«Առաջին լրատվական»-ի Realpolitik հաղորդաշարի հյուրն է Քաղաքական և միջազգային հետազոտությունների հայկական կենտրոնի տնօրեն, քաղաքագետ Աղասի Ենոքյանը:
–Փարիզում նախագահների և համանախագահների հանդիպումից հետո Սերժ Սարգսյանն ու Ալիևը մեծ ընդմիջումից հետո կարողացան դեմ առ դեմ 40 րոպեանոց հանդիպում ունենալ: Այսօր այսպիսի իրավիճակ է, երբ Հայաստանի ու Ղարաբաղի զնված ուժերի ուսումնավարժանքի ընթացքում խոցվել է հայկական ուղղաթիռ: Արդյո՞ք դիվանագիտական բոլոր միջոցները սպառվում են այլևս և նույնիսկ այնպիսի հանդիպումները, որոնք պաշտոնական ու միջազգային մակարդակով բնութագրվում են որպես հաջողված, երբեմն նույնիսկ աննխադեպ, բայց գալիս հանգում են բոլորովին այլ զարգացումների: Ի՞նչ կարող ենք արձանագրել այսօր:
–Ես կարծում եմ՝ ուղղաթիռի հետ կապված խնդրում կային ռազմատեխնիկական խնդիրներ, որի պատճառով տեղի ունեցավ այս աղետը, ինչպես նաև քաղաքական բացթողումներ, ընդ որում՝ և Հայաստանի, և Ադրբեջանի կողմից: Փաստորեն, ստեղծվեց մի իրավիճակ, որը էապես կարող էր նպաստել կոնֆլիկտի սրմանը: Դա նախ և առաջ պայմանավորված էր լայնամասշտաբ ուսումնական հավաքով, ռազմական զորավարժություններով. ըստ պաշտոնական տեղեկությունների՝ մասնակցում էր 47 հազար զինծառայող, իսկ դա արդեն հսկայական թիվ է: Դա մեր բանակի հայտարարած պաշտոնական թվի 80%-ն է կազմում: Այդքան մեծ կոնցենտրացիա Ադրբեջանի հետ սահմանին, բնականաբար, այն հրացանն էր, որ պատից կախված էր ու պետք է կրակեր:
–Բայց սա պատասխան է թուրք-ադրբեջանական, թուրք-վրաց-ադրբեջանական՝ Նախիջևանում՝ մեր սահմանի մոտ արված զորավարժություններին, ռազմավական գործընկերության հայտարարություններին:
–Դե թող ռուսներին էլ բերեին այս զորավարժություններին, որ մենք էլ մեր ռազմավարական գործընկերների հետ լինեինք: Նրանք մեր շքերթներին են մասնակցում, իսկ զոհեր տալու տեղը մենք գնում ենք միայնակ:
Ես կարծում եմ, իհարկե, որ այստեղ որոշակի խորհուրդներ եղան Ռուսաստանից՝ զորավարժություններ անելու, ակտիվ լինելու վերաբերյալ: Այս ամեն ինչը հանդարտ շարունակություն չի ունենա, բնականաբար, հայկական կողմից կլինի պատասխան, պատասխանին միգուցե հաջորդի մեկ այլ պատասխան, և սա կարող է բերել կոնֆլիկտի խիստ սրման:
Իսկ բանակցությունները կարծես թե ֆոնային են: Բանակցություններում առաջադրված այդ առաջընթացը, որի մասին այդքան տարփողում են, ընդամենը նրանով է, որ հնարավորություն եղավ դեմ առ դեմ հանդիպման համար: Ավելի լուրջ առաջընթաց չկա: Մի պարզ խնդիր, որի մասին անընդհատ խոսում են, այն զուտ տեխնիկական է և որևէ նշանակություն չունի, ռազմաճակատի գծից դիպուկահարներին ետ կանչելու պարզ հարցում նույնիսկ հաջողություն չի արձանագրվել: Իրական առաջընթաց մենք կարծես թե չենք տեսել:
–Ռուսաստանին ինչո՞ւ էին պետք այս զորավարժությունները:
–Պետք էր մի քան առումներով: Նախ՝ Ուկրաինայում սպասվող սրմանը զուգընթաց սրում նաև այստեղ: Այստեղ սրումը բավականին հեշտ է ռուսների համար, քան Ուկրաինայում, որովհետև այստեղ իրենք չեն մասնակցում: Պարզապես հեռվից նայում են երկու աքլորների մարտը:
Աղասի Ենոքյանի հետ զրույցն ամբողջությամբ դիտեք տեսանյութում: