Հայաստանում, բարեբախտաբար, հանգուցալուծվեց Բաղրամյան, թե Ազատության հրապարակ կեղծ դիլեման, և հասարակությունը կարծեք թե աստիճանաբար գալիս է այն մտայնության, որ բուն խնդիրը որտեղը չէ, այլ ինչն ու ինչպեսը: Կա մեկ այլ դիլեմա ևս՝ Բաղրամյանի շարժումը ընդամենը 7 դրամի՞ համար էր, սոցիալական, գրպանի հարվածի՞ց բխող շարժում էր, թե՞ դրանում լուրջ և ավելի խորքային հենք կար: Այս խնդիրը, ցավոք սրտի, բավարար ուշադրության և ուսումնասիրության չի արժանանում, մինչդեռ սա տասնապատիկ ավելի կարևոր դիլեմա է, որը շատ կարևոր է հետագա զարգացումների համար՝ և՛ հասարակական, և՛ քաղաքական իմաստով:
Առերևույթ 7 դրամի շարժումը իրականում շարժում է համակարգային փտախտի դեմ, որի հետևանքներից մեկն է 7 դրամը: Նախորդ տարի էլեկտրաէներգիան թանկացավ մոտ 4 դրամով, սակայն հասարակությունը ոչ միայն փողոց դուրս չեկավ, այլ դժգոհության առանձնակի մեծ ալիք չանցավ նույնիսկ խոհանոցներում: Մեկ տարի անց պատկերն այլ էր, և ինչն էր պատճառը, այն, որ հավելյալ 3 դրամ է՞լ կար թանկացվող գնի վրա, այսինքն՝ 4-ի փոխարեն արդեն 7 դրամ էին ուզում թանկացնել: Հազիվ թե: Խնդիրն այն է, որ մեկ տարվա ընթացքում Հայաստանում շարունակվել է համակարգային փտախտը: Ըստ որում՝ ոչ միայն էներգետիկ ոլորտում, այլ ողջ պետական կառավարման, պետական կենսագործունեության: Իրականում 7 դրամը առիթն է, ոչ թե պատճառը: Չլիներ դա, վաղ թե ուշ կգտնվեր մեկ այլ առիթ հասարակության համար:
Պատճառը համակարգային ճգնաժամն է, որը տարեցտարի ավելի է հասու դառնում հանրային գիտակցությանը: Հանրությունը հասկանում է, որ հայտնվել է տոտալ տեղապտույտում, շրջապտույտում, որն ավելի ու ավելի է քաշում: Եվ եթե սկզբնական շրջանում քաշելու արագությունն ու խորությունը քիչ է զգացվում, ապա ժամանակի ընթացքում, որքան հանրությունը խորն է սուզվում դրա մեջ, այնքան ավելի տեսանելի և զգալի է դառնում և՛ արագությունը, և՛ խորությունը: Հասարակությունը տեսնում ու զգում է դա, միգուցե ենթագիտակցորեն:
Մեկ տարի հետո, եթե էլեկտրաէներգիան կամ որևէ բան թանկացնեն թեկուզ մեկ դրամով, ամենայն հավանականությամբ հասարակությունն արձագանքելու է նույն կերպ: Քանի որ խնդիրը արդեն 1 կամ 7 դրամները չեն: Պարզապես շրջապտույտը մարդկանց արդեն այնքան է քաշել, որ այլևս նույնիսկ այդ 1 կամ 7 դրամը ակնհայտ ցույց է տալիս խորասուզման աղետալի ծավալը, և մարդիկ հասկանում են, որ գործ ունեն համակարգային ճգնաժամի հետ, որը սպառնում է համապետական աղետով: Հետևաբար՝ խնդրի լուծումն էլ չի կարող լինել 1 կամ 7, կամ 10 դրամը: Դա է պատճառը, որ հասարակության մեջ ներկայումս չկա բավարարվածություն արդյունքից:
Խնդիրն այն չէ, որ Սերժ Սարգսյանը մասնակի է բավարարել պահանջը, կամ ընդհանրապես չի բավարարել: Նույնիսկ նրանք, ովքեր համարում են, որ պահանջը բավարարված է և պետք է բացել փողոցը, հոգու խորքում, գիտակցության խորքում չունեն բավարարվածության նվազագույն զգացում: Քանի որ տագնապը արդեն ունի համակարգային պատճառներ ու հիմքեր, և հասարակությունը պահանջում է ավելին, ինքնապաշտպանության զգացումն է պահանջում ավելին, տագնապի ահազանգն է պահանջում ավելին, և մարդիկ հասկանում են, որ եթե այսօր չլուծեն խնդիրը համակարգային ընդգրկումով, չսկսեն այդ ընդգրկումով լուծել խնդիրը, ապա վաղը կրկին ստիպված են լինելու հավաքվել ու անքուն գիշերներ անցկացնել: Այստեղ է Բաղրամյանի առանցքային դիլեման, և խնդիրը չի հանգուցալուծվելու, եթե իշխանությունը չհասկանա այս դիլեմայի էությունը:
Հետևաբար՝ փողոցը բացելու պարզունակ կոչերը, սպառնալիքները կամ շանտաժը, որ անում է իշխանությունը պարբերաբար, ընդամենը համակարգային խնդրի, խորը էռոզիայի վկայություն են, որովհետև խնդիրը տվյալ դեպքում կարող է հանգուցալուծվել միայն հասարակությանը արվող առանցքային, խորքային առաջարկների միջոցով, որոնք կպարունակեն համակարգային առողջացման բնույթ:
