Գնա՞լ նորից Բաղրամյան փողոց, թե՞ չգնալ. ըստ էության, այս շեքսպիրյան հարցն է երևի թե կազմելու հասարակական մտորումների առանցքը հուլիսի 6-ի կեսօրին ոստիկանական գործողություններից հետո, որոնց արդյունքում բացվեց 14 օր շարունակ փակ մնացող պողոտան: Հայտարարվել է, որ Ազատության հրապարակում ժամը 19-ին տեղի է ունենալու հավաք, որի ընթացքում էլ որոշվելու են քաղաքացիների հետագա անելիքները:
Մի բան հստակ է՝ Բաղրամյան փողոցում տեղի ունեցածը մի հանգրվան էր, որից հետո Հայաստանում նոր իրավիճակ է ձևավորվել: Այդպիսի հանգրվաններ Հայաստանի հանրությունն արձանագրել է պարբերաբար՝ բարձրացված խնդիրների հաջող լուծմամբ կամ չլուծմամբ: Բաղրամյան փողոցն այս առումով, անկասկած, բացառիկ չէր, սակայն առանձնահատուկ էր մի շարք նոր հանգամանքներով, որոնց մասին առիթ եղել է խոսելու, և անկասկած՝ դեռ կխոսենք: Այսօր երևի թե խոսելու ժամանակը չէ, այլ ավելի շատ մտորելու կատարվածի շուրջ: Եվ մտորումների մի ուղղությունն էլ կարող է լինել իշխանության պահվածքը:
14 օր շարունակ իշխանությունները հանդուրժում էին քաղաքի կենտրոնական փողոցներից մեկի փակ լինելը: Միևնույն ժամանակ ակնհայտ էր, որ անգամ ոստիկանական գործողության պարագայում, այդ գործողությունն իր ուժային բաղադրիչի և ագրեսիվության առումով որևէ համեմատության եզր չուներ նախկին, նույնիսկ մի քանի օր առաջ նույն փողոցում կիրառված գործողության հետ, որ տեղի ունեցավ հունիսի 23-ին:
Այս ամենը առաջացնում է Հայաստանի համար մի կարևոր հարց. իշխանությունները դարձել են իսկապե՞ս հանդուրժող և հրաժարվել են ուժային մեթոդների գերակայությունից, կամ ավելի ճիշտ՝ ամեն կերպ և ամեն գնով, ամեն միջոցով ուժային մեթոդաբանության գերակայությունից, թե՞ պարզապես իրավիճակը այնպիսին էր, որ չէր առաջացրել մեծածավալ և ավելի ագրեսիվ ու կոշտ միջոցառումների կարիք: Իշխանություննե՞րն են իրենց մոտեցումներում փոխվել, թե՞ հասարակությունն է փոխվել, և հունիսի 23-ի, այսպես ասած, հակադարձ էֆեկտը իշխանություններին ստիպեց զգույշ լինել ուժի կիրառման հարցում:
Գործոնները միաժամանակ կարող են բազմաթիվ լինել, սակայն փաստը ինքնին, որ առկա իրավիճակում իշխանությունների պահվածքը էապես տարբերվել է նախկին տարիներից՝ ակնհայտ է:
Այստեղ խնդիրը բոլորովին էլ իշխանություններին բացահայտ կամ անուղղակի ողջունելը չէ նման պահվածքի համար: Նման պահվածքը նրանց պարտավորությունն է Սահմանադրության, օրենքի և պետության առաջ, ոչ թե մեծահոգությունը: Նրանք ընդամենը նման պահվածքով մի փոքր մոտենում են սահմանադրական կարգին:
Խնդիրը, սակայն, այն է, որ փաստը կարևոր է և պետք է ամրագրել՝ հետագայում լրջորեն ուսումնասիրելու և հասկանալու համար: Ի վերջո՝ անկասկած է, որ Հայաստանում և սոցիալական, և քաղաքական առումով դեռ բազմաթիվ անգամներ են միմյանց դեմ կանգնելու քաղաքացիներն ու իշխանությունները, դեռ բազմաթիվ առիթներ ու պատճառներ են լինելու դրա համար: Եվ այստեղ ուժային բաղադրիչի հանդեպ իշխանությունում առկա մոտեցումները հասկանալը, այսպես ասած՝ մանրազնին ուսումնասիրելը, տնտղելը կարող են էական նշանակություն ունենալ քաղաքացիական պայքարի արդյունավետ մարտավարության, մարտավարության հետագա կատարելագործման, իշխանությունների հանդեպ պահանջների ներկայացման ձևերի, ձևակերպումների, մեթոդաբանության մշակման հարցերում:
Վերջին հաշվով՝ բռնությունը, ուժը Հայաստանի իշխանությունների տարերքն ու բնույթն են, և հետևաբար առանցքային այդ հանգամանքի առումով արձանագրված փոփոխությունները հասկանալը գերկարևոր է, պարզելը գերկարևոր է, քանի որ դրանով կպարզվի, թե ինչ փոփոխություններ են առկա իշխանական համակարգի բնույթում, առկա՞ են արդյոք, եթե՝ այո, ապա ի՞նչ գործոնների ու հանգամանքների շնորհիվ, որքանո՞վ էն դրանց թվին պատկանում, այսպես ասած, արտահամակարգային, արտաիշխանական միջավայրի գործոնները, և որքա՞ն են համակարգային գործոնները, ներիշխանական գործոնները, որ կարող են արտահայտվել իշխանության ներսում ուժերի դասավորության որոշակի փոփոխությամբ, նաև լինել նման փոփոխությունների ինդիկատոր:
Հասարակությունն առնվազն մարտավարական նկատառումներից ելնելով՝ պարտավոր է այդ հարցերում լինել առավել իրազեկ՝ իր մարտավարությունում առավել կոմպետենտ լինելու համար:
Լուսանկարը՝ Sputnik.ru-ի
