Հինգշաբթի գիշերը System of a Down աշխարհահռչակ ռոք խումբն առաջին անգամ համերգ տվեց Հայաստանում՝ ի հիշատակ Հայոց ցեղասպանության 100-րդ տարելիցի։ Հայաստանում համերգ տալը Հայոց ցեղասպանության 100-րդ տարելիցին իսկապես ցնցող էր՝ Time-ում հրապարակված ակնարկում իր մտքերով կիսվել է Սերժ Թանկյանը։
«Այն իսկապես էլեկտրական էր, էմոցիոնալ։ Մենք բոլորս մի քիչ հուզված էինք համերգից առաջ, քանի որ System Of A Down-ը երբեք չէր կատարել Հայաստանում, և դա մեր նախնիների հայրենիքն է: Մենք «Արթնացեք հոգիներ» շրջագայությամբ փորձում էինք ուշադրություն հրավիրել Ցեղասպանության ճանաչման վրա և փորձում էինք հասնել արդարության: Եվ այսպես, այն մեծ պահ էր մեզ համար: Այն անկասկած ամենահիշարժան համերգներից մեկն է, որ մենք երբևէ ունեցել ենք:
Իմ տատերն ու պապերը բոլորն էլ Ցեղասպանությունից փրկվածներ են եղել: Իմ մորական պապին տարել են Հունաստանի Ամերիկյան որբանոց: Նա իր տեսողությունը մի պահ սովից կորցրել էր, նրան առանձնացրել էին նրա ընտանիքից, և նա տեսել էր, թե ինչպես են իր հորն ու եղբորը սպանում: Իմ մորական տատը փրկվել է թուրք մայորի կողմից: Ես չգիտեմ նրա անունը, բայց սրանք Օսմանյան կայսրության Շինդլերներն էին, ովքեր պետք է ողջունվեն որպես փրկարարներ: Մյուս կողմի իմ տատն ու պապը փրկվել էին, քանի որ նրանք աշխատում էին գերմանական երկաթուղում, որը կապում էր Բաղդադն և Թուրքիան:
Այսքան շատ մահացած հայերի, հույների և ասորիների տարելիցը հիշելը դա լոկ 100 տարի առաջվա ցեղասպանություն հիշել չէ: Դա այն է, ինչ մարդիկ պետք է սկսեն հասկանալ: Սա հին խնդիր չէ: Սա ժամանակակից խնդիր է, որ դեռ կարծես գոյություն ունի, որովհետև մենք օգտագործում ենք ցեղասպանությունը որպես քաղաքական կապիտալ մեր աշխարհաքաղաքականության մեջ և իրականում ուշադրություն չենք դարձնում մարդկային կորուստներին, այն վնասին, որ մենք պատճառում ենք մեկս մյուսին: Այսօր աշխարհում Ցեղասպանությունը կանխարգելող որևէ արդյունավետ մեխանիզմ գոյություն չունի՝ անկախ ՄԱԿ-ի՝ Ցեղասպանության մասին կոնվենցիայից և այդ խնդրով զբաղվող բազմաթիվ կազմակերություններից:
Մեկ բռնակալ կարող է օրինակ վերցնել պատմության վայրագություններից և անպատիժ գործել, քանի դեռ նրան չի կանգնեցրել միջազգային հասարակությունը: (Ադոլֆ Հիտլերի խոսքերը՝ «Ո՞վ է այսքանից հետո խոսում այսօր հայերի ոչնչացման մասին»: Սա պարզ օրինակ է, թե ինչպիսի ազդեցություն էր նա ստացել 20-րդ դարի առաջին ցեղասպանությունից:) Սա կարող է տեղի ունենալ, քանի որ Հայոց ցեղասպանությունը երբեք պաշտոնապես չի ճանաչվել, և հանցագործները երբեք չեն ենթարկվել պատասխանատվության:
Կա թուրքական կառավարություն, որը իր ազդեցությամբ և ծախսած միլիոններով փորձում է մերժել պատմական ճշմարտությունը: Եվ կան երկրներ, ինչպես, օրինակ, Միացյալ Նահանգները, որոնք տեղի են տալիս այդ ազդեցությանը և չեն արտասանում «ցեղասպանություն» բառը: Երբ նախագահ Բարաք Օբաման նախագահական քարոզարշավ էր կատարում, նա այդ ժամանակ խոստացավ ճանաչել Հայոց ցեղասպանությունը: Դա կեղծավորություն է, որ հիմա, երբ արդեն նախագահ է, չի արտասանում այդ բառը: Դա պարզապես վիրավորական է զոհվածների հիշատակի համար, ինչպես նաև ամերիկյան պատմության համար: (1915 թվականին Թուրքիայում ամերիկյան դեսպան Հենրի Մորգենթաուի հուշերից մենակ երևում է Օսմանյան ղեկավարության ցեղասպան մտադրությունները):
Հինգշաբթի երեկոյան բեմ ելնելուց առաջ ես մտածում էի իմ տատերի ու պապերի մասին, թե ինչպես այս կատարումը մեծարանք է նրանց կենդանի մնալու հիշատակին: Համերգի սկզբում մեր կիթառահար Դարոն Մալլաքյանը ասաց. «Սա պարզապես ռոք-ն-ռոլ շոու չէ: Սա վրեժ է մեր մարդասպանների համար»։ Ես մտածեցի, որ այն սուր էր ասված: Մենք դեռ այստեղ ենք: Մենք դեռ ողջ ենք»:
