«Առաջին լրատվական»-ի զրուցակիցն է ազատամարտիկ Մուշեղ Սաղաթելյանը:
– Պարոն Սաղաթելյան, Ձեր կարծիքով՝ իշխանություններն ինչո՞ւ են նախաձեռնել սահմանադրական փոփոխությունները:
– Եթե մարդու գրագիտությունը մի փոքր բավարարում է, կհասկանա, որ ընդամենը իրենց իշխանությունը պահելու համար են անում: Բայց այդ քայլով մեր անկախությունը ծախում են օտարներին: Նորից մեր ազգին 50-100 տարով ետ են շպրտում: Իսկ եթե մեր անկախությունը կորավ, մենք ստրկանում ենք, ինչպես միշտ՝ մտնում ենք ուրիշ ազգի լծի տակ: Ու իշխանություններն այդպես խեղճացած սողում են, որ կարողանան կառավարել: Ընդամենը դա: Ես գտնում եմ, որ այդ նախագիծը անգամ պետք չէ դնել հանրաքվեի, պետք չէ քննարկման դնել: Նրանք այնքան չարագործություն են արել ընտրությունների ժամանակ, որ եթե հանկարծ նախագիծը դրվի հանրաքվեի, ամեն ինչ կանեն այն անցկացնելու համար: Միայն թե կարողանան հանրաքվեի դնել: Դնելուց հետո էլ ուժով, ստորությունով, փող ծախսելով՝ կարողանան անցկացնել: Հավանաբար Թուրքիան կցանկանար, որ մենք նման սահմանադրություն ունենանք, որպեսզի անընդհատ պառակտված և անկախություն չունեցող ազգ լինենք:
– Չե՞ք կարծում, որ իշխանություններն առանձնապես ցանկություն չունեն, որ սահմանադրության այդ նախագիծն ընդունվի, որ այդ թեմայով պարզապես զբաղեցնում են քաղաքական դաշտը:
– Ո՛չ, դա քաղաքական խաբկանք է: Նրանք այդ «սահմանադրությունն» արդեն վայելում են: Դարձել են Հայաստանի հանրապետական կոմունիստական կուսակցություն ու վայելում են: Նոր տիպի սոցիալիստական-կոմունիստական-կապիտալիստական կարգ են ուզում հաստատել: Այդ նախագծի մեջ ինչ ասես կա: Մարդու իրավունքների պաշտպանությունից մինչև սպանություն կա: Ես չգիտեմ, թե ընդդիմադիր ուժերն ինչ են մտածում, բայց ժողովուրդը չպետք է թույլ տա, որ այն դրվի հանրաքվեի:
– Չե՞ք կարծում, որ ժողովուրդն անտարբեր է այդ փոփոխությունների հանդեպ:
– Ո՛չ, չեմ կարծում: 50-ից բարձր տարիք ունեցողները միգուցե ինչ-որ կերպ համակերպվեն, բայց 20-ից բարձրները չեն համաձայնի: Նրանք թույլ չեն տա, որ ստրկացված Հայաստանում ապրեն, նրանք ցանկանում են ինքնիշխան հայրենիքում ապրել:
– Հիմնադիր խորհրդարանի համակարգող Ժիրայր Սեֆիլյանը հայտարարում է, որ պետք է բոյկոտել հանրաքվեն և պայքար ծավալել սահմանադրական փոփոխությունների դեմ:
– Ես համամիտ եմ նրա հետ, բայց գտնում եմ, որ ընդհանրապես չպետք է թույլ տրվի, որ այդ նախագիծը դրվի հանրաքվեի: Ես անգամ կարծում եմ, որ այդքան գիտակցություն կունենան, որ չդնեն ու նորից փորձության առաջ չկանգնեն: «Ո՛չ թալանին» նախաձեռնության տղաները ինչպես կանգնեցին և պայքարեցին էլեկտրաէներգիայի թանկացման դեմ: Ճիշտ է, նրանք չկարողացան թանկացման այդ որոշումը չեղարկման հասցնել, բայց գոնե կասեցրեցին: Նույնը այս դեպքում կարող է լինել՝ եթե բոլորը միասին հավաքվեն, իշխանությունն այդքան հիմար չի լինի, որ գնա այդ քայլին: Գորիկ Գուրգենիչն էլ ասաց, թե ժողովուրդը չի վստահում այս իշխանություններին: Այս հարցում էլ չի վստահում:
– Էլեկտրաէնեգիայի թանկացման հետ կապված որոշումը հարցի լուծո՞ւմ էր: Չէ՞ որ այն օգոստոսի 1-ից, այնուամենայնիվ, թանկանալու է:
– Դրանք իրենց ներքին խաղերն են՝ «Նաիրիտը», էլեկտրաէներգիան: Քաղաքական դաշտը թուլացնելու խաղեր են: Սրանք երբ ինչ ուզենան՝ կարթնացնեն, երբ ուզենան՝ կքնացնեն: Բայց, իմ կարծիքով, այս անգամ խայծը նրանց կոկորդում կմնա՝ եթե փորձեն նախագիծը հանրաքվեի դնել:
– Այսինքն՝ «Ո՛չ թալանին» շարժումն իշխանությունների՞ նախաձեռնությունն էր, որ ասում եք, թե իրենց խաղերն են:
– Ոչ միայն իրենց: Այնտեղ Դաշնակցությունն էլ կար, ՀԱԿ-ն էլ կար, «Դեմ եմ»-ի տղաներից կային, առանձին անհատներ կային:
– Դուք էլ շատ ակտիվ մասնակցում էիք:
– Այո՛, իսկ ինչու չպետք է մասնակցեի: Ես էլ եմ մուծելու ուրիշի թալանածի համար: 1990թ. ոչ մեկը ինձ չխնդրեց կամ չպարտադրեց, թե եկեք, երկրին վտանգ է սպառնում: Տղաներով հավաքվեցինք, գնացինք ու հաջող ստացվեց: Էլեկտրաէներգիայի թանկացման դեպքում էլ այդ տղաները հավաքվել էին, իմ կարծիքով՝ հիմա էլ կհավաքվեն ու կհասկանան, որ չի կարելի անընդհատ ինչ-որ մեկի դուդուկի կամ տանիքի տակ պայքարել: Կհասկանան, որ ընդհանուր ազգի շահի համար է պետք պայքարել:
– «Ո՛չ թալանին» նախաձեռնության պայքարի ժամանակ քաղաքական ուժերը օտարված էին այդ շարժումից: Իսկ փետրվարյան իրադարձություններից հետո ընդդիմադիր դաշտն ընդհանրապես թուլացավ: Ձեր կարծիքով՝ ընդդիմությունը կարո՞ղ է համախմբվել և պայքարել սահմանադրական փոփոխությունների դեմ:
– Փաստ է, որ ընդդիմությունը ծերացել է: Եվ երիտասարդները արթնացան: Հիմա ոչ միայն իշխանության, այլ ընդդիմության դաշտում կա սերնդափոխության անհրաժեշտություն:
– Քաղաքականությունից Գագիկ Ծառուկյանի դուրս գալուց հետո ընդդիմությանը համախմբող «Բարգավաճ Հայաստան» կուսակցությունն ավելի հանդուրժող է դարձել իշխանությունների նկատմամբ: Այդ կուսակցությունը կմիանա՞ ընդհանուր պայքարին:
– Այն, ինչը չունի գաղափար, չի կարող ուժեղ լինել և երկար կյանք ունենալ: Նման ուժերին ծնում են, հետո նրանք պատահական մահով մահանում են: Հիմա նման ուժերը որպես խաղալիք են օգտագործվում առանձին մարդկանց համար:
