Երեկ Արդարադատության նախարարությունը հրապարակեց ՄԻԵԴ-ում ՀՀ դատավորի պաշտոնում մրցութային փուլում հաղթող ճանաչված երեք անձանց ցուցակը: Ինչպես կանխատեսել էինք, երկրորդ եռյակում մեծ փոփոխություններ չկան: Նախկինում հաղթող ճանաչված ՀՀ նախկին օմբուդսմեն, հիմա ՄԱԿ-ի մարդու իրավունքների հանձնակատարի տարածաշրջանային ներկայացուցիչ Արմեն Հարությունյանը կրկին գլխավորում է այդ ցուցակը: Երկրորդ տեղում նորից «Իրավունքի գերակայություն» իրավապաշտպան հասարակական կազմակերպության մասնակից Արա Ղազարյանն է, իսկ երրորդ տեղում վարչական դատարանի դատավոր Լիաննա Հակոբյանն է:
Մենք դեռևս անցած շաբաթ էինք ներկայացրել, որ իշխանությունների ծրագրերի համաձայն` նախորդ մրցույթը հաղթած Ա. Հարությունյանն ու Ա. Ղազարյանն այս անգամ կրկին հաղթող կհամարվեն: Իսկ գենդերային հավասարությունն ապահովելու համար ունեին երկու թեկնածուներ Լիանա Հակոբյանն ու Վճռաբեկ դատարանի դատավոր Ելիզավետա Դանիելյանը: Բայց քանի որ վերջինս օտար լեզվի հետ կապված ավելի ցածր ունակություններ ուներ և հարցազրույցի ժամանակ էլ իր պատասխաններով չարդարացրեց մրցութային հանձնաժողովի հույսերը, ընտրությունը կանգ է առել Լ. Հակոբյանի վրա: Այնպես որ, ՄԻԵԴ-ում դատավորի թեկնածուներ առաջադրելու իշխանությունների ծրագրերի հետ կապված անցած շաբաթվա մեր կանխատեսումները իրականություն դարձան: Եվ մրցութային հանձնաժողովն այնպես արեց, որ այս անգամ նույնպես եռյակի կազմում իշխանությունների վերահսկողությունից դուրս գտնվող որևէ թեկնածու չհայտնվի:
Ինչ վերաբերում է Ա. Հարությունյանին ու Ա. Ղազարյանին, հիշեցնենք, որ նրանք գլխավոր դատախազության պաշտոնյա Նելիկ Հարությունյանի հետ միասին հաղթող էին համարվել նաև անցած աշնանը տեղի ունեցած մրցույթի արդյունքում: Բայց հունվարի 12-ին Սերժ Սարգսյանը չեղյալ էր համարել իր այն հրամանագիրը, որով հաստատել էր այս եռյակի ցանկը: Ս. Սարգսյանի համար այդ քայլին գնալու հիմք էր հանդիսացել ԵԽԽՎ մասնագիտական խմբի խորհրդապահական կարծիքը, որի մեջ նշված է եղել, թե «ցուցակում ընդգրկված տարբեր սեռերի թեկնածուները պետք է հավասարապես և ամբողջովին համապատասխանեն Մարդու իրավունքների եվրոպական կոնվենցիայի 21-րդ հոդվածի 1-ին մասի բոլոր պահանջներին, այդ թվում՝ ճանաչված իրազեկ իրավագետ լինելու չափանիշին»:
Այս մեջբերումը հիմք ընդունելով՝ Արդարադատության նախարարությունը հաղորդագրություն տարածեց, թե Ն. Հարությունյանը չի համապատասխանել ԵԽԽՎ-ի վերը նշված պահանջներին: Մինչդեռ ԵԽԽՎ մասնագիտական խմբի այդ խորհրդապահական կարծիքը հրապարակային չէ, և թե՛ թեկնածուները, թե՛ հանձնաժողովի անդամներն ասում էին, որ իրենք ծանոթ չեն այդ փաստաթղթին: Այնպես որ, միայն Արդարադատության նախարարության հայտարարությունը հիմք ընդունելով՝ դժվար է հավատալ, թե «ճանաչված իրազեկ իրավագետ լինելու չափանիշին» չի համապատասխանել միայն Ն. Հարությունյանը: Կամ միայն այդ հանգամանքն է եղել պատճառը, որ այդ մասնագիտական խումբը մերժել է հայաստանյան մրցույթի արդյունքները:
Ինչ վերաբերում է երկրորդ մրցույթին և հաղթող ճանաչված երեք թեկնածուներին, ապա այս դեպքում նույնպես խնդիրներ կան: Նախ այն, որ մրցութային հանձնաժողովն այս անգամ հնարավորինս սահմանափակեց մրցույթի թափանցիկությունը: Առաջադրված թեկնածուների անձնական գործերն անհասանելի դարձրեց դիտորդների համար: Բացի այդ, անհասանելի են դարձրել թեկնածունների գրավոր թարգմանությունները: Նախորդ անգամ հնարավոր է եղել տեսնել, թե ինչպես են նրանք կատարել իրենց գրավոր թարգմանությունները: Մրցույթի ընթացքը դիտարկող «Իրավունքի Եվրոպա միավորման» ներկայացուցիչների կարծիքով` թափանցիկության պակասը լուրջ խախտում կարող է համարվել ԵԽԽՎ-ի կողմից:
Առայժմ դժվար է նաև ասել, որ ԵԽԽՎ-ն այս անգամ հալած յուղի պես կընդունի ընտրված թեկնածություններն ու ապրիլի վերջին սկսվող լիագումար նիստի ժամանակ վերջնական ընտրության քվեարկությունը կկազմակերպի: Օրինակ` ԵԽԽՎ-ի համար կարող է կարևոր լինել Ա. Հարությունյանի այն հայտարարությունը, թե ինքը Հայաստան վերադառնալու մտադրություն չունի, իր ընտանիքն էլ լքում է Հայաստանը: Այսինքն` ՀՀ շահերն այնտեղ ներկայացնելու հավակնություններ ունեցող մարդը իր ու իր ընտանիքի ապագան մեր երկրում չի տեսնում: Եվ այս հանգամանքը կարող է հիմք հանդիսանալ, որ ԵԽԽՎ խորհրդապահական խումբն այս անգամ էլ գտնի, որ Ա. Հարությունյանը չի համապատասխանում Եվրոպական կոնվենցիայի նույն 21-րդ հոդվածի` «Եվրոպական դատարանի դատավորները պետք է ունենան բարձր բարոյական նկարագիր» պահանջին: Իսկ Ա. Ղազարյանը թեև այս անգամ ֆրանսերենի իմացության բանավոր թարգմանության հատվածի ժամանակ ավելի լավ արդյունքներ ցուցաբերեց, բայց արդեն մասնագետների հարցերին չկարողացավ պատասխանել: Ու դժվար է ասել, թե ՄԻԵԴ-ի դատավորի համար այդ մակարդակը որքան ընդունելի կլինի:
Ամեն դեպքում առաջիկայում Ս. Սարգսյանը հավանաբար կհաստատի այս ցանկն ու Արտգործնախարարության միջոցով այն կուղարկի ԵԽԽՎ: Եվ կսկսվեն եվրոպական այդ կառույցի խորհրդատվական խմբի ու արտգործնախարարության բանակցությունները: Իսկ թե այդ խումբն ի՞նչ թերություններ կգտնի այս երկրորդ մրցույթում կամ միգուցե ընդունելի կհամարի՞ արդյունքները` պարզ կդառնա ամենաուշը մինչև ապրիլ ամսի կեսերը:
Նաև ավելացնենք, որ դեռ չի հրապարակվել, թե ովքեր են զբաղեցրել չորրորդ, հինգերորդ կամ մյուս հորիզոնականները, չէ՞ որ մրցույթին մասնակցում էին 14 թեկնածուներ: Դեռևս հայտնի չէ, թե այս հաղթող համարված ու մյուս բոլոր թեկնածուները քանի միավոր են ստացել մրցութային հանձնաժողովի կողմից: Հիշեցնենք, որ այդ հանձնաժողովը գլխավորում էր Սահմանադրական դատարանի նախագահ Գագիկ Հարությունյանը: Հանձնաժողովի անդամներն էին Վճռաբեկ դատարանի նախագահ Արման Մկրտումյանը, արդարադատության նախարար Հովհաննես Մանուկյանը, գլխավոր դատախազ Գևորգ Կոստանյանը, ՄԻ պաշտպան Կարեն Անդրեասյանը, Արդարադատության ակադեմիայի պրոռեկտոր Ռուբեն Մելիքյանն ու այլոք: