«Առաջին լրատվական»-ի զրուցակիցն է ԿԸՀ նախագահ Տիգրան Մուկուչյանը:
– Պարոն Մուկուչյան, հայտնի՞ է, թե ինչ դիտորդական կազմակերպություններ են լինելու ընտրություններին:
– Բոլոր այն միջազգային դիտորդական կազմակերպությունները, որոնք իրականացրել են դիտորդական առաքելություն Ազգային ժողովի ընտրությունների ժամանակ, կլինեն նաև այս ընտրություններին: Շուտով Հայաստանում կլինեն ԵԱՀԿ/ԺՀՄԻԳ-ի դիտորդական առաքելության երկարաժամկետ դիտորդները: Դիտորդներ կլինեն նաև ԱՊՀ անդամ երկրներից, Եվրախորհրդարանի ներկայացուցիչներ և այլն: Նրանց քանակի մասին տվյալներն առաջիկայում ավելի հստակ կհրապարակենք: Այս պահին կարող ենք նշել, որ ԵԱՀԿ/ԺՀՄԻԳ-ը դիտորդական առաքելություն կիրականացնի այն նույն քանակի դիտորդական կազմով, ինչով իրականացրել էին ԱԺ ընտրությունների ժամանակ: Այս ընթացքում մեզ է դիմել նաև մեկ միջազգային հասարակական կազմակերպություն, ԿԸՀ-ն այդ հարցը քննարկել է և հրավեր է ուղարկել նրան: Իսկ տեղական հ/կ-ներից այս պահին մեկ կազմակերպություն է ներկայացրել դիտորդական առաքելություն իրականացնելու առաջարկ: Այս պահին տեղական կամ միջազգային որևէ կազմակերպության առաջարկության մերժում առկա չէ:
– Համաձայն չե՞ք թեկնածուների այն պնդման հետ, թե 8 մլն գրավ մուծելու օրենսդրական դրույթը հակասահմանադրական է:
– Ո՚չ, համաձայն չեմ այդ կարծիքի հետ, որովհետև Սահմանադրությունը ոչ թե մեկ հոդվածի մեկ նախադասությունից է բաղկացած, այլ՝ բազմաթիվ հոդվածներից: Իսկ այն, որ իրավաբանությունը շատ վաղուց դարձել է համընդհանուր մասսաների համար կիրառելիության ինստիտուտ, այլ ոչ թե գիտության ճյուղ, դա կարծես թե հաստատվում է: Չի կարելի կարդալ մեկ տող և դատողություններ անել ամբողջ Սահմանադրության վերաբերյալ, ու գալով ԿԸՀ նիստին և ընթերցելով ընդամենը մեկ տող՝ որոշել, որ դրանով կարելի է ստանալ համապատասխան իրավական կրթություն կամ դառնալ իրավաբան: Սահմանադրությունը 50-րդ հոդվածից հետո ունի 51-րդ հոդված, որը սահմանում է, որ ընտրության կարգը սահմանվում է Ընտրական օրենսգրքով:
– Իսկ համաձայն չե՞ք այն կարծիքների հետ, թե այս նախագահական ընտրությունները պակաս մրցակցային են:
– Կարծում եմ՝ ոչ և կարծում եմ, որ այսօր շատ վաղ է խոսել այդ մասին, որովհետև դեռ մենք գտնվում ենք գրանցման փուլում: Գրանցումից հետո կսկսվի քարոզարշավը, թեկնածուները կներկայացնեն իրենց տեսակետները, գաղափարները, և դրանից հետո նոր կարելի է որոշակի դատողություններ անել մրցակցային լինել-չլինելու մասին: Առաջադրվածների շարքում ունենք թեկնածուներ, որոնք հանրությանը լավ հայտնի են իրենց քաղաքական գործունեությամբ, հետևաբար կարծում եմ, որ ժամանակավրեպ է այսօր նման դատողություններ անելը: Բայց ինչ է նշանակում՝ ընտրությունները մրցակցային չեն լինելու: Նման ինստիտուտ գոյություն չունի, որովհետև առաջադրվում են քաղաքացիներ, դրանից հետո ներկայացնում են իրենց տեսակետները և իրականացվում է քվեարկություն: Մրցակցային կամ ոչ մրցակցային ինստիտուտ կամ իրավական հետևանքներ ինձ որևէ երկրից հայտնի չէ: Առավել ևս մեր Ընտրական օրենսգիրքը նախատեսել է մեկ դեպք, որ անգամ մեկ թեկնածու կարող է մասնակցել: Ճիշտ է, առաջադրման փուլում մենք պետք է ունենանք 2 թեկնածու, բայց եթե դրանից հետո մեկը հանում է իր թեկնածությունը, այս հնարավորությունը ևս օրենսգիրքը նախատեսել է:
– Ժողովրդավարական երկրներում մինչև ընտրությունների վերջին պահը անհայտ է մնում, թե որ թեկնածուն է հաղթելու: Օրինակ՝ Ֆրանսիայում երկար ժամանակ հայտնի չէր Սարկոզի՞ն է հաղթելու, թե՞ Օլանդը: Ամերիկայում նույնպես՝ Օբամա՞ն, թե՞ Ռոմնին: Մեր երկրում այնպիսի իրավիճակ է ստեղծվել, որ արդեն կանխորոշված է, որ հաղթելու է գործող նախագահ Սերժ Սարգսյանը: Սա մրցակցայի՞ն իրավիճակ է:
– Շատ դժվար է ասել, ի՞նչ է նշանակում կանխորոշում: Ձեր նշած երկրներում միշտ էլ սոցիոլոգիական հարցումներ են արվում, դրանց արդյունքում արվում են դատողություններ, բայց վերջնական արդյունքի մասին կարելի է դատել միայն այն ժամանակ, երբ բացվում են քվեատուփերը և կատարվում է ձայների հաշվարկ: Իսկ սոցիոլոգիական հարցումներ միշտ էլ կատարվում են, դրանք շատ հաճախ համապատասխանում են, լինում են դեպքեր, երբ չեն համապատասխանում:
– Խոսքը սոցիոլոգիական հարցումներին չի վերաբերում…
– Այս պարագայում ասել, թե ընտրությունների արդյունքները անմիջականորեն կանխորոշված են, գոնե ԿԸՀ-ի տեսանկյունից ընդհանրապես կոռեկտ չեմ համարում: Մենք կարող ենք ընտրության արդյունքների վերաբերյալ որոշում կայացնել բացառապես հաշվի առնելով քվեարկության արդյունքները: Իսկ թե ինչպիսին են լինում դրանք, հնարավոր է պարզել միայն քվեատուփերը բացելուց և ձայները հաշվելուց հետո:
– Դուք Ընտրական օրենսգրքում փոփոխություններ կատարելու մասին առաջարկություն էիք ներկայացրել ԱԺ: Քննարկվե՞ց այն:
– Քննարկում դեռ տեղի չի ունեցել: Մենք առաջարկել էինք, որ թանաքանյութի դրոշմակնքման վերաբերյալ ինստիտուտը ընդհանրապես հանվեր Ընտրական օրենսգրքից: Դա չի քննարկվել, և դրանով պայմանավորված օրենսդրական փոփոխություն չունենք, ինչը նշանակում է, որ օրենքում ամրագրված նախորդ նորմերը գործելու են լիարժեք ծավալով: