«Առաջին լրատվական»-ի զրուցակիցն է քաղաքագետ, Ֆրանսիայի Ռազմավարական հետազոտությունների կենտրոնի փորձագետ Կայծ Մինասյանը:
– Պարո’ն Մինասյան, Ձեր կարծիքով ի՞նչ է տեղի ունենում Հայաստանում, ի՞նչ նոր շարժում է ձևավորվում, եթե իսկապես ձևավորվում է:
– Քսանմեկերորդ դարում ինչպես ողջ աշխարհում, այդպես էլ Հայաստանում հասարակության դերն ավելի կարևոր է դառնում, հասարակությունը ցանկանում է մասնակից լինել բոլոր որոշումների կայացման գործընթացին: Եվ վերջին օրերին ինչ տեղի ունեցավ Հայաստանում, այդ գործընթացի իրականացումն էր: Դա սպասելի էր, որովհետև համբերության բաժակն արդեն լցվել էր: Չէ որ վաղուց էին ասում, որ հասարակությունը պետք է արթնանա: Եվ դա տեղի ունեցավ նոր սերնդի գլխավորությամբ, ինչը շատ կարևոր է: Նոր սերունդը ցանկանում է նոր արժեքներ տարածել: Եվ այդ նոր արժեքները ազգի ինքնությանը չեն վերաբերում, դրանք արժանապատվությանն են վերաբերում: Այդ սերունդը, Հայաստանի հասարակությունը հոգնել են քաղաքական գործիչների սխալներից: Նոր սերունդը նաև ցանկանում է ցույց տալ, որ Հայաստանը ապագա ունի, որ հայը ապագա ունի Հայաստանում և ոչ թե դրսում:
– Կարծիք կա, որ Հայաստանում երկրորդ մայդան է ձևավորվում, և որ այս շարժումը սոսկ էլեկտրաէներգիայի թանկացմանը չէ ուղղված: Եվ որ շարժումը ցանկանում է թեժ պահել նաև Արևմուտքը:
– Ո՛չ, դա Մայդանի հետ կապ չունի: Հասարակությունը պետությունը փրկեց իշխանություններից: Հասարակությունը ցույց տվեց, որ պետությունն իրեն է պատկանում և ոչ թե իշխանություններին կամ ընդդիմությանը՝ լինեն դրանք արևմտամետ, թե ռուսամետ ուժեր: Հասարակությունը քաղաքական կուսակցություններին ցույց տվեց, որ նրանց գործելաոճը վերջացած է, ու այլևս պետք է իրենց հետ հաշվի նստել ու իրենց շահերն ու արժանապատվությունը պետք է պաշտպանել:
– Պայքարը սկսվեց Ռուսաստանին պատկանող «Հայաստանի էլեկտրական ցանցեր» ընկերության կողմից էլեկտրաէներգիայի սակագինը բարձրացնելու պատճառով: Եվ այդ պատճառով էլ կարծես թե շարժման մոտ հակառուսական տրամադրություններ կան:
– Ո՛չ, որովհետև եթե անգամ այդ ընկերությունը լիներ ամերիկյան, եվրոպական կամ հայկական, նույն արձագանքը, նույն շարժումը պիտի լիներ: Այսինքն՝ դա կապ ունի կոռուպցիայի, շահագործման հետ: Եվ հասարակության համբերության բաժակը լցվել էր: Սա է իրականությունը: Սա նաև խաղաղ շարժում է, ինչը շատ կարևոր է, որովհետև հասարկությունը նոր քաղաքական մշակույթ է ստեղծում ու տարածում: Սա նոր քաղաքական մշակույթի շարժում է:
– Իսկ ինչպե՞ս եք մեկնաբանում այս իրադարձությունների վերաբերյալ ՌԴ-ի արձագանքը: Այնուամենայնիվ նրանք մտահոգություններ ունեն, որ Հայաստանում հակառուսական տրամադրություններ են ստեղծվում:
– Այո՛, ռուսների մոտ նման մտահոգություն կա, բայց ռուսները հիմա այնքան էլ կոշտ քաղաքականություն չեն վարում, նրանք չեն ուզում Հայաստանում անել նույն սխալները, ինչը արեցին Ուկրաինայում: Եվ այս շարժման ղեկավարները, եթե այդպիսիք կան, գիտեն, որ պետք չէ սադրանքներ անել Ռուսաստանի կամ Արևմուտքի դեմ: Սա զուտ մշակութային շարժում է, սա նոր քաղաքական մշակույթ ստեղծելու շարժում է:
– Իսկ շարժումը շարունակվելով ձեռք կբերի՞ քաղաքական բնույթ:
– Ոչ այնպես, որ սպասում են բոլոր կուսակցությունները: Այսինքն՝ ստեղծվում է հարգանքի ու արժանապատվության և ոչ թե շահագործման վրա հիմնված քաղաքական մշակույթ:
– Բայց շարժման առաջնորդները շատ երիտասարդ ու անփորձ են: Ձեր կարծիքով՝ այնուամենայինիվ նրանց հետևում ի՞նչ ուժեր կարող են կանգնած լնել:
– Ես համաձայն չեմ այդ տեսակետի հետ, շարժման առաջնորդների կեցվածքն ավելի փորձառու է, քան թե բոլոր կուսակցությունների՝ 24 տարիներ ի վեր ունեցած փորառությունը: Այս նոր սերնդի շարժումն առանց որևէ քաղաքական լծակ ունենալու ժողովրդին ստիպեց իրենց պահանջները ներկայացնել ոչ վայրենի միջոցներով: Նախկինում քաղաքական ընդդիմադիր ուժերն իրականության մեջ մտան՝ զենքեր օգտագործելով կամ կոշտ հայտարարություններ անելով, նույնը արեց նաև իշխանությունը: Բայց այս նոր սերունդը ցույց տվեց, որ այդպիսի վայրենի քաղաքական մշակույթն այլևս վերջացած է:
– Բայց երեկ այդ շարժումը պառակտվեց: «Ոչ թալանին» նախաձեռնությունը Բաղրամյան պողոտայից հեռացավ Ազատության հրապարակ: Սա ի՞նչ է նշանակում:
– Սա նշանակում է, որ շարժման ղեկավարներն իրենց հաղթանակը տարան, քանի որ Սերժ Սարգսյանը ճգնաժամից դուրս գալու առաջարկություններ արեց: Ասեմ նաև, որ Ս. Սարգսյանն ինքն էլ այդ շարժման անհրաժեշտությունը ուներ, որպեսզի թե՛ Հայաստանի քաղաքական ուժերին, և թե՛ արտաքին ուժերին՝ ՌԴ-ին, Եվրոպային, Ամերիկային ցույց տար, որ տեսեք, ես կապ չունեմ վայրենիության հետ, ռեպրեսիա չպետք է գործադրեմ: ՀՀ-ն բանակցությունների մեջ է ԵՄ-ի հետ, ԱՄՆ-ի հետ ստորագրեց ազատ առևտրի պայմանագիրը: Եվ իշխանությունները հիմա ցանկանում են ցույց տալ, թե ՀՀ-ն կապ չունի թե՛ Ուկրաինայի, թե՛ Ադրբեջանի, անգամ Վրաստանի հետ: Այդ առումով շարժումը նրա համար օգտակար էր: Ես չեմ ցանկանում ասել, թե «Ոչ թալանին» շարժման ղեկավարները պայմանավորվեցին Ս. Սարգսյանի հետ: Կան երկկողմանի օբյեկտիվ շահեր: Ս. Սարգսյանը չէր ցանկանում ռեպրեսիա գործադրել և ցանկանում էր ցույց տալ, որ 2008թ. մարտի 1-ի հետ ինքը իբր կապ չունի և նոր մշակույթ է ստեղծում Հայաստանում: Որ իրեն չհամեմատենք Լևոն Տեր-Պետրոսյանի կամ Ռոբերտ Քոչարյանի հետ: Եվ ես վստահ եմ, որ շարժումը շարունակվելու է այլ կերպ, հարցը չվերջացավ: Բայց «Ոչ թալանին» նախաձեռնության ղեկավարները ցանկանում են պահել իրենց շարժումը, իրենց կարգախոսն ու ոճը: Եվ ճիշտ են անում:
– Բայց «Ոչ թալանին» նախաձեռնությունը հեռացավ Բաղրամյան պողոտայից, բայց նրանց հետևից քիչ մարդիկ գնացին, մեծամասնությունը մնաց Բաղրամյան պողոտայում:
– Ես կարծում եմ, որ շարժումը աստիճանաբար պետք է հանդարտվի, առաջին քայլը տվեց արդյունք, և մարդիկ կամաց-կամաց պետք է հեռանան Բաղրամյան պողոտայից: Նախախորհրդարանի անդամներն են, որ Բաղրամյանում ավելի սուր դիրքորոշում են արտահայտում, բայց դա շարժման համար այնքան էլ կարևոր չէ: Իսկ այս շարժումով հասարակությունը երկու հաղթանակ ունեցավ: Նախ՝ կարողացավ այդքան մարդ ոտքի հանել: Եվ երկրորդ, որ հասարակությունը հաղթանակ տարավ, վախը դուրս մղեց իր միջից:
