«Առաջին լրատվական»-ի զրուցակիցն է «Նոր ժամանակներ» կուսակցության նախագահ Արամ Կարապետյանը:
– Պարոն Կարապետյան, Հայաստանի քաղաքական դաշտում նոր կուսակցությունների ի հայտ գալու միտումներ կան, մասնավորապես՝ Ռուսաստանի հայերի միության նախագահ Արա Աբրահամյանը հայտարարել է, որ պատրաստվում է կուսակցություն ստեղծել և մասնակցել խորհրդարանական ընտրություններին: Ինչպե՞ս եք վերաբերվում նոր կուսակցությունների ստեղծմանը:
– Նորմալ եմ վերաբերվում յուրաքանչյուր կուսակցություն հիմնելուն, եթե դա չի խանգարում Հայաստանի բնականոն գործունեությանը և կատարվում է օրենքի սահմաններում: Կատեգորիկ դեմ եմ, որ երկքաղաքացիներն իրավունք ունենան գալ և Հայաստանում կուսակցություն հիմնել: Կողմ եմ յուրաքանչյուր այլ գործունեության: Եթե նոր սահմանադրությունն անցնի, ապա Հայաստանում գլխավոր քաղաքական սուբյեկտ են դառնում քաղաքական կուսակցությունները, որովհետև խորհրդարան մտնելու են համամասնական ըտրություններով: Արա Աբրահամյանին նկատի չունեմ, ընդհանրապես պատկերացրեք՝ գալիս է մի երկքաղաքացի Ռուսաստանից, հիմնում է կուսակցություն, մի երկքաղաքացի գալիս է Պարսկաստանից՝ հիմնում է, հետո գալիս է ԱՄՆ-ից մի երկքաղաքացի՝ հիմնում է, ենթադրենք մեկն էլ Սիրիայից է գալիս՝ հիմնում է, ու այդ երկրները պաշտոնապես իրար հետ ունենում են շատ վատ հարաբերություններ, պատկերացնո՞ւմ եք, թե Հայաստանի քաղաքական դաշտն ինչի է վերածվելու: Ես լիովին ընկալում եմ, որ յուրաքանչյուր հայ, նաև երկքաղաքացիություն ունեցողները կարող են գալ և ծավալել հասարակական, տնտեսական գործունեություն:
Ուզում են քաղաքականությամբ զբաղվել, թող հանձնեն երկրորդ քաղաքացիությունը, դառնան միայն Հայաստանի քաղաքացի, պաշտպանեն բոլոր օրենքները: Հիշո՞ւմ եք՝ ինձ քանի անգամ են հանել, որովհետև ես մշտական բնակություն չունեի (ունեի, բայց հանել են): Հիմա թող անցնեն այդ ամենի միջով՝ ինչպես մենք, խնդրեմ, թող զբաղվեն քաղաքականությամբ: Օրենքով պետք է արգելվի Հայաստանում քաղաքականությամբ զբաղվել այլ երկրների քաղաքացիներին, նույնիսկ եթե նրանք երկքաղաքացի են:
– Ոմանք նշում են, որ Արա Աբրահամյանին Հայաստան է ուղարկել ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինը, ոմանք էլ ասում են, որ Սերժ Սարգսյանն է նրան խնդրել գալ: Ո՞ր տարբերակը կարող է ավելի տրամաբանական լինել:
– Ի՞նչ է նշանակում մի երկրի «դաբրոյով» մեկ այլ երկրում զբաղվել քաղաքական գործունեությամբ: Դա միջպետական հարաբերությունների կոպիտ խախտում է: Հայաստանը անկախ երկիր է, և Ռուսաստանը ինչքան էլ բարեկամական լինի, այդ երկրի որևէ մի ղեկավար իրավունք չունի որևէ այլ երկրի ներքին գործերին խառնվելու: Համարում եմ, որ այդ հայտը ներկայացման տեսակետից լուրջ չէ: Ես այդպիսի լրջություն չզգացի, որ նրա հետևից կանգնած են լուրջ քաղաքական կամ պետական այրեր: Ինչ վերաբերում է Սերժ Սարգսյանին՝ լիովին տրամաբանական է, որովհետև քաղաքական առումով հասկանալի պրոցես է. Սերժ Սարգսյանն ուզում է ապահովել սուտ կոնսոլիդացիա: Դա արվում է, որ թե՛ ՀՀԿ-ի ներսում, թե՛ հասարակության մեջ եղած տարբեր ուժերը, ընկալելով, որ միգուցե Սերժ Սարգսյանից ավելի վատը կարող է լինել, կոնսոլիդացվեն այսօրվա իշխանության շուրջ: Իրավիճակը այլ է, Սերժ Սարգսյանի հաշվարկները սխալ են: Իմ կարծիքով՝ այդ կոնսոլիդացիայի հարցը Սերժ Սարգսյանն առաջին հերթին դնում է ՀՀԿ ներսում տարբեր խմբավորումներին, որոնք երեքն են, իր շուրջ կոնսոլիդացնելու նպատակով:
– Կարծիք կա, որ Արա Աբրահամյանը կարող է գրավել փետրվարից հետո Գագիկ Ծառուկյանի թողած թափուր տեղը քաղաքական դաշտում:
– Դա անհնար է, որովհետև այդ պրոցեսը հիմնված էր ավելի շատ Գագիկ Ծառուկյանի անձնական խարիզմայի վրա, քան նրա կուսակցական գործունեության: Մարդ, որը հարստացել է Հայաստանում, բարեգործ է, ժողովրդի կողքին կանգնած է, որը շատ դեպքերում, եկեք համաձայնենք, ճշմարտություն էր: Այդ խարիզման գոյություն ուներ հենց դրանով: Այլ հարց է, որ ես երբևէ չեմ ընդունել օլիգարխներին քաղաքականության մեջ, և շատ ուրախ եմ, որ Գ. Ծառուկյանը դուրս եկավ քաղաքականությունից, շատ ճիշտ քայլ արեց: Այդ քայլը, իմ կարծիքով, օգնել է նրան այլ գործունեությամբ հանգիստ զբաղվելու: Արա Աբրահամյանի դեպքում մի քիչ այլ է: Գալիս է մարդ, որը վերջին ընթացքում Հայաստանի հետ կապ չի ունեցել, գումարներն աշխատել է դրսում, և ամենակարևորը՝ ինքուրույն չէ: Իսկ Հայաստանի հասարակական պահանջը քաղաքականության մեջ, իմ կարծիքով, գրագետ, կրթված, պատրաստված, միայն Հայաստանի շահերով տոգորված մարդն է: Եվ եթե համեմատեք, կտեսնեք, որ հաշվարկը սխալ էր:
– Իսկ բացառո՞ւմ եք, որ այս ճանապարհով ուղղակի փորձ է արվում ռուսական ազդեցությունը Հայաստանում ավելացնել:
– Ի՞նչ եք կարծում, Ռուսաստանում չե՞ն հասկանում, թե ինչ որակի քաղաքական գործչի միջոցով կարելի է Հայաստանում ռուսական ազդեցությունն ավելացնել: Այսինքն՝ հնարավո՞ր է արդյոք միայն փողով յոթհազարամյա պատմություն ունեցող ազգի մեջ փորձել դերակատարում ավելացնել: Կարող է և այնտեղ լինել մտածողության ստանդարտ. այսինքն՝ Իվանիշվիլիի մոտ ստացվեց, ուրեմն կստացվի նաև այստեղ:
– Բայց էլ ի՞նչ ռուսամետ կուսակցություններ, ուժեր են անհրաժեշտ, կա՞ ինչ-որ ուժ Հայաստանում, որ ռուսամետ չէ:
– Տիգրան Սարգսյանը արևմտամետ է համարվել: Ի՞նչ եք կարծում, այս վերջին նշանակումից հետո նա ինչամե՞տ է: Հիմնականում այն ազդեցության գործակալները, որոնք գալիս են տարբեր երկրներից, ավելի շատ խոսում են հենց այդ երկրների դեմ, քան իրավամբ պետք է: Այդ տրամաբանությունից ելնելով՝ խնդիրը ռուսամետների դաշտն ավելացնելը չէ: Գնալով աշխարհի քաղաքականությունը մեզ՝ հայերիս, ստիպում է մտածել ինքնուրույն՝ հասկանալով, որ աշխարհում՝ ՌԴ-ում, ԱՄՆ-ում, Եվրոպայում վիճակը դժվարանում է, այսինքն՝ այն ռեսուրսները, որ մենք ակնկալում էինք, սպառվում են: Աշխարհի բոլոր ուժային կենտրոնները շատ մտահոգված են, որ հայերն առաջին անգամ կսկսեն իրենք մտածել իրենց մասին, այն ժամանակ ի՞նչ է լինելու:
– Ժամանակին ակտիվ գործունեություն եք ծավալել, հնարավո՞ր է, որ կրկին վերադառնաք ակտիվ քաղաքականություն:
– Եղել են առաջարկներ, բայց միշտ հրաժարվել եմ, որովհետև այս համակարգում անհնար է ուղղել որևէ բան: Եթե նոր սահմանադրությունն ընդունվի, ես կմտածեմ այդ ամենի մասին: Եթե Սահմանադրությունը չփոխվի, միանշանակ կմասնակցեմ նախագահական ընտրություններին: Նախագահական ընտրությունների ընթացքում հնարավոր է ընտրվել նախագահ, իրավամբ դառնալ կառավարման համակարգի գլուխ և իսկապես փոխել այսօրվա համակարգը: Սա քաղաքագիտական առումով առաջին հերթին նշանակում է տնտեսագիտական նոր մոդելի փոխհարաբերություն: Ինչ իրավիճակ կստեղծվի, ինչպես կդասավորվի՝ դեռ չեմ կարող ասել, ես դեռ սպասում եմ: Իմ տպավորությամբ՝ ամբողջ ժողովուրդը լռելյայն «ոչ»-ի մեջ է, որովհետև մարդիկ չեն հասկանում, թե ինչու են արվում սահմանադրական փոփոխությունները:
– Այսինքն՝ այնուամենայնիվ, սահմանադրական փոփոխությունները չե՞ն անցնի:
– Հաշվի առնելով այն, թե ով է շտաբի պետ նշանակվել, միանգամայն հասկանալի է, թե ինչպես է անցնելու հանրաքվեն: