Հայաստանի հանրությունը շարունակում է մտահոգված մնալ Թուրքիայի ռազմական ուղղաթիռների կողմից Հայաստանի օդային տարածքը խախտելու փաստով: Այսինքն՝ փաստն ինքնին, իհարկե, մտահոգության կոնկրետ հետևանք չի թողել, քանի որ ուղղաթիռները մի քանի րոպե են գտնվել Հայաստանի օդային տարածքում, սակայն մտահոգիչ է այդ միջադեպի վերաբերյալ, այսպես ասած, այն արձագանքը կամ արձագանքի բացակայությունը, որ կա Հայաստանում:
Քաղավիացիայի գլխավոր վարչության պետը հայտարարել էր, որ թուրքական կողմից փորձել են պարզել իրավիճակը և պատասխանել են, որ խնդիրը եղել է եղանակային պայմանները: Շատ լավ, հասկանալի է, որ թուրքական կողմը պետք է ինչ-որ մի չեզոք պատճառ ունենար, հո չէի՞ն հայտարարի, որ Հայաստանի օդային սահմանը միտումնավոր են խախտել:
Միաժամանակ հասկանալի է նաև, որ հայկական կողմը չի կարող իր օդային տարածքի յուրաքանչյուր խախտում դարձնել թիրախ: Սակայն, միևնույն ժամանակ, հայկական կողմը պարտավոր է բացատրություններ տալ հասարակության մոտ առաջացած մի քանի հարցերի:
Առաջինը՝ ինչո՞ւ մինչև այսօր որևէ արձագանք չկա արտաքին գործերի և պաշտպանության նախարարություններից: Արդյոք օդային տարածքի խախտումն արձանագրե՞լ է Հայաստանի անվտանգության համար պատասխանատու որևէ կառույց, հակաօդային պաշտպանության որևէ համակարգ:
Թուրքիայի հետ Հայաստանի սահմանի հսկողությունն իրականացնում են ռուս սահմանապահները: Նրանք պատասխանատո՞ւ են նաև օդային սահմանի համար: Հայաստանի օդային սահմանի պաշտպանությունը բացառապես ՀՀ կառույցների՞ իրավասությունն է, թե՞ կա համատեղ ռուս-հայկական որևէ մեխանիզմ կամ ՀԱՊԿ շրջանակում համատեղ մեխանիզմ: Չէ՞ որ Հայաստանի օդային տարածքը ըստ էության նաև ՀԱՊԿ-ի օդային տարածքն է: Եվ եթե խախտվել է Հայաստանի օդային տարածքը, ապա կնշանակի նաև ՀԱՊԿ օդային տարածքն է խախտվել: Ինչո՞ւ չկա ՀԱՊԿ-ի որևէ արձագանք:
Համեմատության համար հարկ է նշել, որ ՆԱՏՕ-ն, օրինակ, որի անդամ է Թուրքիան, շատ արագ արձագանքել էր այդ երկրի օդային տարածքի խախտման դեպքին, որ թույլ էին տվել ՌԴ ռազմաօդային ուժերը: Ինչո՞ւ է լռում ՀԱՊԿ-ը:
Մոտ մեկ ամիս առաջ տեղեկություն տարածվեց, որ Ռուսաստանը պատրաստվում է Հայաստանի հետ համատեղ ՀՕՊ համաձայնագիր ստորագրել: Ի՞նչ վիճակում է այդ գործընթացը, ստորագրվե՞լ է, թե՞ ոչ: Ներկայումս ընդհանրապես ո՞վ է պատասխանատու հայկական երկնքի անվտանգության համար:
Սրանք հարցեր են, որոնց պատասխանը պետք է տրվի հասարակությանը: Հայաստանի արտաքին գործերի նախարարությունը որևէ միջազգային ատյանում, այդ թվում՝ ՀԱՊԿ-ում բարձրացրե՞լ է հարցը կամ պատրաստվո՞ւմ է բարձրացնել, թե՞ սպասվում են ցուցումներ Մոսկվայից:
Եվ ամենաառանցքային, ամենաէական ու մտահոգիչ հանգամանքը. Թուրքիայի ռազմական ուղղաթիռները Հայաստանի օդային սահմանը խախտել են այն բանից հետո, երբ Թուրքիայի օդային տարածքն էր խախտել ռուսական ռազմական ավիացիան: Եվ սա տեղի է ունենում Սիրիայի հարցում ռուս-թուրքական լարվածության ֆոնին, ու ակնհայտ է, որ Թուրքիան պատասխանում է ռուսական օդուժի խախտմանը: Սակայն այստեղ ամենաառանցքայինն այն է, որ Թուրքիան փաստորեն պատասխանում է Հայաստանի հանդեպ գործողությամբ: Այսինքն՝ Թուրքիան Ռուսաստանին պատասխանում է Հայաստանի հանդեպ ըստ էության ոտնձգությամբ, ինչը նշանակում է կամ ուղղակի հաստատում այն մտավախությունները, որ ռուս-թուրքական լարվածության թիրախում հայտնվում է Հայաստանը, այսինքն՝ Հայաստանի կախվածությունը Ռուսաստանից բերում է նրան, որ ռուս-թուրքական հակամարտության որևէ ծավալման դեպքում Հայաստանը անխուսափելիորեն վերածվում է կողմի՝ սրանից բխող բոլոր վտանգներով հանդերձ:
Թուրքական ուղղաթիռների միջադեպը ահազանգում է հենց այս մասին, ու այստեղ, իհարկե, ոչ պետք է վախենալ, խուճապի մատնվել և ոչ էլ աքլորանալ, այստեղ ընդամենը պետք է խորհել այն վտանգների մասին, որոնք առայժմ, բարեբախտաբար, ընդամենը նմանօրինակ միջադեպերի տեսքով են, բայց արդեն արտահայտվում են կոնկրետ և առարկայորեն:
Սա ահազանգ է դրանց ավելի մասշտաբային դառնալու հեռանկարի կապակցությամբ, որը Հայաստանին պետք է ստիպի խորհել այն մասին, որ անվտանգությունը պահանջում է ուղղակի պետական ինքնուրույն քաղաքականություն ու սուբյեկտություն՝ այլոց կռվի թիրախ չդառնալու համար: Առավել ևս նրանց, ովքեր համարձակություն չունեն նույնիսկ հայտարարությամբ պաշտպանելու սեփական դաշնակցին, ուր մնաց՝ կոնկրետ գործողություններով:
