«Առաջին լրատվական»-ի զրուցակիցն է Ֆրանսիայի հայկական կազմակերպությունները համակարգող խորհրդի համանախագահ, ՀՅԴ Բյուրոյի անդամ Մուրադ Փափազյան։
– Պարոն Փափազյան, Դուք մասնակցում էիք ՄԻԵԴ-ում «Փերինչեքն ընդդեմ Շվեյցարիայի» գործով դատական նիստին, որի վճիռը կհրապարակվի ամիսներ հետո: Ի՞նչ ակնկալիքներ ունեք Եվրոպական դատարանից:
– Մենք հույս ունենք, որ այս դատավարությունից դրական վճռով դուրս կգանք: Հնարավոր չէ պատկերացնել, որ Փերինչեքը կարող է հաղթել: Մեր կողմը շատ պատրաստված է և ունի հզոր փաստարկներ, և մենք հույս ունենք, որ մոտ վեց ամիս հետո դատարանը մեզ համար դրական որոշում կկայացնի:
– Փերինչեքը համարում է, որ Շվեյցարիայի դատարանը խախտել է իր խոսքի իրավունքը, իսկ Եվրոպայում այդ իրավունքը բավական լուրջ է ընդունվում: Հնարավոր համարո՞ւմ եք, որ այդ պատճառով ՄԻԵԴ-ը հայկական կողմի օգտին չկայացնի իր վճիռը:
– Դա Փերինչեքի մեծ թեման է, բայց եվրոպական երկրներում ամեն ինչ չէ, որ կարելի է հայտարարել: Օրինակ՝ չեն կարող ասել, որ տեղի չի ունեցել հրեաների ցեղասպանությունը: Եվ լավ է, որ չեն կարող ասել, որովհետև դա կնշանակի աղավաղել պատմությունը: Ուրեմն, Փերինչեքը չի կարող իր ցանկացածն ասել: Մեր պայքարն այն է, որ կարողանանք արդյունքի հասնել, որ Հայոց ցեղասպանության իրողությունը չկարողանան դնել հարցականի տակ: Փերինչեքն այսօր ներկայացավ իբրև սուրբ մարդ, ասաց, որ Թալեաթ փաշան ազատության մարտիկ է եղել: Նա այդպիսով հաստատեց, որ Թալեաթ փաշան ղեկավար է և իր համար օրինակելի է: Ես կարող եմ հավատալ, որ բավական դրական է արդյունք կա մեզ համար, հույս ունենք, որ հունիս կամ հուլիս ամիսներին դրական արդյունք կունենանք:
– Իսկ Ֆրանսիայի կամ ողջ Եվրոպայի քաղաքական, իրավական կամ հասարակական շրջանակները, եթե իհարկե հետևում են այդ գործին, ի՞նչ կարծիք ունեն այդ դատավարության մասին:
– Ֆրանսիան զորավիգ է կանգնում Շվեյցարիային: Հանրային կարծիքի մեծ մասն այս դատավարության դեպքում կողմ է, որ չվերահաստատվի Փերինչեքի առաջին դատավարության արդյունքը: Կողմ են, որ այս երկրներում չաղավաղվի Ցեղասպանության իրողությունը, և կարողանանք պատժել բոլոր նրանց, ովքեր կժխտեն այն: Մեզ համար շատ լավ է, որ Ֆրանսիան, Շվեյցարիան ունեն նման հստակ դիրքորոշում: Ֆրանսիայի նախագահի կողմից հստակ որոշում կա, որ ապրիլի 24-ին Ցեղասպանության տարեդարձի առիթով պետք է Հայաստանում լինի: Նրա ներդրումը շատ կարևոր է, և մենք պետք է որ գոհ լինենք:
– Ֆրանսիայի թուրքական համայնքի կողմից մե՞ծ է դիմադրությունը Ցեղասպանության 100-ամյակի միջոցառումների առնչությամբ:
– Անշուշտ մեծ է: Իրենք իրենց թիկունքին ունեն մի պետություն, որ մեծ միջոցներ է տալիս, ուղղություններ նշում: Ֆրանսիայի թուրքական գաղութը ուղղակի կապ է պահում Անկարայի հետ:
– Պարոն Փափազյան, անցած շաբաթ Դուք ընտրվեցիք ՀՅ Դաշնակցության Բյուրոյի անդամ: Կարծիք կա, որ ՀՅԴ-ի հայաստանյան և սփյուռքում տեղակայված կառույցներում տարաձայնություններ կան կուսակցության ղեկավարության վարած քաղաքականության հետ, թե նրանք երբեմն համագործակցում են իշխանությունների հետ, ինչը հակասում է շատ դաշնակցականների պատկերացումներին: Վերջին օրերին ՀՅԴ-ից մի շարք անդամներ են հեռանում: Դուք համամի՞տ եք ՀՅԴ հայաստանյան կառույցի վարած քաղաքականությանը:
– Ոչ, Դաշնակցությունը մեկ է՝ լինի Եվրոպայում, Հայաստանում թե Միջին Արևելքում: Կարող ենք դիտարկումներ կամ քննարկումներ ունենալ, բայց, ի վերջո, միասին որոշում կկայացնենք և դա կիրագործենք:
– Կարծիք կար, որ ՀՅԴ-ի շարքերում կամ սփյուռքյան կառույցներում կողմ չէին, որ Հրանտ Մարգարյանն ընտրվեր Բյուրոյի ներկայացուցիչ, որովհետև հատկապես ինքն է հակված համագործակցության գնալու իշխանությունների հետ:
– Ոչ: Միշտ էլ կան ընկերներ, ովքեր նախընտրում են այլ գիծ, դա ՀՅԴ-ի հարստությունն է: Մենք ժողովրդավար կուսակցություն ենք: Մեր հարստությունն այն է, որ կարող ենք տարբեր կերպ մտածել, որովհետև երկրների մշակույթներն են դրան նպաստում: Բայց, ի վերջո, համաձայնության ենք գալիս, և Հ. Մարգարյանի ընտրության համար տարակարծիք չենք: Հ. Մարգարյանը Դաշնակցության թիվ մեկն է, և ողջ սփյուռքում ու Հայաստանում հարգված է որպես թիվ մեկ: Իհարկե, ոմանք կարող են ուրիշ ղեկավար նախընտրել, բայց ժողովրդավար կուսակցություններում մեծամասնության որոշումն է հարգվում: Այս դեպքում բոլոր դաշնակցականները, բոլոր շարքերը միացած են մի ղեկավարության շուրջ:
– Տեղեկություններ կային, որ ԱՄՆ-ից Վիգեն Հովսեփյանն է մրցակից Հ. Մարգարյանին, և սփյուռքը ցանկանում էր, որ նա դառնար Բյուրոյի ներկայացուցիչ:
– Ես Վիգենի հետ շատ լավ ընկեր եմ, բայց այդպես չէ: Այս ընդհանուր ժողովում Հ. Մարգարյանի ղեկավարությունը հարցականի տակ չդրվեց: Վեճեր եղան, բայց, ի վերջո, ղեկավարությունն ընտրվեց: Ես գիտեմ, որ անցյալում որոշ խնդիրներ եղել են ԱՄՆ կառույցի հետ, բայց մենք մեր խնդիրները մեր մեջ ենք լուծում և կարողացանք լուծել: Եվ եթե անգամ խնդիր կար, այսօր արդեն չկա:
– Նաև կարծիք կա, թե ՀՅԴ-ի սփյուռքի կառույցները ցանկանում են կուսակցության կենտրոնական կառույցը տեղափոխել այլ երկիր: Հունաստանի մասին էր խոսք գնում:
– Ոչ, ճիշտ չէ : Անգամ նրանք, ովքեր խնդիր ունեն ղեկավարության հետ, խնդիր չունեն, որ ՀՅԴ ղեկավարությունը, կենտրոնը մնա Հայաստանում: Հայաստանը մեր հայրենիքն է, մեր երկիրն է, և նորմալ է, որ ՀՅԴ Բյուրոյի կենտրոնը Հայաստանում լինի:
– Իսկ ՀՅԴ-ի Ֆրանսիայի կառույցը ի՞նչ կարծիք ունի Հայաստանի իշխանությունների ներքին ու տնտեսական քաղաքականության մասին:
– Գիտենք, որ կարող է քննադատվել ՀՀ կառավարության սոցիալ-տնտեսական քաղաքականությունը: Մենք պետք է ամեն ինչ անենք, որ ժողովուրդը չարտագաղթի, մնա Հայաստանում: Եվ եթե ուզում ենք այդ նպատակին հասնել, ապա պետք է սոցիալական նախաձեռնություններ անել: Մենք նաև մտահոգություն ունենք, որ ողջ հայությունը պետք է համախմբվի մեր դատի ու մեր առաջնահերթությունների շուրջը: Եվ սփյուռքը կարող է օգնել, կարող է իր փորձը ներդնել ՀՀ կառավարության գործունեության մեջ, որ սոցիալական նախաձեռնություններ արվեն, որ ժողովուրդը կարողանա իր հայրենիքում ապրել, ոչ թե արտագաղթել:
– Իսկ վերջին տարիներին ավելացե՞լ է Հայաստանից Ֆրանսիա արտագաղթողների թիվը:
– Կան, բայց ոչ ավելի, քան նախորդ տարիներին էր: Անշուշտ կան:
– Չե՞ք կարծում, որ իսլամիստների կողմից Ֆրանսիայում կատարված վերջին ահաբեկչությունները Եվրոպայի միգրացիոն քաղաքականության հետևանքն էին: Չէ՞ որ այդ քաղաքականության հետևանքով Եվրոպայում մուսուլմաների թիվը գնալով ավելանում է, ինչը նպաստում ահաբեկչության հավանականության ավելացմանը:
– Միանգամից չեմ կարող պատասխանել այդ հարցին: Դուք իրավունք ունեք բարձրացնելու այդ հարցը, դա շատ լուրջ հարց է:
