Առաջին լրատվական»-ի զրուցակիցն է Ավստրալիայի Հարավային Ուելս նահանգի փոքրամասնությունների խորհրդի նախկին նախագահ Ստեփան Կրկեշարյանը:
-Ավստրալիան ցեղսապանությունը չընդունած երկրների շարքում է Հայաստանը, սփյուքը այս ուղղությամբ ի՞նչ քայլեր են ձեռնարկում:
-Ասվտրալիայում նահանգային դրություն է, որովհետև դաշնակցային կառավարում է և մեր ապրած նահանգը, որտեղ գտնվում է մայրաքաղաք Սիդնեյը, 1995թ-ին խորհրդարանն ընդունեց հայկական ցեղասպանությունը և դարի վերջում նահանգային խորհրդարանը բանաձև անցկացրեց, որպեսզի խաչքար տեղադրվի հենց խորհրդարանի շենքի մեջ՝ ի հիշատակ հայ նահատակների: Դժբախտաբար, մեր դաշնային կառավարությունը թուրքական ճնշման տակ չճանաչեց Ցեղասպանությունը և նույնիսկ մի քանի ամիս առաջ մեր արտաքին գործերի նախարարն ասաց, որ Ասվտրալիայի կառավարությունը չի ճանաչելու ցեղասպանությունը: Շատ մեծ աշխատանք պետք է տարվի, անշուշտ բիզնես շահեր կան Թուրքիայի հետ, որոնք իրենց ազդեցությունն ունենում են, սակայն Ավստրալիան յուրահատուկ հարաբերություն ունի Թուրքիայի հետ այն իմաստով, որ մոտ 40 հզ զինվորներ մասնակցել են Գալիպոլիի հարձակմանը` 1915թ-ի ապրիլի 25-ին մեծ զոհեր տալով: Նրանք գնացել են այնտեղ, որպես բրիտանական կայսրության զինվորներ: Ավստրալիան 1915թ-ի ապրիլի 25-ը դիտարկում է որպես իր ազգային ինքնորոշման ու ինքնության սկիզբ: Անշուշտ, Թուրքիայի հետ մասնավոր հարաբերություններ կան՝ հիշելու համար այդ տոնը և մոտ 40-50 հզ ավստրալացիներ ամեն տարի գնում են Գալիպոլի ու հիշում այդ օրը: Ուրեմն, այդ պատճառով թուրքերը դա օգտագործում են և ճնշում են գործադրում:
–Այս տարի ևս Գալիպոլիի միջոցառմանը պատվիրակություն է գնալու՞ նախագահի մակարդակով:
–Ճիշտ է, Գալիպոլին նշանակություն ունի միջազգային առումով և անշուտ հիշվում է ու ճիշտ է, որ Հայաստանն էլ մեկին ուղարկի, սակայն, մատնանշում եմ պատճառներից գլխավորը, որ Ավստրալիայի կառավարությունը մերժում է ընդունել Ցեղասպանությունը:
–Միայն դա՞ է գլխավոր պատճառը:
–Ավելի կապ ունի Միացյալ Նահանգների արտաքին քաղաքականության հետ, որովհետև Ավստրալիան դաշնագրեր է կնքել նաև Միացյալ Նահանգների հետ և որպես ստրատեգիական մեկ կարևորություն՝ Ավստրալիայի պաշտպանությունը` ըստ Ավստրալիայի կառավարության, կախում ունի ԱՄՆ-ի շահերից: Երկու ուժեր կան՝ նախ ԱՄՆ-ի արտաքին քաղաքականությունը, որն իր ազդեցությունն ունի Ավստրալիայի վրա՝ մանր տնտեսական և առևտրական հարցեր անշուշտ և Գալիպոլիի հիշատակումը: Սրանք են գլխավոր պատճառները:
–Մենք Սփյուռքի ուժերը ճի՞շտ ենք կենտրոնացնում: Արդյո՞ք պետք չէ սփյուռքի ուժերը կենտրոնացնել տնտեսական զարգացման վրա, որովհետև Թուրքիայի հետ կարող ես խոսել այն պարագայում, երբ որ դու ևս հզոր տնտեսություն ունես:
–Ինձ համար ցեղասպանության նպատակը հայ ժողովրդին, հայ մշակույթը փչացնելն էր, ուրեմն եթե վերլուծենք այդ հարցը, ապա դրա հակազդեցությունը կլինի Հայաստանի գոյատևումն ու զարգացումը: Ուրեմն, հայ սփյուռքն իր առաջին պարտականությունն ունի օժանդակելու Հայաստանին, որպեսզի Հայաստանը զարգանա, բայց այդ կապակցությամբ Հայաստանը նաև պետք է որոշ նախաձեռնություններ անի : Օրինակ, ես շատ բարձր եմ գնահատում Սփյուռքի նախարարության գոյությունը և կատարած գործը, սակայն պետք է դրանից ավելի առաջ գնանք: Պետք է ֆինանսների նախարարությունը կամ արտաքին գործերի նախարարությունը մասնավոր ծրագրեր մշակի, որպեսզի սփյուռքի հետ ոչ միայն մշակութային կամ տուրիստական կապեր լինեն, այլև` քաղաքական և ֆինանսական:
–Կապեր, ներդրումներ եղել են, բայց մարդիկ հրաժարվել են:
–Հրաժարվել են, որովհետև մեծ փողեր են կորցրել և դժբախտաբար, ճիշտ կամ սխալ Սփյուռքի մեջ այն տեսակետը կա, թե երբ Հայաստանի հետ գործ անես, կամ ներդրում անես` հավանական է, որ վնաս կրես: Ամեն տեղ նման արարքներ կան, ամեն երկրում լինում է, սակայն ես ակնկալում եմ, որ Հայաստանի կառավարությունը այնպիսի քայլեր կանի, որպեսզի այդ հասկացությունը վերանա և վստահությունը ավելի հզորանա:
Հայաստանի կառավարությունը պետք է այնպիսի քայլեր կատարի, որպեսզի ժողովրդական ցուցումներով խաբեբա անձանց պատժի:
