«Առաջին լրատվական»-ի զրուցակիցն է ԱԺ «Ժառանգություն» խմբակցության պատգամավոր Զարուհի Փոստանջյանը:
-Տիկին Փոստանջյան, Ցեղասպանության 100-րդ տարելիցին ընդառաջ մամուլում գրվեց, որ սպասվում է մեծ համաներում: Ձեր կարծիքով՝ որքանո՞վ է տեղին այսքան հաճախակի համաներումներ իրականացնել մեր երկրում, և ո՞ւմ վրա պետք է այն տարածվի:
-Ընդհանրապես, նման հաճախականությամբ համաներումների անցկացումը բնորոշ է ավտորիտար ռեժիմներին, երբ հասկանալի է, որ մեծ թվով մարդկանց ուղղակի ազատազրկել են, արդյունավետ դատական մեխանիզմ չի աշխատել, որովհետև մինչև համաներման հասնելը կա նաև պայմանական վաղաժամկետ ազատելու հնարավորություն: Այստեղ էլ, քանի որ գործում է կոռուպցիոն մեխանիզմ, դատապարտված քաղաքացիները հնարավորություն չունեն այդ մեխանիզմից օգտվելու և ստիպված են լինում սպասել համաներման ակտին:
Դատական համակարգն արդյունավետ չի գործում, քաղաքական համակարգն ավտորիտար է, հետևաբար որպեսզի բանտախցերը մեծ թվով բանտարկյալներ չունենան, պարբերաբար դիմում են համաներման:
-Այսինքն՝ համաներումը բնորոշ է ավտորիտար ռեժիմների՞ն:
-Միանշանակ, եթե նայում ենք վիճակագրությանը, հասկանում ենք, որ, այո, համաներման ակտի ընդունումը բնորոշ է ավտորիտար ռեժիմներին:
-Ո՞ւմ վրա պետք է տարածվի համաներումը: Մասնավորապես, որպես կանոն՝ համաներումը չի տարածվում այն անձանց վրա, որոնք հնարավորություն չեն ունեցել փոխհատուցել իրենց հասցրած նյութական վնասը: Որքանո՞վ է այս դրույթն արդարացի, երբ հնարավորություն չի տրվում այդ մարդկանց ազատության մեջ աշխատել և փոխհատուցել վնասը:
-Ես կարծում եմ, որ պետք է բանտախցում գտնվող անձը հնարավորություն ունենա նաև հետագայում այդ քաղաքացիական հայցը բավարարելու: Ակնհայտ է, որ բանտախցում նա չունի հնարավորություն աշխատելու, գումար վաստակելու, որպեսզի կարողանա այդ գումարը վճարել: Նրա ընտանիքի անդամներն առանց այդ էլ գտնվում են սոցիալապես ծանր վիճակում, որովհետև բանտարկյալ ունենալը, նրան պահելն արդեն լրացուցիչ ծախս է ու բեռ ընտանիքի համար: Այսինքն՝ պետք է հնարավորություն ընձեռել, որպեսզի կարողանան վաստակել, հետևաբար նրանց այդ հիմքով բանտախցում թողնելը, կարծում եմ, արդյունավետ չէ:
-Ցմահ ազատազրկվածներից ոմանք արդեն 20 տարուց ավելի բանտարկված են, արդյո՞ք նրանք ևս չպետք է իրավունք ունենան ազատության մեջ հայտնվելու: Ընդհանրապես, ցմահ ազատազրկվածների մասով ինչ խնդիրներ ու օրենսդրական բացեր կան:
-Պայմանական վաղաժամկետ ազատման խնդիրն իրենց էլ է առնչվում, որովհետև նրանցից շատերի մոտ արդեն լրացել են այդ ժամկետները, որից հետո նրանք այդ իրավունքը պետք է ունենան և իրացնեն, բայց այստեղ մեծ խնդիրներ կան: Նախ՝ մենք ժամանակին ընդհանրապես չենք ունեցել ցմահ ազատազրկման ձևով պատիժ: Ունեցել ենք մահապատիժ կամ առավելագույն չափով ազատազրկում: Երբ քրեական օրենսգիրքը փոխվեց, ոչ ընթացակարգային կարգով որոշում կայացվեց, որ մահապատժի ենթարկվածների պատիժը փոխվի ցմահ ազատազրկման: Այստեղ պետք է լինի քաղաքական կամք և համակարգված մոտեցում, որպեսզի այս հարցերը նույնպես լուծվեն: Եթե մարդը փոխվել է զղջացել է, վտանգավոր չէ հասարակության համար, և դրա համար կան համապատասխան փաստաթղթեր, իսկ որոշ դեպքերում այդ փաստաթղթերը կան, բայց նրանց այդպես էլ ազատ չեն արձակում, ապա այդ դեպքում միանշանակ պետք է, որ անձը վերադառնա հասարակություն: Սա նույնպես կոռուպցիոն մեխանիզմի հետևանք է: Արդյունքում այն մարդիկ, որոնք չպետք է լինեն ազատության մեջ, հայտնվում են ազատության մեջ, իսկ նրանք, որոնք բնութագրվում են դրական, նրանք շարունակում են պատիժ կրել:
Ամբողջությամբ՝ տեսանյութում: