«Առաջին լրատվական»-ի զրուցակիցն է ռուսաստանցի առաջատար վերլուծաբան, «Ռուսաստանը գլոբալ քաղաքականությունում» ամսագրի գլխավոր խմբագիր Ֆյոդոր Լուկյանովը:
-Պարոն Լուկյանով, օրերս Հայաստանը ստորագրեց ԵՏՄ-ին միանալու մասին պայմանագիրը, որի հավելվածներն ուսումնասիրելիս պարզ է դառնում, որ Հայաստանի և Լեռնային Ղարաբաղի միջև պետք է տեղակայվի մաքսակետ, այնինչ այդ մասին չի խոսվում պաշտոնական մակարդակում, իսկ Ղազախստանի նախագահ Նուրսուլթան Նազարբաևը նշում է, որ լուծվել է Հայաստանի սահմանների հարցը: Ինչպե՞ս է լուծվել այս հարցն, ըստ Ձեզ, կամ միգուցե դեռ լինի բանակցությունների առարկա:
-Փաստաթղթերում, ես կարծում եմ, որ այդ մաքսակետի հարցն ամրագրվելու է: Բայց իրականում մոդելն, ինչ այսօր կա Հայաստանի և Լեռնային Ղարաբաղի միջև, կմնա նույնը: Այսինքն՝ ոչինչ չի փոխվելու, Լեռնային Ղարաբաղի չհստակեցված կարգավիճակի պատճառով պետք է որ այս հարցը թողնվի Հայաստանի հայեցողությանը, իսկ այստեղ բոլոր մյուս եվրասիական երկրներն աչք կփակեն, ես այսպես եմ տեսնում լուծումը:
-Ամեն դեպքում մաքսակետ լինելու է, ի՞նչ է նախատեսվում այնտեղ: Միգուցե մենք պետք է հիմք ընդունենք ՄՄ-ում առկա մյուս արտաքին մաքսակետերը: Ինչպե՞ս են դրանք գործում, ովքե՞ր են վերահսկում, ի՞նչ հիմունքներով:
-Յուրաքանչյուր երկիր ունի իր ծառայությունը, յուրաքանչյուր երկիր ինքն է իրականացնում իր վերահսկողական աշխատանքը՝ հիմնվելով իր մաքսային օրենսդրության վրա: Ես կարծում եմ, որ Հայաստանի պարագայում հարցը կթողնվի Հայաստանի տնօրինությանը: Իսկ մնացածն արդեն կապված է Ադրբեջանից՝ կբարձրացնի ևս մեկ անգամ այդ հարցը, թե ոչ: Եթե բարձրացնի, ապա սա լինելու է մի ընդմիշտ աղմուկ այն մասին, որ Հայաստանն այդ տեղում չի պահպանում մաքսային կոդեքսը: Ուստի ես չեմ բացառում, որ այս հարցը բարձրանա էլի: Այսինքն՝ սա դեռ բանակցությունների առարկա է:
-Պարոն Լուկյանով, նավթի գների անկումը, պատժամիջոցներն ինչպե՞ս կանդրադառնան եվրասիական ինտեգրացիոն պրոյեկտների վրա, Ձեր կարծիքով, դրանք արդեն թողել են իրենց բացասական ահռելի ազդեցությունը ռուսական տնտեսության վրա և մի շարք գնահատականներով իրավիճակը կանխատեսումներից էլ ավելի վատ է:
-Ես ինքս չեմ կարծում, որ կանդրադառնան, քանի որ արդեն բոլոր փաստաթղթերը ստորագրված են, հետադարձ չկա՝ որքան էլ որ վատ լինի տնտեսական վիճակը: Այսինքն՝ այս ամենը կանդրադառնա յուրաքանչյուր երկրի տնտեսական վիճակի վրա՝ կախված երկրի տնտեսական հզորությունից, օրինակ ՝ դա ավելի նկատելի կլինի Ղազախստանի և Ռուսաստանի դեպքում, բայց ինքնին պրոյեկտի իրականացմանն ու շարունակությանը չի խոչընդոտի տնտեսական իրավիճակը: Ռուսաստանի տնտեսության վրա բացասականորեն են անդրադառնալու այս միտումները, Ռուսաստանի համար բարդ ժամանակներ են և Ռուսաստանը ջանում է գումարներ տնտեսել, բայց կատաստրոֆիկ սպասումներ չկան, այսինքն՝ բոլորը հասկանում են, որ ամեն ինչ այնքան վատ չէ, որ ռադիկալ քայլեր ձեռք առնվեն:
-Դուք պնդում եք, որ Եվրասիական ինտեգրացիոն պրոյեկտները չեն տուժում, այնինչ դրանք սկզբնապես ձևավորվել էին, որպեսզի դառնային ԵՄ-ին հակակշիռ, իսկ այսօր այդ մասին խոսելը ծիծաղելի է:
-Այն երկրները, որոնք միացել են Եվրասիական տնտեսական միությանը, չէին միանա երբեք Եվրոպական միությանը, Բելառուսը տեսականորեն կարող էր, բայց այլ իշխանության և պետության դեպքում: Դա ոչ թե հակակշիռ է, այլ այլընտրանքային մի պրոյեկտ նրանց համար, ովքեր չունեն Եվրոպական միությանը միանալու իրական հնարավորություններ: Ես եվրասիական ինտեգրացիոն պրոյեկտները երբեք չեմ դիտարկել որպես հակակշիռ Եվրոպական միությանը
