«Առաջին լրատվական»-ի զրուցակիցն է ԿԸՀ նախագահ Տիգրան Մուկուչյանը:
– Պարոն Մուկուչյան, ԵԽԽՎ մոնիտորինգի հանձնաժողովը կոչ է արել Սահմանադրական փոփոխությունների համար անցկացնել ժողովրդավարական հանրաքվե: Փաստորեն, եվրոպական այդ կառույցը կասկածներ ունի, որ մեր երկրում ժողովրդավարական հանրաքվե կամ ընդհանրապես ընտրություններ են անցկացվում:
– Ես նման կերպ չէի մեկնաբանի: Ես կարող եմ փաստել ընդամենը մեկ բան, որ «Հանրաքվեի մասին» ՀՀ օրենքը, որի դրույթները փոփոխությունների ենթարկվելուց հետո, ըստ էության, համահունչ դարձվեցին ՀՀ Ընտրական օրենսգրքի նորմերին, հնարավորություն է տալիս կազմակերպել թափանցիկ, արդար, ազնիվ գործընթացն ամբողջությամբ: Եվ նման կոչը պետք է դիտել որպես բոլորին ուղղված հորդոր:
– «Հանրաքվեի մասին» օրենքը և Ընտրական օրենսգիրքը միգուցե թույլ են տալիս կազմակերպել Ձեր ասած թափանցիկ, արդար, ազնիվ ընտրական գործընթացը, բայց գործնականում խնդիրներ կամ խախտումներ լինում են:
– Ցանկացած համապետական միջոցառում, որին մի քանի ժամվա ընթացքում մասնակցում են տասնյակ հազարավոր, հարյուր հազարավոր քաղաքացիներ, ակնհայտ է, որ տարբեր մարդկանց մոտ ինչ-ինչ խնդիրներ կարող են տեղի ունենալ: Բայց ինչ վերաբերում է ընդհանուր ընտրական գործընթացներին, մի բան կարելի է փաստել, որ բոլոր ընտրությունները, որոնք տեղի են ունեցել Հայաստանում, դրանք կազմակերպվել են Ընտրական օրենսգրքի պահանջներին և դրանում ամրագրված սկզբունքներին համապատասխան: Այն է՝ թափանցիկ, արդար, ազնիվ:
– Ձեր ընդդիմախոսները շարունակում են պնդել, որ ընտրություններից հետո պետք է հրապարակվեն ընտրություններին մասնակցած մադկանց ցուցակները, հակառակ պարագայում թե՛ ընտրությունները, թե՛ հանրաքվեն վստահություն չեն ներշնշի Ձեր նշած՝ արդար, ազատ և թափանցիկ լինելու տեսանկյունից:
– Ես նորից մնում եմ իմ այն կարծիքին, որ ընտրողների ստորագրած ցուցակներն իրենց մեջ պարունակում են քվեարկության գաղտնիության էլեմենտներ, և դրանք չպետք է հրապարակման ենթակա լինեն:
– Բայց տվյալ դեպքում էլ Հայաստանում չգտնվող հարյուր հազարավոր ընտրողների փոխարեն հնարավոր է քվեարկություն տեղի ունենա: Արդյոք ճիշտ չի՞ լինի հրապարակել ընտրողների ցուցակները, և մեկընդմիշտ քաղաքական դաշտից հանել այն կասկածները, թե ընտրությունները կեղծվում են:
– Ես համաձայն չեմ ձեր՝ բազմաթիվ քվեարկողների ոչ օրինաչափ քվեարկությանը մասնակցելու այդ նկատառման հետ, քանի որ Ընտրական օրենսգիրքը ամրագրել է բազմաթիվ իրավական հնարավորություններ, որոնց արդյունքում կարելի է ընտրական ողջ գործընթացը լիարժեք վերահսկել: Եվ եթե մենք ուսումնասիրում ենք նախորդ ընտրությունները, դրանց վերաբերյալ ստացված դիմումները, տեղամասային ընտրական հանձնաժողովներում վստահված անձանց ու դիտորդների քանակը, միանշանակ կարող ենք փաստել, որ այն մոտեցումը, ըստ որի տեղի են ունեցել զանգվածային խախտումներ, մեղմ ասած չեն համապատասխանում իրականությանը: Իսկ ինչ վերաբերում է ընտրական գործընթացին, ինչպես արդեն նշեցի, վերահսկողական մեխանիզմները բազմազան են:
– Պարոն Մուկուչյան, ի՞նչ է նշանակում ընտրողի գաղտնիություն, երբ տվյալ դեպքում պետք է հրապարակվի միայն նրա անունը և ոչ թե քվեարկությունը:
– Ընտրողն ինքն է որոշում՝ մասնակցե՞լ քվեարկությանը, թե ոչ: Եթե մարդը չի մասնակցում քվեարկությանը, չպետք է որևէ այլ անձ տեղեկանա այդ մասին:
– Բայց երբևէ որևէ ընտրողի կողմից դեռ դժգոհություն չի եղել, թե իմ մասնակցությունը թող գաղտնի պահվի, և իմ անունը չպետք է հրապարակվի: Հակառակ դեպքում նա հավանաբար ընտրությանը չէր էլ գա:
– Ես կարծում եմ, որ նման հետազոտություն չի էլ եղել, որ բոլոր ընտրողներից հարցնեն նրանց կարծիքը: Բացի այդ, իմ նշածը տեղավորվում է այն նույն չափանիշների մեջ, որոնք ընդունված են միջազգայնորեն:
– Բայց չէ՞ որ ընտրություններին մասնակցելն ընդհանրապես գաղտնի գործընթաց չէ: Հատկապես գյուղական համայնքներում յուրաքանչյուր ոք կարող է կանգնել ընտրատեղամասի մոտ և տեսնել, թե ով եկավ, ով՝ ոչ: Բացի այդ, ընտրատեղամասում արդեն կան հանձնաժողովի անդամներ ու վստահված անձինք, ովքեր բոլորն էլ տեսնում են մուտքուելք անողներին: Նման դեպքում ցուցակները չհրապարակելը, թե դա պետք է գաղտնի լինի, կարծես թե այնքան էլ սպառիչ պատճառաբանություն չէ:
– Ընտրողների ցուցակը միակ պաշտոնական փաստաթուղթն է, որը պաշտոնապես հավաստում է անձի՝ տեղամաս գալու հանգամանքը: Տարբերությունը սա է: