Կասկածից վեր է, որ սահմանադրական փոփոխությունների գործընթացը Հայաստանում ներքաղաքական օրակարգի առանցքում է որպես կեղծ կամ ժամանակավոր օրակարգ, իսկ բուն առանցքը հանդիսանում են խորհրդարանական ընտրությունները, և սահմանադրական հանգրվանը դրանցում միջանկյալ դերակատարում ունեցող գործընթաց է: Եվ այս իրողությունը երևի թե պարզ գիտակցում են բոլոր քաղաքական սուբյեկտները, որոնք այս կամ այն դիրքորոշմամբ ներգրավված են այս գործընթացում:
Ըստ էության՝ հենց այս տրամաբանության ներքո էլ պետք է դիտարկվի նաև Ռոբերտ Քոչարյանի ներգրավվածությունը կամ ավելի շուտ շահագրգռությունը: Ներգրավվածության մասին դեռ վաղ է խոսել, քանի որ Ռոբերտ Քոչարյանն ինքը որևէ ազդակ չի տվել այս կամ այն ձևով գործընթացներին մասնակցելու առումով: Նա ընդամենը դիրքորոշում է հայտնել, ինչը արել է պարբերաբար՝ երևի թե սպասելով որոշակի արձագանքների: Սակայն խնդիրն այն է, որ բոլոր դեպքերում՝ կանցնի սահմանադրական փոփոխությունների նախագիծը, թե ոչ, այսինքն՝ իշխանություններին կհաջողվի ապահովել անհրաժեշտ ձայների պատկեր, թե ոչ, խնդիրը, միևնույն է, մնում են խորհրդարանական տեղերը 2017-ի համար, քանի որ անկախ ամեն ինչից՝ խորհրդարանական ընտրությունների արդյունքով են պայմանավորվելու 2018-ի նախագահական ընտրությունները, եթե Սահմանադրության փոփոխությունները չանցնեն:
2005 թվականի փոփոխություններից հետո այս տրամաբանությունն ամրագրվել է հայաստանյան քաղաքական դաշտում, և խորհրդարանական ընտրությունները դարձել են նախագահականի կանխորոշիչ՝ այսպես ասած ռեալպոլիտիկի, ոչ թե սահմանադրական նորմերի իմաստով: Այստեղ, իհարկե, խոսքը ներիշխանական դասավորությունների մասին է: Այսինքն՝ նախագահ է ստանում այն իշխանական սեգմենտը, որը հաղթում է խորհրդարանական ընտրություններին: Որովհետև հասարակական գործոնի իմաստով, խորհրդարանական ընտրությունները ըստ էության որևէ կապ չեն ունենում նախագահականի հետ, և հասարակությունը նախագահական ընտրություններին ներկայանում է տրամադրությունների բոլորովին այլ ռեժիմով:
Սահմանադրական փոփոխությունների գլխավոր խնդիրը հենց այստեղ է, իշխանությունները փորձում են ազատվել այդ խնդրից, պարբերաբար նախագահական ընտրությունների արդյունքների հետընտրական վիճարկման գլխացավանքից: Մեծ հաշվով, ներիշխանական մյուս խնդիրները, ըստ էության, պահպանվում են կառավարման և՛ նախագահական, և՛ կիսանախագահական, և՛ խորհրդարանական մոդելի պայմաններում, որովհետև ամեն ինչ, ըստ էության, վերստին կախված է խորհրդարանական ընտրություններում իշխանական այս կամ այն սեգմենտի հաղթանակից:
Զուտ ներիշխանական մասով ամեն ինչ կանխորոշվում է խորհրդարանական ընտրություններով նաև այժմ՝ նախագահական կամ կիսանախագահական համակարգի դեպքում: Եվ, ըստ էության, նաև այս ակնարկը կար Ռոբերտ Քոչարյանի գրասենյակի ղեկավարի հայտարարության մեջ, թե ցանկության դեպքում Քոչարյանը խորհրդարանական մոդելում էլ իշխանությունը կվերցնի: Եվ իրականության մեջ սա իրապես այդպես է, քանի որ, ըստ էության, Հայաստանում նախագահական իշխանություն եղել է, մեծ հաշվով, դե յուրե, սակայն դե ֆակտո այդ իշխանությունը գործել է հաշվի առնելով իշխանական մեծամասնության դասավորությունը, ստատուս քվոն, տրամադրություններն ու շահերը, և որոշումները կայացվել ու կայացվում են այդ տրամաբանությամբ:
Եվ այս առումով, զուտ իշխանության ներսում, իշխանական համակարգի ներսում սահմանադրական փոփոխությունների վերաբերյալ դիրքորոշումները, ըստ էության, պայմանավորված են լոկ խորհրդարանական ընտրությունների, այսպես ասած, տեղերի բաշխման գործընթացում նպաստավոր և հնարավորինս ազդեցիկ դիրքեր ապահովելու խնդրով:
Լուսանկարը` Ժողովուրդ-ի
