Վերջին օրերը հայ-վրացական հարաբերություններում երկու կարևոր իրադարձությամբ նշանավորվեցին՝ կայացավ ՀՀ վարչապետ Հովիկ Աբրահամյանի պաշտոնական այցը Վրաստան՝ որոշակի դրական բանակցություններով և պայմանավորվածություններով, Վրաստանը, Թուրքիան և Ադրբեջանը հայտարարություն տարածեցին, որ Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտությունը պետք է լուծվի տարածքային ամբողջականության սկզբունքի հիման վրա: Տարածաշրջանային հակամարտությունները, Արևմուտք-Ռուսաստան հակամարտությունը և Հայաստանի ու Վրաստանի արտաքին քաղաքական վեկտորները, Վրաստանի ռազմավարական հարաբերությունները Թուրքիայի և Ադրբեջանի, Հայաստանի ռազմավարական հարաբերությունները պահում են Վրաստանի հետ հարաբերությունները մշտական սպառնալիքի տակ, թեև կողմերն ըստ էության կարողանում են երկկողմ հարաբերությունները զարգացնել՝ անկախ աշխարհաքաղաքական զարգացումներից:
Հովիկ Աբրահամյանի՝ Վրաստան կատարած այցի ամենահետաքրքիր ձեռքբերումը, թերևս, Վրաստան կատարած պաշտոնական այցի ավարտին Վրաստանի կառավարությունում այսօր նախաստորագրված համաձայնագիրն էր «Հայաստանի Հանրապետության և Վրաստանի կառավարությունների միջև Հայաստանի Հանրապետության և Վրաստանի պետական սահմանի Սադախլո-Բագրատաշեն անցման կետի տարածքում Դեբեդ գետի վրա նոր կամրջի կառուցման վերաբերյալ»: Փաստաթուղթը ստորագրել են Հովիկ Աբրահամյանն ու Իրակլի Ղարիբաշվիլին: Նրանք ստորագրել են նաև արձանագրություն՝ պայմանավորվածություն ձեռք բերելով առ այն, որ մինչև 2015 թ. վերոնշյալ համաձայնագիրը կստորագրվի, և Հայաստանի ու Վրաստանի միջև կառուցվելիք նոր կամուրջը կանվանվի «Բարեկամության» կամուրջ:
Հովիկ Աբրահամյանը և Իրակլի Ղարիբաշվիլին ևս մեկ անգամ կարևորել են Հայաստանի և Վրաստանի միջև տարբեր ուղղություններով համագործակցության խորացումը և ընդգծել, որ հայ-վրացական հարաբերություններում չկա որևէ հարց, որը հնարավոր չէ համատեղ քննարկել և փորձել լուծել: Ի դեպ, հայ-վրացական բարձրաստիճան հանդիպումներն այս տարի բավական պրոդուկտիվ էին նաև խոշոր ներդրումային ծրագրերի մասին համաձայնությունների, համատեղ պրոյեկտներ իրականացնելու մասին պայմանավորվածությունների տեսանկյունից: Թեև անախորժ քաղաքական զարգացումները ևս անպակաս էին: Օրերս Վրաստանը, Թուրքիան և Ադրբեջանը Կարսում համատեղ հայտարարություն տարածեցին տարածաշրջանային կայունության անհրաժեշտության մասին:
«Քննարկելով տարածաշրջանում առկա իրավիճակը՝ մենք փոխադարձաբար վերահաստատում ենք աջակցությունը միմյանց ինքինիշխանությանն ու տարածքային ամբողջականությանը: Այս առթիվ մեկ անգամ ևս կոչ ենք անում շուտափույթ կերպով հանգուցալուծել Ադրբեջանի Հանրապետության Լեռնային Ղարաբաղի տարածաշրջանում և դրա շուրջ ծավալված հակամարտությունը, ինչպես նաև Վրաստանի տարածաշրջաններում` Աբխազիայում և Ցխինվալում (Հարավային Օսիա) առկա կոնֆլիկտները: Այս հակամարտությունները պետք է կարգավորվեն միջազգային իրավունքի հիմնարար նորմերի, մասնավորաբար՝ ինքնիշխանության, տարածքային ամբողջականության և միջազգայնորեն ճանաչված սահմանների անքակտելիության սկզբունքների վրա», – նշված է Թուրքիայի, Վրաստանի և Ադրբեջանի արտաքին գործերի նախարարների կողմից Կարսում ընդունված համատեղ հայտարարության մեջ: Հայտարարությունն ընդունվեց բավական բացասական արձագանքներով՝ հաշվի առնելով Հայաստանի վարած քաղաքականությունը վրաց-ռուսական հակամարտությունում: Թերևս հետաքրքրական է նաև այն, որ երեք երկրների ԱԳ նախարարները Հայաստանին կոչ են արել միանալ իրենց նախաձեռնությանը:
«Առաջին լրատվական»-ի հետ զրույցում Վրաստանի ռազմավարական հետազոտությունների կենտրոնի տնօրեն, Վրաստանի ԱԳ նախկին նախարար Իրակլի Մենագարիշվիլին բարձր գնահատեց հայ-վրացական հարաբերությունների վերջին ամիսների դինամիկան՝ հատկապես երբ Վրաստանն ասոցացվել է Եվրոպական միությանը, իսկ Հայաստանը՝ Եվրասիական տնտեսական միությանը: Նա նշեց, որ հայ-վրացական հարաբերությունները կողմերի արտաքին քաղաքական փոխհակասող ընտրություններով արդեն վտանգված են և լուրջ սպառնալիքների առարկա: Սակայն, նրա համոզմամբ, չկան անլուծելի խնդիրներ Հայաստանի և Վրաստանի միջև, քանի որ այդ խնդիրները կարելի է լուծել երկխոսության միջոցով, ինչը և կողմերն այսօր անում են հաջողությամբ:
«Օրինակ՝ այդ խնդիրներից մեկը կարող է լինել երկկողմ առևտրի հետ կապված, քանի որ Վրաստանն աշխատելու է ԵՄ օրենքներով, իսկ Հայաստանը՝ եվրասիական: Ես չեմ կանխատեսում անհաղթահարելի խնդիրներ, կարծում եմ, որ այս ամենը կարելի է հաղթահարել բացառապես երկկողմ պայմանավորվածությունների հիման վրա՝ չմիջնորդավորված: Ի դեպ, պետք է նշել, որ հայ-վրացական հարաբերություններում միշտ էլ եղել են, ըստ էության, նույն խնդիրները, սակայն կողմերը դրանք կարողացել են շրջանցել, նույնն ավելի ինտենսիվ կերպով պետք է իրականացնել այսօր»,- ասաց Մենագարիշվիլին:
Անդրադառնալով երեք երկրների համատեղ հայտարարությանը՝ նա ասաց, որ այդտեղ ոչինչ չի փոխվել: «Վրաստանի տարածքային ամբողջականությունը ևս խախտված է, Վրաստանի մի մասը օկուպացված է, ավելին՝ հարևան երկիրը միակողմանի կերպով խախտել է բոլոր միջազգային սկզբունքները, հայտարարվել է անկախ երկրների հռչակման մասին, և Վրաստանը չի կարող պաշտպանել այլ սկզբունքներ իր միջազգային հարաբերություններում, բացի այդ համընդհանուր սկզբունքներից՝ ինքնիշխանության հարգանք և տարածքային ամբողջականություն: Նմանատիպ հայտարարություններ արվել են Վրաստանի անկախության առաջին իսկ օրվանից, և երբևէ դա չի հարուցել խնդիրներ Երևանում, որտեղ մեծ ըմբռնումով են վերաբերվել հարևանների դիրքորոշմանը: Ես չեմ տեսնում պատճառներ նրա համար, որպեսզի անհանգստություններ լինեն: Սա Հայաստանի դեմ ուղղված չէ: Հայաստանի տարածքային ամբողջականությունն ու ինքնիշխանությունը ևս պետք է պահպանվի, ինչպես և վրացականը»,- ասաց նա:
«Առաջին լրատվական»-ի հետ զրույցում իր կարծիքը հայտնեց նաև Վրաստանի դիվանագիտական ակադեմիայի ռեկտոր, քաղաքագետ Սոսո Ցինցաձեն, որը բարձր գնահատեց հայ-վրացական հարաբերությունները, հատկապես վերջին ամիսների ակտիվ շփումները, թեև երկու երկրների շուրջ անբարենպաստ մթնոլորտ է ձևավորվում: Նրա հավաստիացմամբ՝ ցանկացած համաձայնագիր, հայտարարություն, որ կստորագրվի Թիֆլիսի, Բաքվի և Անկարայի միջև, չի կարող որևէ ազդեցություն ունենալ հայ-վրացական բարիդրացիական հարաբերությունների վրա: Նրա խոսքերով՝ վրացական դիվանագիտության հիմնական նպատակն այժմ բոլոր հարևանների հետ բարիդրացիական հարաբերությունների պահպանումն է, իսկ այդ քաղաքականությունը և՛ Ադրբեջանի, և՛ Հայաստանի շահերից է բխում: «Երբ մեր փոքր տարածաշրջանում երկու պետություններ գտնվում են պատերազմի նախաշեմին, վտանգավոր է ոչ միայն Հայաստանի և Ադրբեջանի համար, այլև նույնքան նաև Վրաստանի համար, և Վրաստանը դա գիտակցում է, ուստի իրավիճակը վտանգավոր է ողջ տարածաշրջանի համար, և այդ վտանգը վերացնելու համար երկրները պետք է սերտ համագործակցություն պահպանեն»,- ասաց Ցինցաձեն: