«Առաջին լրատվական»-ի Realpolitik հաղորդաշարի հյուրն է ԵՊՀ սահմանադրական իրավունքի ամբիոնի դոցենտ, սահմանադրագետ Վարդան Այվազյանը:
–Հասցրե՞լ եք ծանոթանալ սահմանադրական նոր հայեցակարգին, որ մինչև հրապարակումը արդեն քննարկումների առարկա էր, և ի՞նչ տպավորություն ունեք: Առաջին այն կանխատեսումներն ու ակնկալիքները, որ կային հայեցակարգից, այնտեղ ներառվա՞ծ են:
–Հայեցակարգի մասին դրական տեսակետ ունեմ, և ուշադրություն դարձրեք, որ սա թվով երրորդ սահմանադրական փոփոխությունն է, բայց առաջին անգամ սահմանադրական փոփոխությունները ներկայացվում են հայեցակարգային հիմքով, իսկ նախորդ սահմանադրական փոփոխությունները կարծես թե ամուր վիճակում լինեին և դրվագային բնույթ ունեին: Ինչի համար՝ որովհետև ինքը՝ Սահմանադրությունը, հայեցակարգային փաստաթուղթ է և իր մեջ ներառում է իրավունքի ողջ փիլիսոփայությունը: Փոփոխությունն առանց հայեցակարգի կարծես նույնն է, ինչ-որ ասենք շենքը կառուցել առանց ճարտարապետական նախագծի: Այս առումով, կարծում եմ, բավական գրագետ, հաշվարկված, ճիշտ մշակված հայեցակարգ ունենք, և պետք է հուսալ, որ Սահմանադրության տեքստային աշխատանքը նույնպես համահունչ կլինի հայեցակարգին:
–Դա այն է, ինչ վերաբերում է իրավունքին և իրավական կողմին, Դուք հասցրել եք ծանոթանալ նաև քաղաքական մասին: Հավանաբար, տարբեր կուսակցություններ, առաջնորդներ, քաղաքական գործիչներ, փորձագետներ հասցրել են տեսակետներ հնչեցնել: Մեծ հաշվով, դրանք որքանո՞վ կապ ունեն այն առաջարկվող փաստաթղթի բովանդակության հետ, կանխատեսումները, որ այսօր շրջանառվում են իշխանության վերարտադրության վերաբերյալ, որքանո՞վ են արժանահավատ և ուշադրության արժանի:
–Ձեր հարցին պատասխանելու համար պետք է մի դիտարկում անենք: Ժողովրդավարական երկրում, երբ խոսում ենք խոսքի ազատության մասին, բնականաբար ես կարծում եմ, որ խոսքի ազատությունը վերաբերում է այն ոլորտին, որից մենք գաղափար ունենք և տիրապետում ենք:
Սահմանադրությունը բարդագույն գիտական փաստաթուղթ է, իսկ քաղաքական կուսակցությունները, առանց գիտական ռեսուրսներ ունենալու իրենց շարքերում, առանց աուդիտ կատարելու, տեսակետներ են հայտնում, և ինչ է ստացվում՝ ստացվում է, որ քաղաքական ուժերի կողմից կա ձգտում իրավունքը, ի դեմս Սահմանադրության, ծառայեցնելու իրենց շահերին։ Մինչդեռ ամբողջ քաղաքականությունը պետք է բխի Սահմանադրությունից, և այս տեսակետից Սահմանադրությունը պետք է լինի ոչ թե քաղաքական ուժերի կոնսենսուսի առարկա, այլ հասարակության կոնսենսուսի առարկա, հակառակ դեպքում կարող են նոր փոփոխություններ պահանջել: Այնինչ, Սահմանադրությունը մշտական, հարատև փաստաթուղթ է, որը պետք է արտացոլի օբյեկտիվ ռեալությունը:
