«Առաջին լրատվական»-ի զրուցակիցն է ԱԺ արտաքին հարցերով մշտական հանձնաժողովի նախագահ Արտակ Զաքարյանը:
-Պարոն Զաքարյան, որոշ ժամանակ առաջ Լևոն Տեր-Պետրոսյանը ցանկություն հայտնեց հանդիպել Սերժ Սարգսյանին և Ցեղասպանության 100-րդ տարելիցի հետ կապված իր մտահոգությունները հայտնել։ Երեկ նա հանդես է եկել ծավալուն ուղերձով նույն թեմայի շուրջ։ Ձեր կարծիքով՝ արդյոք այսքան խոսակցություններից հետո չպե՞տք է կողմերը նստեին և բանակցեին Ցեղասպանության հռչակագրի կետերի շուրջ։
-Դուք խոսում եք կողմերի բանակցելու մասին, բայց ես, ճիշտն ասած, կողմ չեմ տեսնում, որովհետև Հռչակագիրը, որն ընդունվել է հունվարի 29-ին, պետական հանձնաժողովի կողմից մշակված միասնական փաստաթուղթ է, որը ներառում է Հայոց ցեղասպանության 100-րդ տարելիցին ընդառաջ հայ ժողովրդի և Հայաստան պետության գործողությունների ամբողջականությունը։ Այն քաղաքական ձևակերպումների, պատկերացումների և նաև պահանջների միջազգային հանրության հետ համահունչ առաջ գնալու, ցեղասպանությունները դատապարտելու, դրա իրավաքաղաքական հիմքերը մատնանշելու համալիր փաստաթուղթ է, որը մեկ օրվա աշխատանքի արդյունք չէ, ոչ էլ մեկ մարդու մտքի արգասիք։ Սա միասնական, հավաքական փաստաթուղթ է, որն արտահայտվում է ՀՀ և հայկական մեծածավալ սփյուռքի կազմակերպված հատվածի մոտեցումները։ Սա չեմ կարծում, որ ավելի ամուր և ավելի հավաքական տեսակետ կամ ավելի ճիշտ ու արդարացի տեսակետ կարող է լինել այս փուլում, քան այն դրույթները, որոնք արտահայտված են Հռչակագրում։
Ինչ վերաբերում է առաջին նախագահի մոտեցումներին, ապա մամուլում ծանոթանալով նրա տեսակետին և որոշակի քննադատական նյութին, չեմ կիսել ու չեմ կիսում այդ դիտարկումները, հատկապես, որ վերջին հատվածում ասված է, թե չի կարծում, որ վերին աստիճանի ճշմարտություններ է ասում։ Բայց զուտ որպես տեսակետ ծանոթանալով՝ չեմ կարծում, որ մենք պետք է փոփոխություններ մտցնենք Ցեղասպանության ճանաչման գործընթացում, որովհետև այս 100 տարվա ընթացքում բավականին առաջընթաց արձանագրել ենք և հատկապես հիմա՝ 100-րդ տարելիցին ընդառաջ, առավել հասկանալի և հստակ պետք է լինենք միջազգային հանրության հետ մեր խոսքում։ Մենք Ցեղասպանության ճանաչման գործընթացը դատապարտման, կանխարգելման և ժխտողականության դեմ պայքարը չպետք է պայմանավորենք այլ խնդիրներով ու գործընթացներով։ Իհարկե, շատ լավ հասկանալով, որ աշխարհում ընթացիկ փոփոխությունների ֆոնին որոշակի շահեր գերտերությունների կամ տարածաշրջանային շահը կարող են հակասությունների մեջ հայտնվել, կարող են նոր համադրություններ կամ հնարավորություններ ծնվել, դրանք պետք է լինեն ընթացակարգային հարցեր արտաքին քաղաքականությունն առաջ մղելու համար։ Դրանք պետք է դիտարկվեն որպես հնարավորություններ և զարգացման հեռանկարներ, պետք է լինեն որպես գործողությունների համակարգման և համագործակցության նոր դաշտ։ Բայց ոչ երբեք պատճառ, հիմք կամ հիմնավորում Ցեղասպանության ճանաչման միջազգային հարթակի վրա փոփոխություններ բերելու համար։ Մասնավորապես, չեմ կիսում այն տեսակետը, որ մեզ համար այլևս կարևոր չէ Թուրքիայի կողմից ճանաչման կամ սեփական պատմությանն առերեսվելու խնդիրները։ Այլապես անիմաստ է ճանաչման և կանխարգելման ու հատուցման, նաև իրավական տարբեր խնդիրների մասին խոսելը։ Իհարկե, երկար կարելի է խոսել, սակայն չխորանալով և բանավեճի թեմա չդարձնելով՝ ասեմ, որ իմ խորին համոզմամբ այն Հռչակագիրը, որն ունենք, գոյություն ունեցող բոլոր հարցերի պատասխանները տալիս է ոչ միայն մեզ, այլև գործընկեր շատ պետությունների ու կառույցների համար։
-Փոխվո՞ւմ են արդյոք մեր արտաքին քաղաքականության հիմքերն այս Հռչակագրով, և արդյոք դրանում վտանգ չե՞ք տեսնում։
-Մեր արտաքին քաղաքականության հիմքերը փոխելու անհրաժեշտություն՝ որպես այդպիսին, չկա։ Կա արտաքին քաղաքականության մեջ նոր իրողությունները հաշվի առնելու անհրաժեշտություն, և դրանով է հենց պայմանավորված եղել այն ճկուն ու բազմավեկտոր, հավասարակշռված մոտեցումները, որոնք մեր արտաքին քաղաքականության հիմքում երկար ժամանակ կան։ Բայց դա փոփոխություն անվանել չի կարելի և պետք չէ։
Ավելին՝ տեսանյութում:
