Լիտվայի նախագահ Դալյա Գրիբաուսկայտեն հայտարարել է, որ եթե Ռուսաստանին չկանգնեցնեն Ուկրաինայում, ապա այդ վտանգը կսպառնա ամբողջ Եվրոպային: Գրիբաուսկայտեն հայտարարել է, որ Ռուսաստանն ահաբեկչական պետություն է:
Մի քանի օր առաջ գրեթե նման մի բան հայտարարել էր ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղար Յենս Սթոլթենբերգը` ասելով, որ Ռուսաստանը ընդդեմ Եվրոպայի օդ հանելով իր կործանիչները, ռմբակոծիչներն ու հետախուզական ինքնաթիռները` վտանգ է հանդիսանում Եվրոպայի քաղաքացիական ինքնաթիռների համար:
Ինչ է դա, եթե ոչ ակնարկ Ռուսաստանի ահաբեկչական բնույթի մասին: Չէ՞ որ ահաբեկիչներն են սպառնալիք հանդիսանում քաղաքացիական ինքնաթիռներին, հատկապես, որ Ռուսաստանի հովանավորյալները մի քանի ամիս առաջ արդեն իսկ հրթիռակոծել են քաղաքացիական ինքնաթիռը՝ Մալայզիական ավիաուղիների Բոինգը Ուկրաինայի հարավ-արևելքում, որին զոհ գնաց մոտ 300 մարդ:
Արդեն այդ ժամանակ Ռուսաստանը, որի զենքով և հովանավորությամբ գործում են հարավարևելյան Ուկրաինայի անջատողականները, ստացավ ահաբեկչական պետության իմիջ, աուրա, որն այսօր, ըստ էության, խորանում է, և եթե նախկինում ուղղակի հայտարարություններ չէին հնչում, ապա արդեն իսկ հնչում են Եվրամիության անդամ երկրներից մեկի նախագահի կողմից, իսկ անուղղակի հայտարարություն անում է ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղարը:
Այս հայտարարությունները ուշագրավ են դառնում Հայաստանի փոխարտգործնախարար Շավարշ Քոչարյանի մի քանի օր առաջ արած հայտարարության ֆոնին: Քոչարյանը հայտարարեց, որ Ադրբեջանն ահաբեկչական պետություն է: Այդ հայտարարության առիթն ու հիմքը հայկական ուղղաթիռի խոցումն էր, որ տեղի էր ունեցել ադրբեջանական դիրքերից՝ հայկական զորավարժությունների ընթացքում: Հայաստանի իշխանությունները և հասարակությունը միջազգային հանրությունից դատապարտող գնահատական են ուզում, որտեղ կոնկրետ և հստակ կգնահատվի Ադրբեջանի քայլը: Եվ այդ պահանջը, իհարկե, միանգամայն իրավացի է:
Միևնույն ժամանակ, առկա է շատ ուշագրավ մի իրավիճակ: Դժվար կլինի ասել՝ հատկապես մալայզիական ինքնաթիռի դեպքից հետո, հատկապես այն բանից հետո, երբ ռուսաստանցի կրեմլամերձ մեկնաբանները կարող են հեռուստատեսությամբ բացահայտորեն խոսել ատոմային հարվածի մասին, որ Ռուսաստանի ահաբեկչականության վերաբերյալ հայտարարությունները իրավացի չեն: Տարբերությունն ընդամենը այն է, որ Հայաստանն Ադրբեջանի ահաբեկչականության մասին խոսում է ուղղաթիռի խոցումից, այսինքն` ահաբեկչական գործողությունից հետո, իսկ եվրոպական երկրները, ՆԱՏՕ-ն Ռուսաստանի ահաբեկչականության մասին խոսում են ռիսկերից ելնելով, գործողությունների տրամաբանությունից ելնելով, որպեսզի նաև կանխարգելեն աղետները և ստիպված չլինեն Հայաստանի պես խոսել, այսպես ասած, պոստֆակտում: Թեև, խոշոր հաշվով, եվրոպացիներն էլ խոսում են աղետից, ահաբեկչական գործողությունից հետո, պարզապես շատ ուշացումով` տեսնելով, որ մալայզիական Բոինգի կործանումից հետո Ռուսաստանը ոչ միայն չի հանդարտվում և այսպես ասած` փորձում հարթել իր հանդեպ ձևավորված մոտեցումները, այլ էլ ավելի է ագրեսիվանում:
Ստեղծվում է տարօրինակ իրավիճակ՝ Հայաստանն իրավացիորեն պահանջում է դատապարտել Ադրբեջանի ահաբեկչությունն ու ահաբեկչականությունը, սակայն միևնույն ժամանակ Հայաստանը հանդիսանում է մի պետության դաշնակից, որին իրավացիորեն ահաբեկչականության մեջ են մեղադրում կամ ահաբեկչական են համարում ՆԱՏՕ-ն, Եվրամիության անդամ երկրների ղեկավարները, շատ եվրոպացի գործիչներ: Ավելին` Հայաստանը, որ պահանջում է միջազգային հանրությունից ադրբեջանական ահաբեկչության դատապարտում՝ իրավացիորեն, ըստ էության իր անվտանգությունն ու նաև տնտեսական ապագան կապում է մի պետության հետ, որին այդ միջազգային հանրությունն է արդեն ընկալում որպես ահաբեկչական:
Այլ կերպ ասած` Հայաստանը հայտնվում է աշխարհաքաղաքական դիսոնանսի մեջ՝ մի կողմից միանգամայն արդարացիորեն պահանջում իր հանդեպ ահաբեկչության դատապարտում, մյուս կողմից` ըստ էության որպես սուբյեկտ հանձնվում մի պետության, որին էլ իր հանդեպ ահաբեկչության մեջ մեղադրում է քաղաքակիրթ աշխարհը, միջազգային հանրությունը:
Ըստ էության ստացվում է, որ Հայաստանը հայտնվել է յուրօրինակ աշխարհաքաղաքական մի «չեզոք գոտում», ինչպես հայկական խոցված ուղղաթիռը: Այդ ուղղաթիռի զոհված անձնակազմի մարմինների վերադարձի հարցի միջազգային լուծումը, ըստ էության, ուշանում է նաև հենց այդ պատճառով՝ որ Հայաստանի իշխանությունների գործողությունների արդյունքում, նաև, այսպես ասած, ընդդիմության լիակատար աջակցությամբ, Հայաստանն ինքը դարձել է մի խոցված սուբյեկտ՝ չեզոք գոտում, այսինքն` ոչ այս, ոչ այն կողմ ընկած: Իսկ դա շատ վտանգավոր դիրք է աշխարհաքաղաքական գործընթացներում և այդպիսին է եղել միշտ:
Ընդ որում` այստեղ շատերը կարող են շփոթել իրավիճակը աշխարհաքաղաքական այս կամ այն կողմնորոշման հետ, սակայն այս դեպքում խնդիրը նույնիսկ դա չէ, այսինքն` արտաքին քաղաքական կուրսի ընտրությունը չէ խնդիրը, այլ սկզբունքների, գաղափարների ու արժեքների, այսինքն` որևէ ընտրություն դրանց վրա կառուցելու՝ աշխարհի համար համոզիչ կառուցելու մեջ, ցույց տալու համար, որ ընտրությունը կատարվում է ոչ թե անձնապաստան և նյութապաշտ, այլ հենց սկզբունքային և գաղափարական հողի վրա: Որպեսզի չստացվի այնպես, որ մի ձեռքով պահանջում ես դատապարտել ահաբեկչությունը, մյուս ձեռքով ստորագրում ահաբեկչին հանձնվելու պայմանագրերը: