությունների կողմից ուղղորդված լինելով:
– Ինչպե՞ս կարող է այս իրավիճակը անդրադառնալ ձեր հրավիրած հանրահավաքի վրա:
– Անթույլատրելի էր նաև այն, որ քաղաքացիների մեջ փորձեցին վախ սերմանել. այսինքն՝ քաղաքացիական անհնազանդություն են ուզում անել, իրենց քաղաքացիական անհնազանդությունը սա է: Բայց իրականում մենք խաղաղ քաղաքացիական անհնազանդության մասին ենք խոսում: Ընդդիմությունը մինչև այսօր ուժ չի գործադրել, փառք Աստծո, ընդդիմությունը բացառապես օրենքի շրջանակներում է գործել:
– Կա կարծիք, որ խաղաղ անհնազանդություն չի լինում:
– Իշխանության պատկերացրածը միայն ուժ է, իրենք այդ գործիքակազմը միայն գիտեն, իրենք քաղաքական մրցակցության պայմաններում չեն կարող իշխանություն վերցնել, դրա համար պետք է կեղծեն ընտրությունները, նորմալ տնտեսություն չեն կարողանում զարգացնել, դրա համար կոռուպցիայով պետք է զբաղվեն, չեն կարողանալու մարդկանց խաղաղ բողոքը բացատրելի ձևով խաղաղ հուն մտցնել, դրա համար պետք է ուժային միջոց կիրառեն, Մարտի 1 սարքեն… Հայաստանի նորանկախ պատմության ընթացքում չկա մի դեպք, որ ընդդիմությունը ուժ գործադրած լինի: Քաղաքացիական անհնազանդության տարբեր ձևեր կան՝ գործադուլ, հացադուլ, նստացույց, պիկետ, փողոցների փակում, կառավարության շենքերի շրջափակում…
– Վերջերս Ժիրայր Սեֆիլյանը նշեց. «Մենք գնալու ենք և մնալու ենք այնքան, մինչև իշխանությունը կգնա: Իշխանությունը կգնա ինքնակամ, բարի ձևով՝ լավ, չի գնա բարի ձևով՝ մենք կստիպենք, ճնշում կգործադրենք, որ գնա»: Դա ի՞նչ է ենթադրում:
– Ճնշումը բռնություն չէ, դա հենց քաղաքացիական անհնազանդությունն է, այն գործիքակազմը, որը յուրահատուկ է 21-րդ դարին:
– Նա նաև նշում էր, որ եթե իշխանությունները փորձ անեն ուժ կիրառել ժողովրդի նկատմամբ, թող պատրաստ լինեն, որ ստանալու են լուրջ հակահարված:
– Խոսքը այստեղ վերաբերում է իշխանությունների կողմից անօրինական գործողություններին: Իսկ ինքնապաշտպանությունը մարդու հիմնարար իրավունքների մեջ մտնող կետ է:
– Այս կատարվածից հետո, վստահ եմ, կոնտակտի մեջ եք ձեր մարզային կառույցների հետ: Սա ինչպե՞ս է անդրադարձել մարդկանց տրամադրությունների վրա: Արդյոք մարդկանց մոտ իրենց անվտանգության հետ կապված մտավախություն կա՞ և վախ կա՞ գալու, մասնակցելու հանրահավաքին:
– Երկու տրամադրություններն էլ կան: Ինչպես մեր շենքի տարեց բնակիչներից մեկն ասաց՝ դե իշխանությունները այս ամեն ինչն արեցին, որպեսզի մարդիկ ոտքի չելնեն: Երբ սոցիալական ցանցերում էլ կարդացի, հասկացա, որ գերակշռող մտայնություն է դա:
– ԱԱԾ քննչական պետի տեղակալը նաև նշեց, որ եթե, օրինակ, հոկտեմբերի 27-ից առաջ կանխվեր ահաբեկչությունը, դարձյալ հնչելու էին հայտարարություններ, որ դա քաղաքական շոու է, և թերահավատորեն պետք է նայեին դրան, ավելի լավ չէ՞ր լինի թեկուզ լինեին այդ գնահատականները, բայց կանխեինք:
– Առաջին հերթին, եթե չեմ սխալվում, դատավարության ընթացքում եղել է այդ ինֆորմացիան, որ ԱԱԾ տեսադաշտում է եղել Նաիրի Հունանյանը, և քայլ չի ձեռնարկվել, այդ ժամանակ անվտանգության նախարարը Սերժ Սարգսյանն էր: Երկրորդ՝ շատ լավ է, որ եթե եղել է, կանխել են, դա իրենց գործն է: Մենք՝ հարկատուներս, գումար ենք վճարում դրա համար: Մենք օրենքով նրանց հատուկ լիազորություններով ենք օժտել: Եթե իրենց գործը լավ են կատարում, փառք ու պատիվ: Այս իշխանությունների նկատմամբ վստահություն չկա, մենք տեսնում ենք նաև, որ ԱԱԾ-ն աչք է փակում ահռելի ընտրակեղծարարության վրա, որը բերում է ոչ լեգիտիմ իշխանության:
– Բայց տեսնում ենք, որ ներքաղաքական բնույթի հայտարարություներ է անում՝ կապված, օրինակ, Զարուհի Փոստանջյանի հետ, իշխանափոխության հետ:
– Դա էլ եմ մի կողմ դնում նույնիսկ: Եթե ԱԱԾ-ն աչք է փակում համակարգային կոռուպցիայի վրա, բնական է, որ քաղաքացին չի վստահելու նրանց և չի վստահելու, որ նմանատիպ հանցախումբ է բացահայտվել: