Հայաստանում ԱՄՆ դեսպան Ջոն Հեֆերնը թվիթերյան ասուլիսի ընթացքում հայտարարել է, որ Ռուսաստանի դեմ պատժամիջոցներն ուղղված չեն Հայաստանի դեմ: Միևնույն ժամանակ նա նշել է, որ տնտեսությունները փոխկապակցված են՝ ակնարկելով, որ Հայաստանն իհարկե կզգա դրանք հետևանքները: Սակայն դեսպանի խոսքով՝ հենց դրա համար էլ պետք է տնտեսության դիվերսիֆիկացում, արտասահմանյան ներդրումների ներգրավում, ինչը նաև Արևմուտքի հետ գործընկերությունն անհրաժեշտ դարձնող, կարևոր դարձնող գործոններից է: Հեֆերնը նաև հայտարարել է, որ դրա համար պետք է ներդրումային միջավայրը բարելավել, կոռուպցիայի դեմ պայքարել, մրցակցություն ապահովել:
Պարզ ճշմարտություններ, որոնք, սակայն, հեռու են Հայաստանում իշխող «քրեաօլիգարխիկ» համակարգի «ճշտից»: Իսկ այդ համակարգը տնօրինում է տնտեսական ու քաղաքական բոլոր լծակները, վերահսկում է բոլոր ոլորտները և չի կարող մտածել տնտեսություն դիվերսիֆիկացնելու մասին, ներդրումներ, ներգրավված կապիտալ դիվերսիֆիկացնելու մասին:
Խնդիրն այն է, որ դիվերսիֆիկացնել՝ նշանակում է որևէ ոլորտից ինչ-որ մաս կտրել համակարգից և թույլ տալ, որպեսզի այդ մասով ներգրավվեն նոր խաղացողներ: Մինչդեռ Հայաստանում ինչ-որ ոլորտ Սաշիկինն է, մեկ այլ ոլորտ Հովիկ Աբրահամյանին է, մյուսը՝ Գագիկ Ծառուկյանինը, չորրորդը՝ Սամվել Ալեքսանյանինը, մի բան Գագիկ Բեգլարյանինն է և այդպես շարունակ: Որտեղի՞ց կտրեն, ո՞վ կհամաձայնի իր բաժնից, այսպես ասած, հատկացնել «դիվերսիֆիկացիայի» համար: Ոչ ոք:
Եվ ամեն մեկն իր մասով, բնականաբար, ճիշտ է: Եվ ըստ էության ստացվում է, որ մի կողմում Հայաստանի համար կենսականորեն անհրաժեշտ պարզ ճշմարտություններն են, իսկ մյուս կողմում՝ համակարգի ներկայացուցիչների «ճիշտը»:
Հայաստանում «ճշտի» ու ճշմարտության դիմակայություն է, ինչում արդեն որոշիչ դերակատարումը պատկանում է Ռուսաստանին, որն առկա իշխող համակարգի գլխավոր հովանավորն է: Ռուսաստանը փաթեթի տերն է, այն փաթեթի, որի բաղադրիչները Հայաստանում, բնականաբար, առանձին տերեր ունեն: Այդ փաթեթում հնարավոր են փոփոխություններ միայն ներքին շրջանակում, առկա համակարգային տրամաբանության սահմաններում:
Այսինքն՝ կապիտալի ստատուս-քվոն կարող է և փոխվել, իհարկե, ոչ ռուսական կապիտալի հաշվին, սակայն փոփոխությունը պետք է բացառի որակական փոփոխությունները: Այսինքն՝ եթե որևէ նոր կապիտալ է մուտք գործում հայկական միջավայր, ապա այն բախվում է դիմադրության հսկա մի պատի: Հայաստանում կան օրինակներ, երբ պատը տեղի է տվել:
Մի քանի ոլորտում Հայաստանում գործունեություն ծավալել ու ծավալում են արևմտյան բրեդներ, արևմտյան կապիտալ, որոնք, իհարկե, իրենց ուժի, հեղինակության հաշվին կարողացել են ճեղքել պատը: Թարմ օրինակ կարող է լինել «Քարֆուրը», պատը ճեղքելու համառ փորձեր է անում ամերիկյան «Գլոբալ Կոնտուր» ընկերությունը, որը ցանկանում է ներդրումներ անել էներգետիկայի ոլորտում և բախվում է դիմադրության: Սակայն ակնհայտ է, որ առկա օրինակները շատ քիչ են, առավել ևս, երբ նրանք հաջողության հասնում են համառ ու երկարատև դիմադրության արդյունքում: Չէ՞ որ ոչ բոլոր արևմտյան ներդրողներն են ունակ հաղթահարել նման դիմադրությունը: Արդյունքում կորուստներ է կրում Հայաստանի տնտեսությունը, և Ռուսաստանի հանդեպ արևմտյան պատժամիջոցների պարագայում ռուսական փաթեթի մեջ փաթեթավորված Հայաստանի տնտեսությունը առաջիններից մեկն է զգում պատժամիջոցների ծանրությունը:
Բայց այստեղ առնվազն ինքնախաբեություն կամ հանրային խաբեություն կլինի պատասխանատվությունը դնել պատժամիջոցներ կիրառողների վրա, իսկ բուն գործողություններով ապահովել «ճշտի» շարունակվող հաղթանակը ճշմարտության հանդեպ:
