«Առաջին լրատվական»-ի զրուցակիցն է ռուսաստանցի հայտնի ռազմական փորձագետ Պավել Ֆելգենգաուերը:
– Պարոն Ֆելգենգաուեր, Ռուսաստանի և Արևմուտքի որոշակի հաշտեցման ֆոնին, որը նկատվեց մայիս ամսին Գերմանիայի կանցլեր Անգելա Մերկելի, ԱՄՆ պետքատուղար Ջոն Քերիի Մոսկվա այցով, մենք միևնույն ժամանակ երկու կողմերով էլ, ողջ երկայնքով ակտիվ ռազմաքաղաքական զորավարժություններ ենք տեսնում: Մասնավորապես, Շվեդիայում են լայնամասշտաբ զորավարժություններ անցկացվում, ամերիկա-ռումինական զորավարժությունները՝ Սև ծովի տարածքում, խոսվում է ՆԱՏՕ-ի նոր՝ «Վարշավայի նախաձեռնության» մասին: Լարված իրավիճակ է Մերձդնեստրում, Հարավկովկասյան ուղղությամբ կան նմանատիպ ազդանշաներ: Ինչպե՞ս եք գնահատում հետխորհրդային տարածքում ռազմաքաղաքական իրավիճակն առհասարակ: Հիմքեր կա՞ն ենթադրելու, որ Ռուսաստանի քաղաքականությունը կարող է փոփոխությունների ենթարկվել:
– Ընդհանուր առմամբ՝ Քերիի և Մերկելի այցերը ոչինչ չեն փոխել: Ոչ մի որոշում չի ընդունվել, ոչ մի փոփոխություն չի եղել: Հիմա լրջագույն էսկալացիաների հոսք է պարզապես, Ռուսաստանի և արևմուտքի միջև լարվածություն կա, որի փոփոխության հեռանկարը չի երևում:
Ձեր նշածը մի մասն է. Դոնբասում հակամարտության սառեցման ոչ մի հեռանկար չի երևում, պատերազմը շարունակվում է: Ակնհայտ է, որ Քերիի կամ Մեկրելի այցելությունները ռուսական դիրքորոշման փոփոխության չեն բերել:
-ԵՄ արևելյան գործընկերության՝ Ռիգայում անցկացված գագաթնաժողովի անօգուտ դեմարշից հետո, որը կազմակերպել էր ադրբեջանական պատվիրակությունը՝ Իլհամ Ալիևի բացակայությամբ, երբ Բաքուն ամփոփիչ հռչակագրում չկարողացավ առաջ քաշել Ղարաբաղյան հակամարտության վերաբերյալ իրեն բավարարող ձևակերպումը, Ադրբեջանի արտգործնախարարը շտապեց Մոսկվա: Դրան հաջորդեց Ադրբեջանի արտգործնախարարության պաշտոնական հայտարարությունը, որը պահանջ էր ներառում՝ Ղարաբաղի վերաբերյալ բանակցությունները տանել ոչ թե ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահների միասնական հայտարարություններով, այլ 90-ականների սկզբին ընդունված՝ ՄԱԿ-ի անվտանգության խորհրդի 4 բանաձևերի հիման վրա: Պրն Մամեդյարովը բողոքեց Մոսկվային և Մոսկվայից հասկացողություն է փնտրում այդ հարցով՝ ասելով, որ Ղարաբաղի հակամարտության կարգավորման անհրաժեշտությունը հասունացել է և լուծման կարիք ունի: Ձեր կարծիքով՝ Մոսկվան գործնականում սրան ինչպե՞ս կպատասխանի:
– Մոսկվային հիմա ամենևին անհրաժեշտ չէ, որ Հարավային Կովկասում իրավիճակը լարվի, և հնարավորության դեպքում Ռուսաստանը քայլեր կանի իրավիճակի կայունացնելու համար: Այլ հարց է, թե կբավարարի՞ արդյոք Ռուսաստանի ազդեցությունը Ղարաբաղյան ճակատում էսկալացիան կանխելու համար: Իրավիճակը պայթյունավտանգ է, դա իհարկե բոլորն են հասկանում և հնարավորության դեպքում կփորձեն կանխել էսկալացիան:
– Ռուսաստանի արտգործնախարար Սերգեյ Լավրովը հայտարարեց, որ Ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորումը Ռուսաստանի արտաքին քաղաքականության համար առաջնահերթություն է: Ինչպես հայտնում են ԶԼՄ-ները, Մոսկվայում Ադրբեջանի դեսպանը բաժակաճառով Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինին մաղթեց ստանալ Խաղաղության նոբելյան մրցանակ՝ Ղարաբաղյան հակամարտությունը կարգավորելու համար: Ձեր կարծիքով՝ դա Ռուսաստանի արտաքին քաղաքականության օրակարգի նոր միտումների մասի՞ն է խոսում, թե՞ ընդամենը դիվանագիտական հայտարարություն է՝ Բաքվին հանգստացնելու համար: Հնարավո՞ր է՝ Մոսվան նպատակ է հետապնդում դրանով Ադրբեջանին ինտեգրել Եվրասիական տնտեսական միությանը, թե՞ այլ պատճառներ կան:
– Ռուսաստանն իհարկե ուզում էր ամրապնդել Բաքվի հետ հարաբերությունները և հնարավորության դեպքում իհարկե Ադրբեջանին ինտեգրել պրոռուսական նախագծեր: Ռուսաստանն իհարկե հետաքրքրված է նախկին խորհրդային ժամանակաշրջանում ունեցած իր ազդեցությունը նորից դոմինանտ դարձնելու ուղղությամբ: Առայժմ դա այնքան էլ չի ստացվում ո՛չ Վրաստանի, ո՛չ Ադրբեջանի դեպքում:
Ինչ վերաբերում է այն հանգամանքին, որ Ղարաբաղն առաջնահերթություն է, ապա, ամենայն հավանականությամբ, ոչ, առաջնահերթություն է հիմա Ուկրաինան, Արևմուտքի հետ հարաբերությունները, Չինաստանի հետ հարաբերությունները, Ղարաբաղը հիմա հաստատ առաջին տեղում չէ. դա ակնհայտ է: Ամենայն հավանականությամբ, դա հանգստացնող հայտարարություն էր:
Այն, որ դեսպանը հայտարարեց Վ. Պուտինի՝ Նոբելյան մրցանակ ստանալու մասին, դա պարզապես նրա հրապարակային հայտարարությունն էր, որը նախապատրաստվել էր Բաքվում: Դա չի փոխում Ռուսաստանի արտաքին քաղաքական առաջնահերթությունները Կովկասում:
Հիմա Ռուսաստանը Կովկասից ուզում է, որ այնտեղ չլինի իրավիճակի սրում. իրավիճակի սրումը Մոսկվայի համար ամենավատ տարբերակը կլիներ՝ չնայած եթե լինի, ինչ-որ բաներ կարվեն, բայց ո՛չ գումար, ոչ էլ ավելորդ զորքեր մենք չունենք, որ խառնվենք: Ես շատ եմ կասկածում այդ հարցում՝ չնայած տեղական ուժերը կարծում են, որ եթե իրավիճակի սրում լինի, դրա հետևում Մոսկվան է կանգնած: Ես հավաստիացնում եմ՝ դա կարող է լինել հակառակ Մոսկվայի կամքին:
Ռուսաստանը, իհարկե, Հայաստանի դաշնակիցն է, բայց իհարկե, կցանկանար թեկուզ ժամանակավորապես լինել նաև Ադրբեջանի դաշնակիցը:
– Ինչքանո՞վ է կարևոր Ադրբեջանի անդամակցությունը Եվրասիական տնտեսական միությանը: Առաջին անգամ այդ մասին խոսվեց Մամեդյարովի և Լավորվի հանդիպման ընթացքում: Մամեդյարովն ասաց, որ նախևառաջ պետք է լուծվի Ղարաբաղյան հակամարտությունը, և միայն դրանից հետո իրենք կդիտարկեն այդ հեռանկարը:
-Ռուսաստանն իհարկե կուզենար Ադրբեջանի հետ դաշնակցություն՝ հնարավորության դեպքում այնքան ամուր, որքան որ Հայաստանի հետ: Բաքուն առաջ է քաշում Ղարաբաղը: Դժվար թե Ռուսաստանը դրան գնա, որովհետև դա շատ լուրջ առաջարկ է՝ առանց լուրջ երաշխիքների: Ինչպես նշեցի, Կովկասը հիմա Ռուսաստանի համար առաջնահերթություն չէ, Պուտինը բոլոր ուժերով աշխատում է Արևմուտքի հետ հարաբերությունների ուղղությամբ:
