bigpicture.ru-ն ներկայացնում է, թե ինչպես է արտադրվում դոլարը՝ աշխարհի ամենահայտնի արժույթը:
1. Դոլարը ծնվում է հենց այս հաստատությունում՝ ԱՄՆ փորագրման և տպագրության բյուրոյում, որը մտնում է ԱՄՆ ֆինանսների նախարարության մեջ: Բյուրոն հիմնադրվել է 1862թ. Վաշինգտոնում և մասնագիտացած է հենց արժեթղթերի ու թղթադրամների արտադրության մեջ: Աշխատում է մոտ 2000 մարդ:
2. Ամեն ինչ սկսվում է պողպատե թիթեղների վրա փորագրումից, որոնք պատրաստում են վարպետները առնվազն 10 տարի: Դա բարդ աշխատանք է՝ նման ոսկերչականին, որը պահանջում է մանրամասն աշխատանք: Փորագրման որակից է կախված կեղծումների պաշտպանության մակարդակը:
3. Այն բանից հետո, երբ փորագրությունը պատրաստ է, հարկավոր է հատուկ թուղթ պատրաստել: Դոլարը չեն տպագրում հասարակ, ծառի թղթից, որպեսզի չդեղնեն ժամանակի ընթացքում: Դրա բաղադրության 25%-ը բաղկացած է վուշի թելից, 75 %-ը՝ բամբակից:
Թուղթը ուժեղացվում է սինթետիկ թելերով (մինչ Առաջին համաշխարհային պատերազմը այդ գործառույթն իրականացնում էին մետաքսի թելերը): Դոլարի թուղթը պատրաստվում է Մասաչուսեթսում գտնվող գործարանում:
4. Թղթի պատրաստման գործընթացը բաղկացած է 8 փուլից: Նախ՝ վուշից ու բամբակից զանգվածը եփվում է, ապա այն չորացնում ու բացացնում են, ապա պրեսի ենթարկում, հետո այն հայտնվում է սարքի մեջ, որտեղ այն փափկեցվում է որոշակի ջերմաստիճանի ներքո ու վերածում կաշենման զանգվածի:
5. Թղթադրամը, որն արտադրվում է այդ թղթի վրա, ունի ներքին շերտ, որը գրեթե անհնար է կեղծել:
Թղթի պատրաստման այդ գործընթացում դրա մեջ կարվում են պաշտպանիչ շերտեր, որոնք հայտնվել են թղթադրամների վերջին նմուշների վրա:
6. Այդ փուլերից հետո թուղթը չորացվում է, ապա դրանից ստացվում են 2.5 մետրանոց ու ավելի քան 4 տոննա կշռող հսկայական գլանափաթեթներ: Ամեն մի գլանը գնում է դառնալու որոշակի անվանական արժեքով թղթադրամ:
Այդպիսի գլանափաթեթից կարելի է տպագրել
3.5 մլրդ 100-դոլարանոց թղթադրամ:
7. Այնուհետև գլանափաթեթները տեղափոխվում են ԱՄՆ փորագրման ու տպագրության բյուրո: Ամենուր խիստ հսկողություն է իրականացվում ու տեսանկարահանում: Բյուրոյի շենքը բաժանված է հատուկ գոտիների, որտեղ կարող են հայտնվել միայն որոշակի մատչում ունեցող աշխատակիցները:
8. թղթադրամների պատրաստման գործընթացը բաղկացած է 6 փուլից, որոնցից յուրաքանչյուրն ուղղված է կեղծումներից պաշտպանվելուն:
9. Ներկը նույնպես պատրաստվում է ԱՄՆ փորագրման ու տպագրության բյուրոյի համար: Տպագրությունից հետո ներկը թղթի վրա չորանում է 72 ժամվա ընթացքում: Ապա գալիս է խորը տպագրության հերթը:
10. Ամեն օր այդ մամլիչներով անցնում է 1.3 տոննա 3 գույնի թանաք, ինչպես նաև թերթի ձևաչափի 10 հազար թերթ: Թղթադրամների 95 %-ը, որ ամեն օր տպվում է, գալիս է փոխարինելու մաշված փողերին:
11. Այն բանից հետո, երբ թանաքը չորացել է ու նկարներով թղթադրամի շերտերը պատրաստ են, հերթը թերությունները պարզելու համար արվող սքանավորմանն է:
Համակարգիչը կարող է միաժամանակ ստուգել մինչև 37 տպագրական թերթ:
12. Թերություններով թղթադրամները ոչնչացվում են: Դրանց ստուգումից հետո թղթադրամներին տրվում են Դաշնային պահուստային հիմնադրամի սերիական համարանիշեր: Դրանք չեն կրկնվում:
13. Դրամական էմիսիայի (թողարկման) իրավունք ունի ԴՊՀ-ի 12 բանկ:
14. Ձեռնարկությունում, որտեղ հայտնվում են փողերը վերջնական արդյունքում, վերջապես կտրվում են, ապա հաշվվում ու փաթեթավորվում:
15. Հիմա դրանք պատրաստ են Դաշնային պահուստային բանկ ուղևորվելուն:
Մի քանի հետաքրքիր փաստ դոլարի մասին.
16. 2013թ. ԱՄՆ փորագրման ու տպագրության բյուրոն արտադրել է 6.6 մլրդ թղթադրամ:
17. Ըստ ԱՄՆ ֆինանսների նախարարության (Department of Treasury), ներկայումս արտադրված դոլարային թղթադրամների 99 %-ը գտնվոմ է ազատ շրջանառության մեջ: