«Առաջին լրատվական»-ի զրուցակիցն է Հայաստանի Հելսինկյան կոմիտեի ղեկավար, իրավապաշտպան Ավետիք Իշխանյանը:
-Պարոն Իշխանյան, Սահմանադրական բարեփոխումների հայեցակարգը երեկ ներկայացվեց Սերժ Սարգսյանին: Հրապարակի ուժերն այն սվիններով են ընդունում՝ մեկնաբանելով, որ սա իշխանությունների համար վերարտադրության ևս մեկ հնարավորություն է: Դուք ի՞նչ կարծիք ունեք ներկայացված հայեցակարգի վերաբերյալ:
-Անկեղծ ասած՝ ես նոր եմ ծանոթացել հայեցակագին: Մինչ այդ հայեցակարգի նախագծի մասին ես իմ կարծիքն ասել եմ, այն էլ՝ անորոշ կարծիք, որովհետև գործող Սահմանադրության մեջ հիմնական և կարևորագույն խնդիրների շուրջ հայեցակարգում մտահոգություններ կային, բայց հստակ առաջարկություններ չկային:
Իմ կարծիքով, Սահմանադրության ամենակարևոր կետը իշխանության տարանջատումը պետք է լինի: Նկատի ունեմ՝ իրական դատական իշխանություն ունենալը, որը գործադիր իշխանության հետ որևէ առնչություն չունի: Դա իրավական պետության հիմքն է, և իմ համոզմամբ՝ իրական դատական իշխանությունը ցանկացած պետության ողնաշարն է: Հայեցակարգի նախագծում այդ մասին խոսք չկար, կային մտահոգություններ, բայց առաջարկությունները շատ պարզունակ էին: Մտածել եռաստիճան դատական համակարգից երկաստիճանի անցում կատարելու մասին, որը որևէ բան չէր տալու: Հայեցակարգում իրենք են ընդունել, որ երկրներ կան, որտեղ մեկն է արդյունավետ գործում, երկրներ էլ կան, որ մյուսն է արդյունավետ գործում:
Հաջորդ կարևորագույն խնդիրը տեղական իշխանությունների ինքնուրույնությունն է, որը ժողովրդավարության հիմքն է: Հայաստանում տեղական ինքնակառավարումը ձևական բնույթ է կրում, որովհետև այն գտնվում է մարզպետների դիկտատի տակ: Հայեցակարգի նախագծում այդ մտահոգությունները կային, բայց առաջարկություններն ընդամենը համայնքների խոշորացմանն էին վերաբերում: Հիմա հայեցակարգը բավական փոփոխված է, արդեն բավական որոշակիություն կա հայեցակարգում:
Եթե խորհրդարանական մոդելի անցնի Հայաստանը, ապա դատական անկախության երաշխիքը կմեծանա: Խոսքս վերաբերում է իրական խորհրդանական հանրապետությանը, որտեղ վարչապետը գործադիր իշխանություն կրողն է իր կառավարությունով, իսկ դատարանները բացարձակապես կապ չունեն գործադիր իշխանության հետ: Այսպես է Եվրոպայի համարյա բոլոր երկներում, որոնց մենք ասում ենք իրավական պետություն: Հայեցակարգում այդ առաջարկությունը կա:
Ես և իմ համախոհները դեմ ենք եղել 95 թվականին ընդունված սահմանադրությանը, որը միապետական սահմանադրության նախագիծ էր և կեղծիքներով էլ ընդունվեց, 2005 թվականի փոփոխությունները նույնպես կեղծիքով ընդունվեցին, և ընդամենը կոսմետիկ փոփոխություններ արվեցին: Հիմա այս հայեցակարգը կարծես թե այդ առաջարկություն է անում, ավելի դրական է, քան հայեցակարգի նախագիծը: Ես ձեռնպահ կմնամ՝ մինչև լինի բուն նախագիծը, որտեղ կտեսնեմ, թե իմ ասած սկզբունքներն ինչպես են իրագործված նախագծում:
Ավելին՝ տեսանյութում:
