Սա 2-րդն է հարցազրույցների այն շարքից, որ newmag.am-ի խնդրանքով զրուցել է ռեժիսոր Հրաչ Քեշիշյանը երիտասարդ ու խոստումնալից 10 դերասանների հետ:
Հասարակական կյանքդ և մասնագիտությունդ: Շա՞տ ժամանակ է խլում հասարակությունը քեզանից:
Հասարակական կյանքն ու մասնագիտությունը վաղուց արդեն միախառնվել են, գտնվում են միևնույն զուգահեռականում: Ասել, որ շատ ժամանակ է խլում` անշուշտ, մի ամբողջ կյանք` դա իմ կյանքն է:
Դու կարծում ես, որ արվեստագետի կամ հանրային մարդու օրակարգի կարևոր կետերի՞ց է` պիտանի լինել հասարակությանը կամ, այսպես ասած, արձագանքող:
Շատ տեղին է ասված: Այո, դա պարտադիր կետ է, և պետք է չէ այն կատարել իբրև առաջադրանք: Ոչ: Ես դասավանդում եմ թատերական ինստիտուտում: Միակ բանը, որ ինձ ձգում է այնտեղ, ուսանողին ինչ-որ բան տալու ցանկությունն է: Ես այնտեղից չունեմ ֆինանսական կամ որևէ պաշտոն ստանալու ակնկալիք: Իմ միակ մոտիվացիան այն է, որ այնտեղ կան երիտասարդներ, որոնք դեռ չեն կողմնորոշվել, ու նրանց պետք է օգնել, գուցե ունեն ինչ-որ բանի պակաս: Ես իմ կարողացածի սահմաններում աշխատում եմ նրանց աջակցել: Պաշտոնապես դա համարվում է աշխատանք, բայց եթե հաշվի առնենք վարձատվությունն ու իմ ներդրած ջանքերը… Մեկը մյուսին հակասում է:
Ե՞րբ է քեզ համար կարևոր հոնորարի չափն ու աշխատանքի վարձատվությունը:
Միշտ
Իսկ ե՞րբ կարող ես անտեսել այն:
Երբ գաղափարն ավելի կարևոր է, քան հոնորարի կարիքը: Անկեղծ ասեմ, հոնորարի կարիք միշտ կա: Ինչպես ցանկացած մարդ, ես էլ ունեմ ծախսեր: Բայց եթե վերցնենք թատերական ինստիտուտը, ես չեմ կարող այնտեղից այնպիսի աշխատավարձ ակնկալել, որը համեմատական լինի իմ արած աշխատանքի հետ: Նմանատիպ պարագաներում` կարող է լինել մի կետ, երբ գաղափարական մասը շատ ավելի կարևոր է: Այդ դեպքերում ես տրվում եմ աշխատանքին` առանց հաշվի առնելու աշխատավարձի չափը:
Ինչպիսի՞ տեղ է գրավում քո կյանքում թատրոնը: Չե՞ս ափսոսում, որ այն քիչ է քո կյանքում:
Այո, շատ եմ ափսոսում: Եթե լարախաղացը պարբերաբար չկանգնի այդ բարձրության վրա ու չանցնի այդ լարը, նա չի համարվի վարպետ և չի լինի լարախաղաց: Իմ կարծիքով դերասանի համար այդ լարը թատրոնն է:
Ամիսը քանի՞ անգամ ես խաղում թատրոնում:
Կախված թե քանի անգամ են ներկայացում դնում: Լինում է 5 անգամ, 6 անգամ, մեկ անգամ, երեք ամիսը մեկ անգամ…
Այսինքն` միշտ կա այդ բանը, որ պիտի լինես թատրոնում, շփվես կենդանի հանդիսատեսի հետ: Դու այն քիչ դերասաններից ես, ովքեր փորձում են լրացնել իրենց մասնագիտական աշխատանքային կյանքը, այսպես ասած, լեցուն դարձնել այն: Նաև այն դերասաններից ես, ովքեր աշխատում են դրսի հետ: Վերջերս նկարահանվեցիր ռուսական ֆիլմում: Մհեր Մկրտչյանի ֆիլմում` Պապ 005: Ինչպիսի՞ն էր զգացողությունը:
Գիտեմ, որ ինքդ որպես ռեժիսոր, աշխատելով ռուս դերասանների հետ, երբեմն տեսնում ես դպրոցների տարբերությունը: Ինձ համար ամենամեծ հպարտությունը, երբ տեսնում եմ հայ դերասաններին շատ լուրջ դպրոց անցած ռուս դերասանների հետ աշխատելիս, և որակական տարբերություն չկա: Կա տեսակի, մտածողության ու ազգայինի տարբերություն: Երկու ամիս անընդմեջ մենք նկարահանվում էինք: 4 սերիա ենք արել այդ նախագծում: Աշխատեցի այնպիսի մարդկանց հետ, որոնցից միշտ կարելի է սովորել: Չեմ վախենում ասել, որ միշտ սովորում եմ: Ամեն անգամ որևէ գործ անելիս երջանկություն ունեմ միշտ սովորել: Ամեն ինչից դերասանը պիտի մի բան վերցնի. Իսկ Մհեր Մկրտչյանը` որպես ռեժիսոր, հատուկ ուշադրություն էր դարձնում դերասանի ազատությանը, որպեսզի նա փոքր, մեկ րոպեանոց տարածության մեջ լինի մաքսիմում ազատ և հստակ` առանց ավելորդությունների: Ես դա սովորեցի: Մենք` դերասաններս, հայկական իրականության մեջ ի՞նչ ենք անում… Մեզ տալիս են խնդիր ու մենք փորձում ենք այդ խնդրի մեջ ներառել ամեն ինչ, ինչ գիտենք. մեր ապրած կյանքը` ցեղասպանությունից սկսած…
Հիմա անցնենք դրան: Ես էլ աշխատավայրում փորձում եմ դերասանին թողնել ազատության մեջ ու վերցնել նրանից այն լավն ու հետաքրքիրը, որ քո ասած ազատության 1 րոպեում կամ 2 քառակուսի մետրում դերասանը կանի: Բայց դու ո՞ր դպրոցի կրողն ես: Էմոցիոնալ հիշողությա՞ն դերասան ես, թե՞ խնդիրը կատարող, կամ շատ մտածող դերասանն ես, որ մինչև գործողությունն իր միջով չանցկացնի, չի անի: Ո՞նց ես հասնում քո ճշմարտությանը քեզ տրված իրավիճակում:
Սա հարց է, որ ունի բախում դաժան իրականության հետ: Գուցե շատերն ինձ քարկոծեն ասածներիս համար, բայց մենք` հայ արտիստներս, չունենք դերասանական դպրոց: Սա մեծ խնդիր է: Մենք ունենք հետխորհրդային տարիներից մնացած ռուսական դպրոցից ինչ-որ մնացորդներ:
Ամբողջությամբ՝ սկզբնաղբյուր կայքում
