Սերժ Սարգսյանը միանգամայն իրավացի է, երբ հայտարարում է, որ Եվրասիական տնտեսական միությանն անդամակցությունը չի սպառնում Հայաստանի անկախությանը: Դա միանգամայն իրական հայտարարություն է, որովհետև անհնար է սպառնալ մի բանի, որը, այս դեպքում դժբախտաբար, գոյություն չունի: Հայաստանն անկախ չէ, որ Եվրասիական տնտեսական միությունն էլ սպառնա այդ անկախությանը: Հայաստանն անկախ է դե յուրե, անկախ է անուններով և անվանումներով, անկախ է փաստաթղթերով, սակայն դե ֆակտո Հայաստանն անկախ չէ:
Հայաստանն անկախ է միայն անկախության տոնով և այդ տոնի ընթացքում հնչող կենացներով, պաթոսով, ծնծղաներով ու հրավառությամբ, որոնք իրականում ոչ մի կապ չունեն անկախ պետականության հետ, որոնք անկախության և պետականության ընդամենը անհաջող դիմահարդարումն են, որոնք փոխարինելու են գալիս անկախության բովանդակության պակասին՝ որքան պակաս է բովանդակությունը, այդքան պճնվում է անկախությունը և պետականությունը դրսից, այդ ծնծղաներով ու հրավառություններով, որովհետև անկախության եզակի, բացառիկ կրողի՝ պետության քաղաքացու մտքում և հոգում հրավառություն չկա:
Եվրասիական տնտեսական միությանն անդամակցելու շեմին Հայաստանը հայտնվել է հենց անկախ չլինելու պատճառով, քանի որ եթե Հայաստանն իրապես անկախ պետություն լիներ, ապա վաղուց արդեն նախաստորագրել էր Եվրամիության հետ Ասոցացման և Ազատ առևտրի համաձայնագիրը և այսօր գուցե լիներ այդ համաձայնագրի ստորագրման կամ վավերացման, ոչ թե Եվրասիական անհասկանալի և վտանգավոր միության անդամակցման շեմին:
Ուրեմն` Հայաստանը, դժբախտաբար, անկախ չէ, հետևաբար` Եվրասիական տնտեսական միությանն անդամակցությունը չի կարող սպառնալ Հայաստանի անկախությանը: Հայաստանի անվտանգությանը այլ բաներ են սպառնում:
Հայաստանի անվտանգությանը սպառնում է, օրինակ, Սերժ Սարգսյանի նախագահությունը: Հայաստանի անվտանգությանը սպառնում է այն, որ այդ նախագահությանը, այդ իշխանությանը այլընտրանք են ուժեր, որոնց համար Հայաստանի եվրաինտեգրացիոն ընթացքի կասեցումն ու ռուսական կայսրության կցորդի կարգավիճակի վերահաստատումը կարևոր խնդիրներ չեն, քան 12-կետանոց, քաղաքական իմաստով` ըստ էության «ԺԷԿ-ի ցուցակը», քանի որ այլ կերպ դժվար է բնորոշել այն, որ ազդարարում ես պետության կորստի, աղետի մասին, իսկ իշխանություններին որպես պահանջ ներկայացնում ես այդ 12 կետերը:
Հայաստանի անկախությանը սպառնում է հենց այդ քաղաքական համակարգը, երբ և՛ իշխանությունը, և՛ ընդդիմությունը կապիտալի միևնույն միջավայրի ծնունդ են և շաղկապված են իրար կապիտալի նախնական կուտակման միևնույն «առանձնահատկությամբ»: Իսկ թե նմանօրինակ պայմաններում ինչ առանձնահատկություն է պարունակում կապիտալի նախնական կուտակումը, դժվար չէ գլխի ընկնել: Հայաստանին սպառնում է պետականության այդ հիմքը, այդ հիմքի վրա ինստիտուցիոնալ զարգացումը, տնտեսության և քաղաքականության մոնոպոլ-օլիգոպոլ բնույթը, բյուրեղացումը: Հայաստանի անկախությանը դրանք են սպառնում, ոչ թե Եվրասիական տնտեսական միությանն անդամակցումը:
Թեև, ավելի ճիշտ, այդ ամենը անկախությանը սպառնացել են արդեն, սպառնացել են ու սպառել անկախությունը: Սակայն սա, իհարկե, չի նշանակում, որ Եվրասիական միությանն անդամակցել-չանդամակցելն այլևս որևէ նշանակություն չունի և պետք չէ դեմ արտահայտվել: Եվրասիական միությանն անդամակցելը Հայաստանին այլ բանով է սպառնում: Առնվազն առաջանում է մեկ բավական լուրջ արգելք, որ պետք կլինի հաղթահարել Հայաստանի անկախությունը և ինքնիշխանությունը, Հայաստանի պետականությունը վերականգնելու և ազգերի համաշխարհային մրցակցությունում Հայաստանի տեղն ու դերը վերականգնելու, քաղաքակիրթ աշխարհի համար Հայաստանի գործընկերային պոտենցիալը և ռեսուրսները վերականգնելու համար:
ԵԱՏՄ-ն այս իմաստով ոչ միայն ֆիզիկական արգելք է: Այն Հայաստանը մաշող արգելք է, նման հիվանդության, որը մաշում է օրգանիզմը: Եվրասիական տնտեսական միությունը Հայաստանի կենսունակության օջախները լիովին մարելու լծակ է: ԽՍՀՄ տարիներին այդ օջախները լիովին մարել չէր հաջողվել և դրանց վրա ձևավորվեց համաժողովրդական պայքարը, որ բերեց անկախության և Արցախի հաղթանակի: Կայսրության վերականգնումից հետո խնդիրը լինելու է հաշվի առնել այդ դասերն ու երկրորդ ազատագրումը թույլ չտալու համար չեզոքացնել բոլոր օջախները, զրկել պետությունն ու հասարակությունը դիմադրության բջիջներից անգամ: Դա հանդիսանալու է կայսրության վերաձևավորման ռազմավարական նպատակներից մեկը, առանցքայինը, ինչի վկայությունն այն է, որ կայսրության «ոստիկանություն» հանդիսացող ՀԱՊԿ-ը ներկայումս իր գլխավոր խնդիրն է դիտում «գունավոր հեղափոխությունների» դեմ պայքարը:
Երբ մենք ասում ենք, որ Եվրասիական միությունը սպառնում է Հայաստանի անկախությանը, ապա ինչ-որ առումով վերացարկում ենք խնդիրը, մարտահրավերը: Այդ պատճառով անհրաժեշտ է հստակեցնել սպառնալիքները և մարտահրավերների հռչակագրային արձանագրման փոխարեն ձգտել հասկանալ, թե սպառնալիքները կոնկրետ ինչ ուղղությունների, ինչ թիրախների են ուղղվելու:
Հայաստանի անկախությունը պահելու խնդիր, ներկայումս, գոյություն չունի: Անկախությունը պահել ուշացել ենք: Ներկայումս խնդիրն անկախությունը վերականգնելու հնարավորությունները պահելն է, թեկուզ սաղմերը: Ժամանակն է իրատեսորեն գնահատել իրավիճակն ու հասկանալ թե՛ խնդիրները, թե՛ օպտիմալ ռեսուրսները: Անգամ եթե այդ ամենը վեր կհանեն տխուր պատկեր, միևնույն է` խնդիրների ստույգ գնահատումն ու սահմանումը շատ ավելին կարող է խոստանալ լուծման արդյունքի առումով, քան չհիմնավորված մարտագոչությունն ու հուզականությունը: