Այս տարի ևս նոյեմբերի վերջին հինգշաբթի օրը՝ նոյեմբերի 27-ին, կկազմակերպվի «Հայաստան» համահայկական հիմնադրամի հեռուստամարաթոն 2014-ը: Այս անգամ էլ դրամահավաքի հանգանակությունները կուղղվեն Վարդենիս-Մարտակերտ ավտոճանապարհի ամբողջական վերակառուցմանը, որը կիրականացվի ծրագրի երկրորդ փուլով: Անցած տարի հավաքված 22 միլիոն 660 հազար դոլար նվիրատվությունն ու նվիրատվության խոստումները ևս պետք է ուղվեին ավտոճանապարհի այս հատվածի շինարարությանը:
Ըստ հիմնադրամի՝ անցած տարի նվիրաբերված գումարներով ընթացիկ տարում իրականացվել են լայնածավալ հողային աշխատանքներ, որոնք կավարտվեն տարեվերջին: Շուրջ 116 կմ երկարությամբ ավտոճանապարհն ունի 10 մետր լայնություն, որից 7 մետրը կկազմի ասֆալտապատ երթևեկելի հատվածը, որն ավարտին կհասցվի այս տարվա հանգանակության շնորհիվ:
Նշենք, որ ավանդաբար մինչ գլխավոր հեռուստամարաթոնը Սփյուռքում բարեգործական ճաշ-դրամահավաքներ են կազմակերպվում, որոնց ժամանակ նույնպես բավականին գումար է հավաքվում: Դրամահավաքի որոշիչ գումարը հիմնականում հավաքվում էր Ռուսաստանում հայտնի հայ գործարարների և Սերժ Սարգսյանի մասնակցությամբ ճաշկերույթի ժամանակ: Այս տարի Սփյուռքի եվրոպական հատվածում ճաշ-դրամահավաքներ կազմակերպվել են, իսկ Ռուսաստանում՝ ոչ: «Հայաստան» հիմնադրամից պարզեցինք, որ նոյեմբերի 19-23-ը Ֆրանսիայում տեղի է ունեցել «Հայաստան» համահայկական հիմնադրամի 15-րդ Համաեվրոպական դրամահավաք-հեռախոսամարաթոնը, որն արձանագրել է ավելի քան 1.37 միլիոն եվրո նվիրատվություն և նվիրատվության խոստում: Դրամահավաքին իրենց հանգանակություններով մասնակցել են ֆրանսիայի, Գերմանիայի, Շվեյցարիայի, Բելգիայի հայ համայնքները, իսկ Հունաստանի հայ համայնքը մարաթոնին միացել է նոյեմբերի 22-23-ը Հունաստանում անցկացված դրամահավաքով:
Ըստ համահայկական հիմնադրամի՝ Ֆրանսիայից տրվել է 1.246.344 եվրոյի նվիրատվության խոստում, Գերմանիայից՝ 71.345 եվրո, Շվեյցարիայից՝ 31.726, Հունաստանից՝ 21 հազար, իսկ Բելգիայից՝ 6.հազար եվրոյի խոստում:
Մեր հարցին, թե որն է պատճառը, որ Ռուսաստանում այս տարի ճաշ չի կազմակերպվել, հիմնադրամի աշխատակիցն ասաց, որ ճաշի նախաձեռնողը Հայաստանի նախագահն է, բայց, հավանաբար, հաշվի առնելով Ռուսաստանի տնտեսության ծանր վիճակը, այս տարի չի կազմակերպվել այդ ճաշկերույթը:
Լոսանջելեսաբնակ, ՍԴՀԿ Կենտրոնական վարչության անդամ Համբիկ Սարաֆյանն «Առաջին լրատվական»-ի հետ զրույցում նկատեց, որ տարեցտարի Սփյուռքում մարում է նվիրատվություն անելու ոգևորությունը, ինչի պատճառները տարբեր են՝ վստահության պակաս, Հայաստանի ներքաղաքական իրավիճակ, սոցիալական, օլիգարխիայի հետ կապված վիճակներ, անտարբերություն, որը սփյուռքահայերի մոտ բթացնում է հայրենասիրական զգացումները: «Համենայնդեպս, երբ հիմնադրամի ծրագիրը սկսվեց, և հույս կար, որ այն վերածվելու է ազգային տուրքի հասկացության, արդեն իսկ իրեն չի արդարացնում: Հավաքվող գումարը, որը տատանվում է 20-30 միլիոնի սահմաններում, իրենից առանձնապես ոչինչ չի ներկայացնում, եթե հաշվի առնենք սղաճը և այլ գործոններ: Եվ հետո՝ համընդհանուր մասնակցությունը Սփյուռքում, Հայաստանում, ներքին Սփյուռքում՝ Ռուսաստանում, շատ մարդկանց մոտ պասիվություն է առաջացրել այն պատճառով, որ այն սովորական առօրյա է դարձել, կորցրել է իր կարևորությունը»,- ասաց Սարաֆյանը՝ հավելելով. «Եվ եթե սկզբնական շրջանում շատ սուր էր դրված Արցախի և Հայաստանի կայացման խնդիրը, շատ ավելի մեծ էր մարդկանց հրապուրանքը, շատ ավելի մեծ ուշադրություն կար հիմնադրամի գործունևոթյան շուրջ, և սփյուռքահայերը ոգևորված ուզում էին մասնակից լինել այդ գործընթացին, ապա տարիներ անց, ինքնաբերաբար, այդ մասնակցությունը նվազեց»:
Մեր զորւցակցի խոսքով՝ Սփյուռքում ապրող սովորական հայերը շարունակում են իրենց նվիրատվությունը անել նախկինի պես: Պասիվ են ոչ թե նրանք, այլ մեծ նվիրատվություններ անողները, մեծահարուստները: «Հիմա կարծեք թե դերերով փոխվել են: Հիմա ավելի շատ նվիրատվություններ անում են Հայաստանի և Ռուսաստանի մեծահարուստները: Իսկ Սփյուռքի մեծ նվիրատուները այլևս չեն ակնկալում, որ ամեն տարի պետք է խոշոր գումար նվիրաբերեն, քանի որ նրանք շուրջ տարի բարեգործական ծրագրեր են իրականացնում, նախաձեռնություններ են անում: Բայց, այո, միտում կա, որ մարդիկ այլևս շատ չեն կարևորում այս նվիրատվությունը: Սովորական է դարձել արդեն»:
Համբիկ Սարաֆյանի խոսքով՝ շատ հարցեր էլ կապված են Հայաստանի քաղաքական իրավիճակի հետ: Անցնող տարիների իրավիճակն իր ազդեցությունը թողել է մարդկանց վրա: «Նույնիսկ Ամերիկայում ընտրությունների ժամանակ, եթե թեկնածուն դուր չի գալիս այդ խոշոր դոնորներին, նա չի կարողանում ստանալ այդ մեծահարուստների ձայները և հովանավորությունը: Նույնն էլ Հայաստանում է»,- ասաց մեր զրուցակիցը:
Նրա խոսքով՝ քանի դեռ ուշ չէ, պետք է վերականգնել այդ վստահությունը և դրամահավաքի կարևորությունը, որ այն չդառնա սովորական մի երևույթ, ինչի համար անհրաժեշտ է նոր մոտեցումներ ցուցաբերել: «Նոր մոտեցումներ են պետք: Հավանաբար անհրաժեշտ է հիմնադրամը դուրս բերել քաղաքական իրավիճակից, վարչակարգից: Այն պետք է դառնա իսկապես անկախ գործող մարմին, որին ամբողջ հայությունը մասնակից կդառնա: Թե չէ՝ առաջին հայացքից ամեն ինչ կարգին է: Հոգաբարձուների խորհուրդը կազմված է Հայաստանի և Սփյուռքի ներկայացուցիչներից: Արևմտյան Ամերիկայում գործում է հիմնադրամի մարմինը իր անդամներով, տնօրենների խորհրդով: Այսինքն՝ ամեն ինչ տեղում է, բայց ոգին է պակասում»:
