Ղարաբաղը կրկին դառնում է անկարգության այն շղթայի ևս մեկ օղակը` որտեղ մասնակցում է Ռուսաստանը, բայց պատասխանատվություն չի կրում:
«Ամենահին և ամենավտանգավոր հակամարտությունը նախկին Խորհրդային Միության տարածքներում` Լեռնային Ղարաբաղը, կրկին արթնանում է»,- գրում է բրիտանացի լրագրող, ժամանակակից Անդրկովկասի հետազոտությունների հեղինակ և Carnegie Europe-ի ավագ գիտաշխատող Թոմ դը Վալը Politico-ում:
Կրակի դադարեցման մասին 1994 թվականի համաձայնությունը գտնվում է ուժեղ ճնշման տակ, նշում է նա: Հրթիռներն անձրևի նման թռչում են հայ-ադրբեջանական սահմանում և Ղարաբաղից արևելք կրակի դադարեցման գոտում: Միայն վերջին շաբաթվա մեջ սպանվել է մոտ տասը մարդ: Խոսել մեծամասշտաբ պատերազմի վերսկսման մասին, որը 90-ականներին ընթացել է երեք տարի շարունակ, դեռևս վաղ է, սակայն Բաքվում և Երևանում ղեկավարներն ակտիվորեն զբաղեցնում են ռազմատենչ դիրքեր, որից դժվար կլինի դուրս գալ:
Բանը «Ռուսաստանի ձեռքում» չէ, շարունակում է հեղինակը, չնայած նրա պահվածքը կարևոր դեր է խաղում: Կովկասի վտանգը կայանում է նրանում, որ ոչ ոք ամբողջությամբ պատասխանատվություն չի կրում: Ղարաբաղը դառնում է անկարգության շղթայի ևս մեկ օղակ` սկսած Ուկրաինայից և վերջացրած Սիրիայով, որտեղ մասնակցում է Ռուսաստանը, բայց դրա համար պատասխանատվություն չի կրում:
1994 թվականին, մարտերի ավարտից հետո, ղարաբաղյան հակամարտությունն այդպես էլ երբեք «չսառեցվեց», նշում է Վալը: Վերջին երկու տարիներին Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը իր երկիրը վերածել է ընդլայնված Եվրոպայի ավելի հեղինակավոր պետության: Միաժամանակ ուժեղացնելով ռազմատենչ քարոզչությունը, հայերին հրապարակայնորեն անվանում է «ֆաշիստներ» և «ահաբեկիչներ»: Հայաստանի նախագահ Սերժ Սարգսյանը նույնպես սրել է քաղաքական քարոզչությունը և սեպտեմբերի 26-ին կտրականապես հայտարարել, որ Ղարաբաղը հանդիսանում է «Հայաստանի անբաժանելի մասը»:
Մոսկվան չի կարող իր կամքը պարտադրել այդ երկրներից ոչ մեկին, հատկապես՝ այնպիսի կարևոր հարցում, ինչպես Ղարաբաղն է: Այնուհանդերձ, նա այդ երկրներից յուրաքանչյուրին զենք է վաճառում և ջանում է շահել նրանց հակամարտութունից: Դրանով Ռուսաստանը անկայունացնում է այն խաղաղությունը, որին հասել են միջնորդները 1994 թվականին:
«Այսօր, Կովկասը թվում է ավելի անկայուն և անկանխատեսելի, քան այն եղել է երկար տարիների ընթացում»,- եզրակացնում է փորձագետը: Վերջին հայ-ադրբեջանական մարտերը բարձրացնում են այն բանի ռիսկը, որ սխալ հաշվարկի արդյունքում լուրջ միջադեպ տեղի կունենա, որը կսադրի հերթական ոչ մեծ պատերազմ, ինչը ոչ ոք չի ցանկանում, և որից կողմերից ոչ մեկը պատրաստ չէ դուրս գալ: